Chuyển đổi số vì nền hành chính công gần dân

Khó khăn, hạn chế và những kiến nghị từ thực tiễn

Vừa qua, Đoàn công tác của Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) do bà Trần Bích Ngọc, Phó Cục trưởng Cục An toàn bức xạ và hạt nhân (ATBXHN) làm Trưởng đoàn đã có buổi làm việc với UBND tỉnh Lâm Đồng. Đây là dịp quan trọng nhằm nắm bắt thực tế quá trình vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp, kịp thời tháo gỡ khó khăn trong triển khai Nghị quyết số 57-NQ/TW, Nghị định 132/2025/NĐ-CP và Nghị định 133/2025/NĐ-CP.

Theo bà Mai Thanh Nga, Phó Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Lâm Đồng, từ ngày 01/7/2025, mô hình chính quyền hai cấp chính thức đi vào hoạt động. Ngay lập tức, địa phương đã chủ động, khẩn trương triển khai Nghị định 132 và 133, bảo đảm sự quản lý thống nhất, đồng bộ, không để xảy ra gián đoạn, chồng chéo hay bỏ sót nhiệm vụ.

Bà Mai Thanh Nga, Phó Giám đốc Sở KH&CN tỉnh Lâm Đồng báo cáo với Đoàn công tác của Bộ KH&CN về tình hình vận hành mô hình chính quyền hai cấp tại địa phương (Ảnh: Bộ KH&CN)

UBND tỉnh Lâm Đồng ban hành nhiều văn bản, chỉ thị, kế hoạch kiểm tra, phân công rõ trách nhiệm từng đơn vị; điều động, bổ sung nhân lực CNTT phục vụ chuyển đổi số (CĐS) tại cấp xã; nâng cấp hạ tầng kỹ thuật, hệ thống thông tin bảo đảm vận hành trơn tru. Đáng chú ý, tỉnh đã triển khai mạnh mẽ hoạt động tuyên truyền, phổ biến Sổ tay Bình dân học vụ số và nền tảng trực tuyến cùng tên; tổ chức 19 lớp tập huấn trực tuyến về vận hành hệ thống giải quyết thủ tục hành chính (TTHC) và quản lý văn bản điều hành (VBĐH) cho hơn 11.000 học viên; mở 6 lớp đào tạo AI cho 4.100 cán bộ, đảng viên.

Song song, Lâm Đồng đã cấp và quản lý hiệu quả 12.565 chữ ký số công vụ, vận hành Trung tâm điều hành thông minh (IOC), triển khai ứng dụng VNeID trong quản lý y tế, thuế, lưu trú, giao thông; thúc đẩy thanh toán không dùng tiền mặt, số hóa dữ liệu hộ tịch, đất đai, an sinh xã hội, giáo dục.

Đặc biệt, hệ thống quản lý văn bản điều hành đã liên thông nội tỉnh và với Trục văn bản quốc gia; hệ thống hội nghị truyền hình trực tuyến được hoàn thiện với 135 điểm cầu, kết nối thông suốt từ tỉnh đến xã, hỗ trợ hiệu quả công tác chỉ đạo điều hành.

Các chỉ số hạ tầng số cũng gây ấn tượng mạnh: hơn 4 triệu thuê bao di động, tỷ lệ dùng smartphone đạt 90,8%, kết nối Internet gần 90% và 99% hộ gia đình sử dụng cáp quang. Toàn bộ khu dân cư đã được phủ sóng 3G/4G/5G, với 282 trạm 5G đi vào hoạt động; 100% cơ quan Đảng, Nhà nước kết nối vào mạng truyền số liệu chuyên dùng.

Không chỉ chuyển đổi số, Lâm Đồng còn chú trọng phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo (KHCN, ĐMST). Cùng Đắk Nông, Bình Thuận, địa phương triển khai 4 dự án trọng điểm phát triển trung tâm nghiên cứu, thử nghiệm, phòng thí nghiệm với vốn hơn 125 tỷ đồng, trong đó 3 dự án đã hoàn thành, đưa vào sử dụng. Đặc biệt, tỉnh đã trình Bộ KH&CN thẩm định Đề án thành lập Khu công nghệ cao Bình Thuận, kỳ vọng trở thành trung tâm nghiên cứu - đổi mới sáng tạo tầm khu vực.

