Chuyển đổi số lĩnh vực BHXH, lấy người dân, doanh nghiệp làm trung tâm phục vụ

Công tác bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế đã huy động được sự vào cuộc mạnh mẽ của cả hệ thống chính trị từ Trung ương tới địa phương.

Các tầng lớp nhân dân và người lao động ngày càng nhận thức được tầm quan trọng và lợi ích, ý nghĩa thiết thực đem lại của chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Công tác chuyển đổi số, trọng tâm là Đề án số 06 của Chính phủ đã được triển khai quyết liệt ở lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế và đem lại rất nhiều lợi ích, tiện ích cho người tham gia, thụ hưởng chính sách, được người dân, doanh nghiệp ghi nhận, hưởng ứng.

Triển khai toàn diện và đồng bộ công tác chuyển đổi số lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế

Bảo hiểm xã hội Việt Nam là cơ quan được Chính phủ giao chủ quản Cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm theo Nghị định số 43/2021/NĐ-CP.

Từ nền tảng công nghệ thông tin đã có, thời gian qua, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã ưu tiên tập trung làm giàu cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm; chủ động, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa cơ sở dữ liệu quốc gia về bảo hiểm với các cơ sở dữ liệu quốc gia, cơ sở dữ liệu chuyên ngành khác, tạo tiền đề quan trọng cho việc thúc đẩy các hoạt động nghiệp vụ trên môi trường số, cung cấp dịch vụ công trực tuyến của Ngành nói riêng và thúc đẩy chuyển đổi số Quốc gia nói chung.

Quyết liệt chuyển đổi số lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Thực hiện Đề án 06, Bảo hiểm xã hội Việt Nam là đơn vị đầu tiên đã kết nối thành công với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư ngay từ khi cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư được đưa vào vận hành chính thức.

Đến nay, Hệ thống của Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã xác thực hơn 96,8 triệu thông tin nhân khẩu trong cơ sở dữ liệu do Bảo hiểm xã hội Việt Nam quản lý với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, trong đó có 86,9 triệu người đang tham gia, thụ hưởng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp, chiếm 97,8% tổng số người tham gia (không bao gồm lực lượng vũ trang, thân nhân quân đội).

Việc đồng bộ, xác thực thông tin định danh của người tham gia, thụ hưởng chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp với cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư giúp chuẩn hóa dữ liệu giữa 02 cơ sở dữ liệu quốc gia (dân cư và bảo hiểm), nâng cao tính chính xác của thông tin, dữ liệu, là tiền đề quan trọng để triển khai cung cấp các dịch vụ, tiện ích cho người tham gia, thụ hưởng chính sách bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp trên nền cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Đặc biệt, nhằm giúp người tham gia, thụ hưởng thực hiện các thủ tục hành chính về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp nhanh chóng và thuận tiện, bảo hiểm xã hội Việt Nam đã chủ động phối hợp với ngành Công an, ngành Y tế từ sớm, từ xa để triển khai việc: sử dụng thẻ Căn cước công dân gắn chip và ứng dụng định danh điện tử quốc gia (VneID) phục vụ người dân đi khám chữa bệnh bảo hiểm y tế; liên thông dữ liệu khám sức khỏe lái xe, giấy chứng sinh, giấy báo tử từ cơ sở khám chữa bệnh, phối hợp triển khai sổ sức khỏe điện tử; ứng dụng công nghệ xác thực sinh trắc trên Căn cước công dân gắn chip tại cơ sở khám chữa bệnh bảo hiểm y tế và bộ phận "Một cửa" của cơ quan bảo hiểm xã hội; triển khai cung cấp các dịch vụ công trực tuyến.

