Chuyên gia: Không đánh đồng một khung thời gian 40 ngày thanh tra thuế với mọi doanh nghiệp

Hội thảo Lấy ý kiến doanh nghiệp về Dự thảo Luật Quản lý thuế do VCCI

Chiều ngày 16/9, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) tổ chức hội thảo “Lấy ý kiến doanh nghiệp về Dự thảo Luật Quản lý thuế” với sự tham gia của các hiệp hội ngành hàng, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp.

Phát biểu tại hội thảo, Ông Đặng Ngọc Minh, Phó Cục trưởng Cục Thuế, cho biết dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi đã được Bộ Tư pháp thẩm định và hiện đang trong quá trình hoàn thiện để trình Quốc hội vào tháng 10 tới. So với luật hiện hành, dự thảo được tinh gọn còn 9 chương, 53 điều, vừa kế thừa những quy định hiệu quả, vừa bổ sung nhiều nội dung mới.

Ông Đặng Ngọc Minh, Phó Cục trưởng Cục Thuế phát biểu tại hội thảo

Theo đó, tại Dự thảo Luật Quản lý thuế sửa đổi bao gồm 4 điểm đáng chú ý là(i)việc phân nhóm người nộp thuế dựa trên ngành nghề, doanh thu, quy mô;(ii)xóa bỏ hình thức thuế khoán với hộ kinh doanh từ 2026; (iii) bổ sung quy định về hợp tác quốc tế và thỏa thuận trước về giá để phòng ngừa chuyển giá và (iv) cho phép sử dụng định danh cá nhân làm mã số thuế nhằm cải cách thủ tục hành chính.

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó tổng thư ký, Trưởng ban Pháp chế VCCI nhấn mạnh, nếu như các luật thuế chuyên ngành quy định mức thuế, đối tượng chịu thuế thì Luật Quản lý thuế điều chỉnh toàn bộ quy trình thực hiện nghĩa vụ thuế: từ kê khai, nộp, hoàn, miễn, giảm đến cưỡng chế, kiểm tra, khiếu nại.

Sau hơn bốn năm thi hành, Luật năm 2019 đã phát huy hiệu quả trong việc mở rộng cơ sở thu và tăng cường thu ngân sách. Tuy nhiên, với sự bùng nổ của kinh tế số, thương mại điện tử, tài sản ảo và sự phát triển của trí tuệ nhân tạo đang đặt ra nhiều thách thức mới, đòi hỏi một hệ thống quản lý thuế hiện đại và linh hoạt hơn, ông Tuấn cho biết.

Phó Tổng Thư ký VCCI đánh giá chính sách phân loại người nộp thuế theo mức độ rủi ro là bước đi cần thiết, song các tiêu chí đánh giá cần minh bạch để tránh tâm lý lo ngại trong cộng đồng doanh nghiệp. Bên cạnh đó, là lộ trình xóa bỏ thuế khoán đối với hộ kinh doanh từ năm 2026 là cần thiết nhưng cần có giải pháp hỗ trợ chuyển đổi để tránh gây xáo trộn, khiến nhiều hộ kinh doanh nhỏ lẻ rời bỏ thị trường.

Liên quan đến trách nhiệm của các tổ chức trung gian như sàn thương mại điện tử, tổ chức thanh toán, đại lý thuế, ông Tuấn cho rằng quy định mới cần được thiết kế hợp lý để không trở thành gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp nhỏ và khởi nghiệp.

"Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh ứng dụng dữ liệu lớn, song song với bảo đảm an toàn thông tin; cải tiến hoạt động kiểm tra thuế theo hướng hạn chế trùng lặp, tăng kiểm tra từ xa, tránh làm gián đoạn hoạt động kinh doanh", Phó Tổng Thư ký VCCI nói.

“Thực tiễn cho thấy nhiều trường hợp sai phạm phát sinh chỉ vì ngay từ khâu đăng ký hoặc kê khai ban đầu chưa rõ ràng. Khi cơ quan thuế không có hướng dẫn cụ thể, người nộp thuế dễ sai sót, về sau lại bị xử phạt. Chính vì vậy, Luật cần nhấn mạnh trách nhiệm của cơ quan quản lý trong việc giải thích, phổ biến chính sách, thay vì chỉ tập trung vào chế tài xử lý”

Ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn (Tổng cục Thuế)

Cũng trong khuôn khổ hội thảo, ông Nguyễn Văn Phụng, nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn (Tổng cục Thuế) đánh giá sửa đổi Luật Quản lý thuế lần này cần chú trọng đến tính minh bạch, khả thi và đặc biệt là giảm áp lực tuân thủ cho doanh nghiệp.

Chính vì vậy, vấn đề quan trọng không chỉ là quy định nghĩa vụ thuế mà còn nằm ở cách thức cơ quan thuế hướng dẫn, hỗ trợ để doanh nghiệp thực hiện đúng ngay từ đầu.

Đề cập đến công tác thanh tra, kiểm tra thuế, ông Nguyễn Văn Phụng cho biết hiện nay thời gian một cuộc thanh tra thường kéo dài tới 40 ngày, thậm chí lâu hơn nếu được gia hạn. Thực tế, với doanh nghiệp vừa và nhỏ thì quỹ thời gian này có thể là dư thừa, nhưng đối với doanh nghiệp lớn, 40 ngày lại chưa đủ để rà soát hết khối lượng hồ sơ, sổ sách đồ sộ.

Theo ông Phụng, điều này cho thấy cần phải có sự phân loại doanh nghiệp theo quy mô và mức độ rủi ro để quy định thời gian thanh tra phù hợp. Những doanh nghiệp chấp hành tốt, ít rủi ro thì nên rút ngắn thời gian làm việc, còn với doanh nghiệp có rủi ro cao hoặc quy mô lớn thì cần bố trí thời gian kiểm tra dài hơn, thay vì áp dụng một khung thời gian chung cho tất cả.

Ông đồng thời phản ánh một số bất cập trong áp dụng hóa đơn điện tử. Có trường hợp doanh nghiệp chưa phát hành hóa đơn nhưng đã bị ghi nhận doanh thu, dẫn đến nghĩa vụ thuế không sát thực tế.

“Nếu chậm phát hành hóa đơn nhưng không làm thất thu thuế thì mức phạt cần quy định hợp lý, đặc biệt là khi luật đã cho phép kê khai theo tháng hoặc quý,” nguyên Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp lớn nói.

Phương Linh