Chuyên gia cảnh báo nguy cơ lạm phát kỳ vọng từ các cơn sốt giá tài sản

Theo Cục Thống kê, Bộ Tài chính, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tháng 9 tăng 0,42% so với tháng trước, tăng 2,61% so với tháng 12/2024 và tăng 3,38% so với cùng kỳ năm trước. Bình quân 9 tháng, CPI tăng 3,27% so với cùng kỳ năm trước và vẫn nằm trong ngưỡng mục tiêu Quốc hội đặt ra cho năm nay.

Biến động chỉ số giá tiêu dùng giai đoạn 2018 đến nay. (Nguồn: Hạ An tổng hợp từ Cục Thống kê).

Nhìn nhận kết quả này, TS. Nguyễn Quốc Việt, Chuyên gia chính sách công, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội cho rằng, thời gian qua, Chính phủ đã triển khai nhiều giải pháp đồng bộ.

Trong đó có chính sách “khoan thư sức dân” như hỗ trợ doanh nghiệp bằng các biện pháp miễn, giảm, giãn thuế, phí và tiền thuê đất, đặc biệt là giảm 2% thuế VAT với quy mô khoảng 40.000 tỷ đồng. Các chính sách này đã góp phần bình ổn giá hàng hóa thiết yếu, giảm chi phí đầu vào cho doanh nghiệp.

Cùng với đó, giá các dịch vụ công cơ bản như y tế, giáo dục, giao thông được giữ ổn định. Việc miễn học phí ở bậc phổ thông và hướng tới miễn một số lệ phí y tế cơ bản cũng giúp củng cố kỳ vọng ổn định giá dịch vụ thiết yếu là nhóm có ảnh hưởng lớn đến đời sống người dân.

“Khả năng cao cả năm 2025, Việt Nam sẽ đạt được mục tiêu lạm phát dưới 4% như Quốc hội và Chính phủ đã đề ra”, ông Việt dự báo.

TS. Nguyễn Quốc Việt, Chuyên gia chính sách công, Trường Đại học Kinh tế, Đại học Quốc gia Hà Nội. (Ảnh: Nguyễn Ngọc).

Các nguy cơ tăng giá

Tuy nhiên, ông Việt cũng cho rằng vẫn cần thận trọng trước các nguy cơ tăng giá cục bộ ở một số lĩnh vực mang tính đầu cơ như bất động sản, vàng, bạc, hay một số nguyên vật liệu quý hiếm. Sự tăng nóng này có thể kích hoạt lạm phát kỳ vọng, tạo áp lực lên mặt bằng giá chung.

Thêm vào đó, biến động tỷ giá và sự mất giá của VND trong giai đoạn đầu năm cũng từng gây tâm lý e ngại, làm tăng chi phí nhập khẩu hàng hóa và nguyên liệu.

Vì vậy, trong điều hành kinh tế vĩ mô, cần tiếp tục theo dõi sát biến động giá tài sản, tránh để lạm phát kỳ vọng lan sang lạm phát thực.

"Mục tiêu là giữ được sự hài hòa giữa ổn định kinh tế vĩ mô và yêu cầu thúc đẩy tăng trưởng, đặc biệt trong các lĩnh vực nhạy cảm của nền kinh tế”, ông Việt nêu rõ.

Đồng tình với quan điểm này, theo bà Nguyễn Thu Oanh, Trưởng ban Dịch vụ và Giá, Cục Thống kê, áp lực lạm phát những tháng cuối năm vẫn hiện hữu, đòi hỏi công tác điều hành phải tiếp tục thận trọng.

Các yếu tố rủi ro chính gồm căng thẳng địa chính trị kéo dài, xu hướng bảo hộ thương mại gia tăng và chính sách thuế mới của Mỹ, có thể tác động đến lạm phát toàn cầu và lan sang Việt Nam.

Bên cạnh đó, quy luật mùa vụ cũng khiến giá lương thực, thực phẩm, may mặc, vật liệu xây dựng thường tăng vào dịp cuối năm và Tết Nguyên đán, gây áp lực lên mặt bằng giá. Ngoài ra, thiên tai, bão lũ có thể khiến giá hàng hóa tại một số địa phương tăng cục bộ.

Một điểm đáng chú ý khác là giá bất động sản tăng mạnh, kéo theo chỉ số giá nhà ở và thuê nhà tăng cao hơn CPI chung khoảng 2,2 lần, qua đó tác động đáng kể đến lạm phát. Đồng thời, hoạt động sản xuất, tiêu dùng và đầu tư công tăng tốc vào cuối năm cũng sẽ làm tổng cầu tăng, tạo thêm áp lực giá.

Bà Nguyễn Thu Oanh, Trưởng ban Dịch vụ và Giá, Cục Thống kê. (Ảnh: Nguyễn Ngọc).

Dư địa chính sách còn khá lớn

Dù vậy, với dư địa chính sách còn khá lớn và kinh nghiệm điều hành giá vững vàng của Chính phủ, đại diện Cục Thống kê cho rằng lạm phát năm 2025 nhiều khả năng vẫn sẽ nằm trong mục tiêu mà Quốc hội đề ra (từ 4,5–5%).

“Nếu các chính sách tài khóa và tiền tệ tiếp tục được điều hành nhất quán, linh hoạt và chủ động ứng phó với biến động quốc tế, lạm phát năm 2025 vẫn có khả năng được kiểm soát trong mục tiêu đề ra, đồng thời tạo dư địa cho tăng trưởng kinh tế bền vững”, Cục Thống kê nhận định

Còn theo TS. Nguyễn Thường Lạng, giảng viên Viện Thương mại và Kinh tế Quốc tế (Trường Đại học Kinh tế Quốc dân), lạm phát thường bắt nguồn từ hai nhóm nhân tố chính gồm cầu kéo và chi phí đẩy. Trong bối cảnh hiện nay, lạm phát của Việt Nam có thể chịu tác động từ tăng trưởng cung tiền, khi mặt bằng lãi suất thấp khiến lượng tiền đưa vào lưu thông lớn hơn.

“Nếu lãi suất được điều chỉnh tăng nhẹ, khả năng cung tiền ra thị trường sẽ giảm, qua đó góp phần kiềm chế áp lực lạm phát”, ông Lạng nêu rõ.

Ngoài ra, trong giai đoạn nền kinh tế đang chuyển đổi, theo vị chuyên gia này, việc chấp nhận một mức lạm phát nhất định là cần thiết để duy trì đà tăng trưởng. Vấn đề quan trọng là chính sách tiền tệ phải linh hoạt, đặc biệt trong điều hành lãi suất cần sự thận trọng, tránh gây sốc cho thị trường.

Cùng với đó, nếu nguồn vốn đầu tư được phân bổ hiệu quả vào các lĩnh vực công nghệ cao, đổi mới sáng tạo, giúp nâng năng suất và giá trị gia tăng, thì lạm phát cũng sẽ được kiểm soát tốt hơn.

Các chính sách kích cầu tiêu dùng và xúc tiến thương mại theo hướng đa dạng hóa thị trường, tập trung vào các ngành hàng chủ lực và chuyển dịch cơ cấu kinh tế đúng hướng sẽ là yếu tố quan trọng giúp ổn định mặt bằng giá, hướng tới mục tiêu tăng trưởng bền vững

“Khi các dòng vốn, hàng hóa và cầu tiêu dùng được điều tiết hợp lý, nền kinh tế sẽ ổn định hơn và lạm phát được kiểm soát một cách tự nhiên, TS. Lạng kỳ vọng.

Ngọc Bảo