Bên cạnh kết quả nổi bật, Lâm Đồng cũng thẳng thắn chỉ ra khó khăn:Văn bản hướng dẫn chi tiết chưa đầy đủ, gây lúng túng khi áp dụng, đặc biệt ở các lĩnh vực chuyên ngành như ATBXHN, sở hữu trí tuệ (SHTT), tiêu chuẩn đo lường chất lượng (TCĐLCL).Chưa có cơ chế, chính sách đột phá cho các định hướng lớn như sandbox, đầu tư mạo hiểm, đổi mới sáng tạo mở.Nhân lực chất lượng cao trong CĐS còn mỏng và chưa đồng đều.Trước thực trạng đó, ông Võ Thành Công, Giám đốc Sở KH&CN Lâm Đồng, kiến nghị Bộ KH&CN quan tâm hỗ trợ:Bố trí kinh phí triển khai dự án cơ sở dữ liệu không gian địa lý dùng chung tỉnh.Thẩm định, hướng dẫn xây dựng Khu công nghệ cao.Hỗ trợ tiếp cận các chương trình KH&CN cấp quốc gia về CĐS, đô thị thông minh, ĐMST.Tổ chức lớp đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý KH&CN, ĐMST&CĐS ở cấp tỉnh và cơ sở.

Ngoài ra, địa phương đề nghị: Cục ATBXHN bổ sung quy định quản lý thiết bị bức xạ nhỏ lẻ. Cục SHTT xây dựng lộ trình chia sẻ dữ liệu với địa phương. Ủy ban TCĐLCL Quốc gia hướng dẫn cấp giấy chứng nhận hoạt động thử nghiệm chất lượng sản phẩm, hàng hóa.

Tháo gỡ vướng mắc trực tiếp tại Trung tâm phục vụ hành chính công

Chiều cùng ngày, Đoàn công tác làm việc tại Trung tâm Phục vụ HCC tỉnh Lâm Đồng và UBND xã Đức Trọng. Tại Trung tâm, lãnh đạo cho biết, tỉnh đã lựa chọn sử dụng Hệ thống iGate 3.0 để giải quyết TTHC; công bố, công khai 2.308 TTHC; cung cấp 2013 dịch vụ công trực tuyến. Chỉ trong hơn 1 tháng (1/7–20/8), tỉnh đã tiếp nhận 143.807 hồ sơ trực tuyến/195.690 hồ sơ phát sinh, toàn bộ được số hóa và cấp kết quả điện tử. Trong khi đó, tại xã Đức Trọng, ông Trần Văn Hải, Phó Chủ tịch UBND xã cho biết: từ ngày 1/7 đến nay, xã đã tiếp nhận 3528 hồ sơ, giải quyết 3145 hồ sơ, trong đó 3101 hồ sơ trước hạn (tỷ lệ 98,6%). Xã cũng kiến nghị bãi bỏ sổ hộ tịch giấy không cần thiết, thay thế bằng cơ sở dữ liệu điện tử quốc gia.

Đoàn công tác đã trực tiếp trao đổi với cán bộ vận hành, lắng nghe phản hồi của người dân; giải đáp vướng mắc về SHTT, TCĐLCL, ATBXHN, TTHC, CĐS… Đồng thời, Bộ KH&CN cam kết tiếp tục đồng hành, hỗ trợ nâng cao năng lực CNTT, nghiệp vụ chuyên ngành, bảo đảm mô hình chính quyền hai cấp hoạt động hiệu quả.

Theo đó, bà Trần Bích Ngọc đánh giá cao sự chuẩn bị, tinh thần trách nhiệm của Lâm Đồng và nhấn mạnh: “Bộ KH&CN sẽ tiếp tục đồng hành, trực tiếp tháo gỡ những vướng mắc để địa phương vận hành chính quyền hai cấp hiệu quả, tiến tới xây dựng nền hành chính chủ động, gần dân, sát dân, vì sự hài lòng của người dân”.