Phục vụ người dân hiệu quả, thiết thực

Công tác chuyển đổi số nói chung, thực hiện Đề án số 06 của Chính phủ nói riêng đã tạo ra nhiều bước ngoặt, mang lại lợi ích to lớn, thiết thực không chỉ đối với người dân, doanh nghiệp mà còn cả với các cơ quan quản lý Nhà nước ở lĩnh vực bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế trong việc nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động; phòng chống, kịp thời phát hiện và xử lý gian lận, trục lợi quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Trong đó, với việc sử dụng thẻ Căn cước công dân gắn chip và ứng dụng định danh điện tử quốc gia (VNeID) phục vụ khám chữa bệnh bảo hiểm y tế: Đã có 100% cơ sở khám chữa bệnh bảo hiểm y tế triển khai khám chữa bệnh bảo hiểm y tế bằng Căn cước công dân gắn chip, với trên 92 triệu lượt tra cứu thông tin thẻ bảo hiểm y tế bằng Căn cước công dân gắn chíp phục vụ làm thủ tục khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.

Việc triển khai khám chữa bệnh bảo hiểm y tế bằng Căn cước công dân đã giúp đơn giản hóa giấy tờ, tiết kiệm thời gian cho người bệnh và nhân viên y tế khi làm thủ tục khám chữa bệnh bảo hiểm y tế.

Cơ quan bảo hiểm xã hội cũng giảm bớt chi phí in ấn thẻ bảo hiểm y tế, tăng tính chính xác và đồng bộ thông tin.

Thí điểm ứng dụng công nghệ xác thực sinh trắc trên Căn cước công dân gắn chip tại cơ sở khám chữa bệnh bảo hiểm y tế và Bộ phận "Một cửa" của cơ quan bảo hiểm xã hội trong tiếp nhận hồ sơ, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính.

Với việc triển khai này, không chỉ giúp đơn giản hóa giấy tờ, mà còn giúp giảm thời gian làm thủ tục khám chữa bệnh bảo hiểm y tế (trước đây làm thủ tục đăng ký khám chữa bệnh bảo hiểm y tế có thể mất 10 phút đến vài tiếng đồng hồ, song nay chỉ cần xác thực tại máy với quãng thời gian chỉ 6-15 giây/bệnh nhân); giảm số lượng nhân viên y tế phải trực tại bộ phận tiếp đón; khắc phục tình trạng mượn thẻ bảo hiểm y tế.

Ngoài các lợi ích tương tự như trong công tác khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, việc triển khai ứng dụng xác thực sinh trắc trong tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính còn giúp cơ quan bảo hiểm xã hội: đảm bảo xác thực được thẻ Căn cước công dân thật/giả, xác thực danh tính của người dân khi đến nộp và giải quyết hồ sơ (nhất là các hồ sơ đề nghị cấp lại sổ bảo hiểm xã hội, đề nghị giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội một lần có số tiền chi trả tương đối lớn...); phát hiện kịp thời và hạn chế tình trạng gian lận, giả mạo giấy tờ tùy thân để trục lợi quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế.

Đồng thời, giúp nâng cao tính chính xác và năng lực quản lý dựa trên dữ liệu; tạo điều kiện tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra trên môi trường điện tử; hạn chế gian lận, trục lợi...

Qua đó, giúp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, đảm bảo tốt hơn quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế.

Cùng sự phối hợp, hỗ trợ của Bộ Công an, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã kết nối kỹ thuật, triển khai sử dụng tài khoản định danh điện tử quốc gia do Bộ Công an cấp (tài khoản VNeID) để đăng nhập và sử dụng ứng dụng VssID - Bảo hiểm xã hội số của ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam (triển khai từ tháng 10/2023).

Theo thống kê trên hệ thống của Bảo hiểm xã hội Việt Nam, đến nay đã có hơn 10 triệu lượt sử dụng tài khoản VNeID để đăng nhập ứng dụng VssID - Bảo hiểm xã hội số (trung bình mỗi tháng khoảng 1,3 triệu lượt).

Việc triển khai này của Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã giúp người dân có thêm lựa chọn sử dụng tài khoản khi có nhu cầu khai thác thông tin, sử dụng thẻ bảo hiểm y tế, thực hiện các dịch vụ công trực tuyến dành cho cá nhân trên ứng dụng VssID.

