Chuyên gia tâm lý học đưa ra lời khuyên sau vụ lật tàu du lịch ở Hạ Long
Sau thảm kịch lật tàu gần đây tại vịnh Hạ Long, các chuyên gia tâm lý học và du lịch của Đại học RMIT kêu gọi hành động cấp thiết nhằm khôi phục sự an toàn, niềm tin của công chúng và phục hồi của ngành du lịch.
Theo các chuyên gia, những sự cố như vậy thường gây ra một loạt cảm xúc phức tạp như sợ hãi, lo lắng, tội lỗi, buồn bã..., không chỉ với du khách mà cả với chủ tàu.
Nỗi đau tinh thần
Tiến sĩ Joe Othman, giảng viên cấp cao ngành Tâm lý học tại RMIT Việt Nam, cho biết: “Nhiều du khách thấy lo lắng về sự an toàn cá nhân gia tăng. Đối với chủ tàu, có thể xuất hiện cảm giác tội lỗi và lo âu kiểu ‘nếu như’, tự hỏi điều gì sẽ xảy ra nếu chính mình hoặc tàu của mình gặp nạn trong tình huống đó".
Vì Hạ Long là một địa phương không đông dân, nơi mọi người thường có mối liên hệ chặt chẽ với nhau, các đơn vị kinh doanh du lịch có thể cảm nhận được nỗi đau tập thể và trách nhiệm cộng đồng. Ông giải thích rằng họ cũng có thể lo lắng về tác động lâu dài đến sinh kế và danh tiếng của mình.
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các thảm họa tự nhiên gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe tâm thần của những người sống sót, bao gồm rối loạn căng thẳng hậu sang chấn (PTSD).
Các nghiên cứu cho thấy, ngay cả những người ngoài khu vực thảm họa cũng có thể trải qua cảm giác lo âu, bất lực và thậm chí là các triệu chứng giống PTSD, đặc biệt khi truyền thông đưa tin dày đặc và đầy cảm xúc.
Việc tiếp xúc liên tục với tin tức về thiên tai cũng bào mòn khả năng thích nghi và hồi phục của cộng đồng, làm trầm trọng thêm cảm giác bất lực và sợ hãi trước biến đổi khí hậu.
Thạc sĩ Lê Huy Hoàng đến từ bộ môn Tâm lý học tại Đại học RMIT, nhấn mạnh: “Tác động bởi thiên tai luôn chỉ được nhìn nhận dựa trên thiệt hại về người và của, trong khi sức khỏe tâm thần của những người bị ảnh hưởng trực tiếp lẫn gián tiếp thường bị bỏ qua. Việc tích hợp các biện pháp sơ cứu tâm lý cho ứng phó thiên tai là điều vô cùng cần thiết”.
Vụ lật tàu ở Hạ Long nên là hồi chuông cảnh tỉnh để nâng cao an toàn hàng hải. (Nguồn: Pexels)
Nhận thức về rủi ro và quyết định du lịch
Tiến sĩ Katrina Phillips, giảng viên cấp cao ngành Tâm lý học tại RMIT Việt Nam, bổ sung: “Khi được chứng kiến hoặc nghe kể về một thảm họa như vụ việc ở vịnh Hạ Long, rủi ro vốn trừu tượng bỗng trở nên rất thật, điều đó làm tăng đáng kể mức độ cảnh giác và sợ hãi”.
Việc nhận thức rủi ro gia tăng này có thể ảnh hưởng đến quyết định du lịch trong tương lai, đặc biệt với các gia đình có trẻ nhỏ hoặc người già, những người có xu hướng hủy hoặc hoãn chuyến đi sau các sự cố như vậy.
Tiến sĩ Justin Matthew Pang, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản trị du lịch và khách sạn tại RMIT, kêu gọi: “Các công ty và thuyền trưởng có nghĩa vụ chăm sóc hành khách. Du khách nên chủ động kiểm tra dự báo thời tiết, đảm bảo rằng chủ tàu tuân thủ quy định an toàn và xác nhận các quy trình bảo hiểm, sơ tán. Chủ tàu phải quản lý nghiêm ngặt số lượng người trên tàu, đảm bảo đủ áo phao và yêu cầu sử dụng chúng. Các phần minh họa hướng dẫn an toàn giống như trên máy bay nên trở thành bắt buộc”.
Để khôi phục lòng tin, cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra an toàn, đánh giá các chủ tàu thường xuyên và xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm. Các chiến dịch truyền thông giáo dục cộng đồng và thông tin dự báo thời tiết rõ ràng sẽ đóng vai trò then chốt.
Tiến sĩ Justin Matthew Pang cũng đề xuất rằng các cơ quan chức năng nên ban hành lệnh cấm toàn diện các hoạt động tàu thuyền khi thời tiết xấu, nhằm bảo vệ cả người dân địa phương lẫn du khách.
“Theo thời gian, những hành vi nguy hiểm sẽ bị loại bỏ, từ đó hình thành một ngành du lịch an toàn, bền vững, được vận hành theo những chuẩn mực tốt nhất và có trách nhiệm”, ông nói.
Bài học từ những thảm họa hàng hải toàn cầu
Dẫn chứng thảm kịch chìm phà MV Sewol tại Hàn Quốc năm 2014 làm tiền lệ, Tiến sĩ Justin Matthew Pang cho biết việc cướp đi 304 sinh mạng là một trang sử buồn của Hàn Quốc và đã dẫn đến nhiều đơn từ chức cũng như cải cách trong ngành hàng hải.
“Hàn Quốc đã phản ứng bằng cách thành lập các tổ chức an toàn từ cơ sở và xây dựng văn hóa trách nhiệm. Hạ Long cần học hỏi từ đó”, ông nhấn mạnh.
Theo Tiến sĩ, chính quyền cần tăng cường xây dựng ý thức trách nhiệm chăm sóc hành khách đối với chủ tàu để lấy lại niềm tin từ người dân địa phương và khách du lịch, hướng đến tư duy vận hành an toàn và lấy khách hàng làm trọng tâm.
Ông khuyến nghị nên mời các chuyên gia an toàn độc lập nghiên cứu tác động của bão nhiệt đới đối với vịnh Hạ Long và làm việc với tất cả các bên liên quan như lãnh đạo địa phương, chủ tàu và hiệp hội hàng hải để áp dụng các thực hành tốt nhất.
Tiến sĩ Justin Matthew Pang khẳng định: “Thảm kịch lần này nên là hồi chuông cảnh tỉnh cho tất cả các bên, nhằm đưa an toàn hàng hải-hành khách lên hàng đầu”.