Bà Trần Bích Ngọc, Phó Cục trưởng Cục ATBXHN, Trưởng đoàn công tác phát biểu kết luận buổi làm việc (Ảnh: Bộ KH&CN)

Hướng đến nền hành chính chủ động, gần dân, vì dân

Tại Thái Nguyên, theo báo cáo, ngay sau khi triển khai mô hình, tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo phát triển KH&CN, ĐMST, CĐS; ban hành hơn 200 văn bản chỉ đạo; 92/92 xã, phường thành lập trung tâm phục vụ HCC. Toàn tỉnh tiếp nhận hơn 104.900 hồ sơ TTHC, hơn 61% nộp trực tuyến, tỷ lệ thanh toán trực tuyến đạt 57,8%. Cấp hơn 36.000 chứng thư số công vụ, triển khai ứng dụng C-ThaiNguyen với gần 450.000 lượt tải. Hệ thống tích hợp dữ liệu thực hiện hơn 6,3 triệu giao dịch chia sẻ. Chỉ số dịch vụ công trực tuyến đạt 83,77 điểm, xếp thứ 2/34 tỉnh, thành. Đăng ký 71 mô hình KH&CN, ĐMST, CĐS, trong đó 9 mô hình hoàn thành. Tỉnh cũng công bố 19 “bài toán lớn” để thu hút doanh nghiệp công nghệ tham gia giải quyết vấn đề thực tiễn.

Đoàn công tác của Bộ KH&CN làm việc tại Trung tâm Phục vụ hành chính công xã Phú Lương (Ảnh: Bộ KH&CN)

Đoàn công tác Bộ KH&CN làm việc với các đơn vị trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên về vận hành chính quyền địa phương hai cấp (Ảnh: Bộ KH&CN)

Tuy nhiên, Thái Nguyên còn gặp khó khăn: Một số xã vùng cao thiếu hạ tầng viễn thông, 55 thôn bản chưa có sóng di động, 123 thôn bản chưa có cáp quang. Nhân lực CNTT chưa đồng đều. Chưa có chính sách khuyến khích doanh nghiệp công nghệ đầu tư vào hạ tầng số, trung tâm đổi mới sáng tạo. Ông Dương Hữu Bường, Giám đốc Sở KH&CN, đề nghị Bộ KH&CN hỗ trợ tập huấn, đào tạo; ban hành hướng dẫn xác định vị trí việc làm về CĐS; đôn đốc nhà mạng sớm khắc phục tình trạng “lõm sóng”.

Thay mặt Đoàn công tác Bộ KH&CN, ông Nguyễn Sỹ Đăng, Phó Vụ trưởng Vụ Đánh giá và Thẩm định công nghệ, đánh giá cao nỗ lực của Thái Nguyên, đồng thời khẳng định Bộ sẽ đồng hành, tháo gỡ khó khăn để mô hình hai cấp phát huy tối đa hiệu quả.

Nhìn từ thực tiễn tại Lâm Đồng và Thái Nguyên, có thể thấy mô hình chính quyền hai cấp bước đầu phát huy hiệu quả rõ rệt: bộ máy tinh gọn, dữ liệu số hóa, dịch vụ công trực tuyến phát triển, người dân và doanh nghiệp được phục vụ thuận lợi hơn. Tuy vậy, để đi vào chiều sâu, cần sự đồng hành sát sao của Bộ KH&CN, nhất là trong việc hoàn thiện khung pháp lý, hỗ trợ nguồn lực, nhân lực, cũng như thúc đẩy kết nối dữ liệu.

Cam kết của lãnh đạo Bộ KH&CN tại các buổi làm việc chính là lời khẳng định: Ngành khoa học và công nghệ sẽ tiếp tục sát cánh cùng địa phương, tháo gỡ vướng mắc, tạo điều kiện để chính quyền hai cấp vận hành hiệu quả, hướng đến một nền hành chính chủ động, gần dân, sát dân, vì sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp.

Nguyệt Thương