Chuyên gia tiên cá khẳng định nàng tiên cá da màu là đúng

The Little Mermaid (tựa Việt: Nàng tiên cá) ra rạp từ 26/5, nhận nhiều lời khen về nội dung, thỏa mãn cho khán giả ở phần kỹ xảo đẹp mắt và âm thanh đã tai. Phim được chấm 7/10 điểm trên IMDb, và trên Rotten Tomatoes, phim nhận điểm 67% từ các chuyên gia, 95% từ khán giả.

Với đối tượng người xem khó tính, theo Hollywood Reporter, việc chọn Halle Bailey - diễn viên da màu vào vai Ariel - vẫn là điểm trừ, dù màn trình diễn của cô tạo điểm nhấn. Không chỉ màu da, nhân vật Ariel dưới sự thể hiện của ngôi sao gen Z còn gây tranh cãi với kiểu tóc dreadlock đặc trưng của người châu Phi.

Màu da của Halle Bailey là yếu tố gây tranh cãi nhất The Little Mermaid. Ảnh: The Direct.

Nguồn gốc châu Phi của nàng tiên cá

Trong nhiều thế kỷ, con người đã lưu truyền những câu chuyện ly kỳ về tiên cá, những sinh vật nửa người, nửa cá bí ẩn trên biển, theo Livescience.

Truyện cổ tích Arabian Nights mô tả sinh vật này có "mặt tròn, tóc dài nhưng tay chân nằm trên bụng và đuôi như cá". Ngày nay, các thế hệ trẻ em quá quen thuộc với tạo hình nàng tiên cá trong truyện của nhà văn người Đan Mạch Hans Christian Andersen.

Giới khoa học khẳng định tiên cá trong truyền thuyết nhiều khả năng là kết quả của hiện tượng ảo giác mà con người thường gặp phải trên mặt biển mênh mông. Thêm vào đó, tiên cá không nhất thiết phải có màu da trắng.

Trả lời NBC News, Jalondra Davis - chuyên gia nghiên cứu về tiên cá tại Đại học California, Riverside - khẳng định quan điểm "tiên cá không nên có da đen hoặc da màu" là sai. Cô cho biết: "Tiên cá là những sinh vật thần thoại và nguồn gốc châu Phi của họ có thật".

Nghiên cứu của Davis xác định nguồn gốc các nàng tiên cá da màu xuất hiện trong Middle Passage - giai đoạn người châu Phi bị bắt làm nô lệ và bị vận chuyển một cách thô bạo qua đại dương đến Bắc Mỹ, Caribbean. Dựa trên mô-típ phổ biến của truyền thuyết về tiên cá, các nô lệ này bị biến thành sinh vật dưới nước cùng con cháu của họ.

"Trong vũ trụ học châu Phi, những người bị lạc dưới nước sẽ trở thành linh hồn nước. Thủy thần có thể đưa con người xuống sâu dưới lòng nước và giúp họ sống sót", chuyên gia phát biểu.

Tác giả Maya Cameron-Gordon vẽ hình các nàng tiên cá da màu để dạy con gái không được phân biệt chủng tộc. Ảnh: Maya Cameron-Gordon.

Thông thường, văn hóa đại chúng của người da màu tập trung quá mức vào các bộ phim truyền hình lịch sử và để hiểu hết nguồn gốc cũng như những truyền thuyết về họ, khán giả cần tiếp xúc với đa dạng câu chuyện hơn, bao gồm cả việc trải nghiệm những tưởng tượng không liên quan đến thực tế.

Dựa vào tư liệu nghiên cứu, Davis kết luận tiên cá da màu là bình thường và việc để Bailey đảm nhận vai diễn nàng tiên cá không đáng tranh cãi.

Chuyên gia này hiểu vấn nạn phân biệt chủng tộc với người châu Phi hoặc người da màu từ các khu vực khác vẫn tồn tại như định kiến khó xóa bỏ trong chớp mắt. Dẫu vậy, cô nghĩ người không phải da trắng chẳng cần thấy buồn vì điều đó, bởi họ thực sự tài giỏi và có thể làm tốt bất cứ điều gì.

Halle Bailey - tiên cá da màu truyền cảm hứng

Sau khi trailer đầy đủ của The Little Mermaid được tung ra hồi tháng 3, bên cạnh các video reaction chỉ trích màu da của Bailey, các đoạn clip khác cho thấy nhiều cô gái trẻ da màu xúc động khi chứng kiến một nàng công chúa Disney có nước da giống mình.

Theo Davis, hình ảnh này có ý nghĩa đặc biệt. Bailey được xem là hình mẫu phá vỡ những định kiến, quy tắc khắt khe của Hollywood để chạm đến ước mơ. Dù bị chỉ trích, cô vẫn đi đúng đường. Sự cố gắng của Bailey đã, đang và sẽ truyền động lực cho các thế hệ phụ nữ, trẻ em da màu ngày càng cố gắng hơn nữa.

Trước mắt, Bailey được ngưỡng mộ vì khả năng bơi lội điệu nghệ dưới nước. Trong số những người Mỹ da màu, đặc biệt là trẻ em, tỷ lệ thành thạo bộ môn bơi lội thấp, phần lớn do chính sách thời kỳ phân biệt đối xử không cho phép họ tiếp cận bãi biển và hồ bơi.

Halle Bailey và Jonah Hauer-King trong The Little Mermaid.

Trong cuộc phỏng vấn với NBC News, chuyên gia Davis tiết lộ bắt đầu học bơi từ năm 2020 sau khi nghiên cứu về nguồn gốc tiên cá. Cô xem đây là quá trình phục hồi mối quan hệ căng thẳng giữa lịch sử của người da màu và nước.

Davis bơi xung quanh các diễn viên cosplay thành tiên cá - những người mặc bộ váy sặc sỡ, đặt cả hai chân vào một vây để bắt chước đuôi cá và bơi lội đẹp mắt dưới làn nước trong xanh. Davis quan sát thấy tạo hình tiên cá là nữ thường nhận được sự quan tâm nhiều hơn.

"Nước trở thành nơi ẩn náu và chơi đùa của tiên cá. Nước tạo cho họ khả năng thích nghi với cuộc sống khác", Davis chia sẻ.

Tương tự Wakanda không tưởng của vùng đất châu Phi hư cấu trong Black Panther, Davis cho rằng truyền thuyết về nàng tiên cá da màu làm phong phú thêm lịch sử của người da màu. Và mỗi khi nhắc đến tiên cá, người ta sẽ nghĩ ngay đến những sinh vật nửa người, nửa cá có màu da khỏe mạnh đang tung tăng bơi lội dưới ánh nắng chói chang của biển.

Quốc Minh