Đồng thời, thể hiện sự sẵn sàng của Ngành cho việc triển khai sử dụng thống nhất tài khoản định danh điện tử trong thực hiện dịch vụ công trực tuyến từ ngày 01/7/2024 theo quy định tại Nghị định số 59/2022/NĐ-CP về định danh và xác thực điện tử.

Nhiều năm liên tiếp, Bộ Thông tin và Truyền thông đánh giá Bảo hiểm xã hội Việt Nam là cơ quan triển khai hiệu quả ứng dụng công nghệ thông tin, dịch vụ công trực tuyến.

Hưởng lợi từ kết quả nổi bật này, người dân có thể sử dụng các dịch vụ công trực tuyến về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế như: Đăng ký tham gia đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện; Đăng ký đóng, cấp thẻ bảo hiểm y tế đối với người chỉ tham gia bảo hiểm y tế; Giải quyết hưởng bảo hiểm xã hội một lần; Giải quyết hưởng trợ cấp thất nghiệp; 02 nhóm thủ tục hành chính liên thông Đăng ký khai sinh - đăng ký thường trú - cấp thẻ bảo hiểm y tế cho trẻ em dưới 6 tuổi và Đăng ký khai tử - Xóa đăng ký thường trú - Hỗ trợ chi phí mai táng, Trợ cấp mai táng.

Tính đến ngày 30/4/2024, toàn ngành Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã tiếp nhận và xử lý hơn 1,4 triệu hồ sơ giao dịch các dịch vụ công trực tuyến nêu trên.

Thông qua giao dịch trực tuyến, người dân, doanh nghiệp không cần phải trực tiếp đến cơ quan bảo hiểm xã hội, nhờ đó tiết kiệm được rất nhiều thời gian, công sức đi lại và còn có thể chủ động theo dõi được quá trình, kết quả giải quyết hồ sơ, đảm bảo công khai, minh bạch.

Để đẩy mạnh cung cấp nhóm tiện ích phục vụ “công dân số”, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã triển khai cung cấp bản điện tử của sổ bảo hiểm xã hội và thẻ bảo hiểm y tế cho người dân khi tham gia bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp tại Quyết định số 490/QĐ-BHXH.

Bên cạnh đó, Bảo hiểm xã hội Việt Nam nỗ lực thực hiện các giải pháp để đẩy mạnh chi trả các chế độ bảo hiểm không dùng tiền mặt.

Đến nay, có khoảng 64% số người hưởng nhận các chế độ bảo hiểm xã hội, trợ cấp thất nghiệp qua tài khoản cá nhân tại khu vực đô thị, tăng khoảng 3% so với năm 2022.

Ngày 22/3/2024, Bảo hiểm xã hội Việt Nam và Bộ Công an đã thống nhất ban hành quy trình phối hợp triển khai thực hiện phát triển thanh toán không dùng tiền mặt trong công tác chi trả lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội trên nền tảng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư nhằm vận động, tuyên truyền người dân nhận lương hưu, trợ cấp bảo hiểm xã hội qua phương thức thanh toán không dùng tiền mặt, kết hợp xác minh, làm sạch dữ liệu người hưởng.

Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã có công văn 885/BHXH-TCKT ngày 02/04/2024 gửi bảo hiểm xã hội các tỉnh thành phố để hướng dẫn thực hiện quy trình phối hợp này, đồng thời chuyển dữ liệu theo quy trình để Tổ Công tác Chính phủ chỉ đạo các Tổ công tác địa phương triển khai.

Có thể khẳng định, với việc thực hiện đồng bộ, toàn diện các giải pháp trong ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy mạnh việc chuyển đổi số, đặc biệt là thực hiện Đề án số 06 của Chính phủ đã tối ưu hóa việc sử dụng, khai thác cơ sở dữ liệu của Ngành để phục vụ người dân, doanh nghiệp; giải quyết, chi trả chế độ, chính sách kịp thời, nhanh chóng, chính xác; nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, giám sát quản lý, sử dụng quỹ, phòng chống gian lận, trục lợi quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế… để đạt mục tiêu cuối cùng là đem lại các lợi ích, tiện ích tốt nhất cho người dân, doanh nghiệp.

Thủy Uyên