Giới chuyên gia quân sự Nga cho rằng để "đào tạo lại" máy bay chở khách dân dụng Il-114-300 cho vai trò mới thì chỉ cần thao tác đơn giản là lắp tổ hợp trinh sát Kasatka-E trên đó là đủ.
Khí tài trên sẽ cho phép chiếc Il-114-300 giải quyết một số nhiệm vụ, từ phát hiện các vật thể trên mặt nước, dưới nước và trên không, cho đến vai trò đảm bảo an ninh trong khu vực đặc quyền kinh tế.
Ý định biến máy bay chở khách dân dụng Il-114-300 thành phương tiện trinh sát hải quân đã được chuyên gia quân sự, thuyền trưởng cấp 3 của lực lượng dự bị - ông Dmitry Litovkin bình luận.
Theo đánh giá của ông Litovkin, quyết định này là rất kịp thời, bởi vì Il-114-300 có thể thay thế máy bay tuần tra chống ngầm Il-38 đã phục vụ khoảng nửa thế kỷ và đang cần được nhanh chóng nghỉ hưu để đảm bảo an toàn.
Vị chuyên gia nhấn mạnh, mặc dù thực tế là chiếc máy bay nói trên vẫn đang đương đầu với nhiệm vụ của nó, nhưng Il-38 sẽ không thể tồn tại mãi mãi. Do đó sự thay thế dưới dạng một chiếc Il-114-300 mới sẽ rất hữu ích.
Ngoài ra ông Litovkin lưu ý thêm, một máy bay cánh quạt tiêu thụ ít nhiên liệu hơn nhiều so với các máy bay phản lực tương tự và có thể tuần tra một khu vực mặt nước khá lớn vào ban ngày.
Mặc dù Il-114-300 có tốc độ tương đối chậm nhưng nó lại được tích hợp thiết bị điện tử hiện đại và có thể giải quyết hiệu quả các nhiệm vụ được giao, đó là chưa kể nó còn quần thảo được kỹ hơn khu vực có nghi vấn.
Cuối cùng dựa trên ý kiến của mình, chuyên gia Litovkin tổng kết rằng nếu thực sự có thể hoán cải Il-114-300 thành máy bay trinh sát hải quân thì không nên từ chối cơ hội như vậy. Nhất là ở thời điểm hiện tại, khi Nga đang muốn “thử sức” trên hầu khắp các vùng biển.
Il-114-300 là phiên bản hiện đại hóa sâu từ chiếc Il-114 của Liên Xô, được thiết kế dành cho các chuyến bay chặng ngắn và có khả năng chuyên chở 68 hành khách. Các đợt giao hàng nối tiếp của chiếc phi cơ được lên kế hoạch vào năm 2023.
Ngoài ra cần lưu ý nữa đó là việc hoán cải máy bay chở khách cánh quạt thành phi cơ tuần tra hải quân không phải điều gì mới mẻ. Trên thế giới đã có một số lực lượng vũ trang tiến hành cách làm trên và thu về nhiều thành công.
Điển hình chính là hợp đồng giữa Hải quân Thổ Nhĩ Kỳ với hãng Alenia Aermacchi của Italia, nhằm hoán cải những chiếc máy bay chở khách ATR-72-600 dư thừa của họ thành phiên bản ATR-72 ASW.
Máy bay tuần tra chống ngầm ATR-72 ASW có khả năng rải phao thủy âm (Sonar), được lắp đặt thiết bị phát hiện từ tính bất thường (MAD), có thể mang 2 ngư lôi hạng nhẹ Mk 46 hoặc Mk 54 treo dưới cánh, đi kèm hệ thống máy tính để xác định chính xác điểm triển khai những vũ khí đó.
Chiếc ATR-72 ASW mang theo 3 loại cảm biến tích hợp với nhau khi làm nhiệm vụ bao gồm: Thiết bị quang điện tử treo ngoài, radar tìm kiếm mục tiêu và các cảm biến hỗ trợ điện tử ESM (Electronic Support Measures).
ATR-72 ASW có khả năng tự vệ khá tốt do được tích hợp thiết bị cảnh báo laser, tên lửa hay radar kẻ địch nhằm vào nó, máy bay sẽ thực hiện biện pháp gây nhiễu bằng cách chiếu tia laser hay phóng các sợi kim loại ra bên ngoài nhằm vô hiệu hóa đầu dò của tên lửa.
Máy bay còn được trang bị hệ thống nhận dạng tự động AIS, kết nối dữ liệu bảo mật qua Link 11/16 và liên lạc vệ tinh băng thông rộng, những tổ hợp trên cho phép chia sẻ thông tin theo thời gian thực với trạm chỉ huy và điều khiển trên không cũng như trên mặt đất.
Cấu hình của ATR-72 ASW rõ ràng phức tạp hơn nhiều khi đặt cạnh Il-114-300, nhưng đây có thể xem là hình mẫu nếu Nga có ý định tiếp tục nâng cấp chiếc phi cơ dân dụng hoán cải của mình.
Việt Dũng