Chuyện sinh viên làm thêm: Cơ hội trải nghiệm hay gánh nặng từ áp lực vô hình?

"Học thêm" ngoài giảng đường

Không thể phủ nhận rằng, mang lại cho tân sinh viên nhiều . Đối với tân sinh viên, đây là cơ hội để có thêm thu nhập, giúp giảm bớt gánh nặng kinh tế và học cách quản lý tài chính cá nhân.

Chia sẻ với Hoa Học Trò Online, bạn Lê Quỳnh Như (sinh năm 2002, TP.HCM) cho biết bản thân đã thử sức với một số công việc bán thời gian như nhân viên phục vụ quán cà phê và gia sư ngay từ năm nhất: “Trước đây mình thường tiêu tiền theo cảm hứng, nhưng nhờ có thu nhập từ làm thêm, mình biết cách cân đối giữa tiền học phí, sinh hoạt và tiết kiệm”.

Cô bạn chia sẻ làm thêm giúp bản thân bớt nhút nhát, mạnh dạn hơn khi giao tiếp với người lạ. Ảnh: NVCC

Không chỉ vậy, môi trường làm việc bán thời gian còn giúp Gen Zrèn luyện những kỹ năng mềm quan trọng như quản lý thời gian, giao tiếp, xử lý tình huống hay tinh thần trách nhiệm. Ngoài ra, việc sớm “va chạm” với môi trường xã hội cũng giúp các bạn tự tin, trưởng thành và mở rộng mối quan hệ.

"Trước đây, mình khá rụt rè, ít khi dám nói chuyện với khách hàng. Nhưng sau vài tháng làm phục vụ quán cà phê, mình học được cách lắng nghe, mỉm cười và xử lý tình huống bất ngờ. Nhờ vậy mà khi đi thuyết trình trên lớp, mình cũng tự tin hơn nhiều” - Quỳnh Như bày tỏ.

Thu nhập tăng nhưng GPA giảm: Cái giá không hề rẻ

Bên cạnh lợi ích, việc đi làm thêm cũng tiềm ẩn không ít nếu sinh viên không biết cách sắp xếp. Đáng nói, nhiều bạn vì quá mải mê kiếm tiền mà xao nhãng chuyện học hành. Lịch làm dày đặc khiến thời gian tự học, chuẩn bị bài vở bị cắt xén, dẫn đến tình trạng đi học trong trạng thái mệt mỏi, thiếu tập trung, kết quả thi cử sa sút.

Trở ngại lớn nhất trong quá trình vừa học vừa làm của cô bạn Đoàn Nguyễn Ngọc Ngân (sinh năm 2003, TP.HCM) là khoảng thời gian thực tập và chuẩn bị báo cáo thực tập cuối khóa: "Khối lượng học tập tăng đột ngột, cộng thêm việc phải di chuyển giữa nơi thực tập, trường học và chỗ làm khiến mình luôn rơi vào vòng xoáy sắp xếp lại thời gian biểu".

Ngân từng gặp khó khăn khi cân bằng giữa việc học và làm. Ảnh: NVCC

Không ít teen còn rơi vào vòng xoáy “làm đêm - ngủ ngày”, khiến đồng hồ sinh học đảo lộn, sức khỏe suy giảm nghiêm trọng, đặc biệt đối với tân sinh viên. Bạn Võ Phạm Minh Dương (sinh năm 2006, TP.HCM) bày tỏ: “Có giai đoạn mình ôm quá nhiều việc cùng lúc, ngày nào vừa về nhà cũng ngủ liền. Thời gian học hành bị cắt xén, kết quả thi cử giảm sút thấy rõ. Lúc đó mình mới nhận ra, nếu không biết cân bằng, làm thêm có thể biến thành gánh nặng thay vì cơ hội”.

Đáng nói, một số công việc thiếu minh bạch, không hợp đồng rõ ràng dẫn đến tình trạng bị nợ lương, phạt vô lý, thậm chí bóc lột sức lao động. Cũng có trường hợp vì chạy theo đồng lương mà bỏ lỡ cơ hội tham gia câu lạc bộ, nghiên cứu khoa học hay các hoạt động ngoại khóa - vốn là những trải nghiệm quý báu trong đời sinh viên.

"Làm thêm không xấu, miễn là biết điểm dừng"

Tuy môi trường làm thêm tồn tại nhiều rủi ro nhưng nếu biết cách sẽ khiến bốn năm đại học trở thành hành trang đáng nhớ. Từng có thời gian burn out khi , bạn Minh Dương không ngại chia sẻ bí kíp: “Đầu tiên, nên chọn công việc làm thêm phù hợp. Những công việc liên quan trực tiếp đến ngành học còn giúp sinh viên tích lũy kinh nghiệm, tạo nền tảng nghề nghiệp, bổ sung điểm nhấn trong hồ sơ xin việc sau này”.

Dương cho rằng việc học luôn là ưu tiên hàng đầu. Ảnh: NVCC

Tiếp theo, luôn xác định rõ ưu tiên: Học tập vẫn là nhiệm vụ hàng đầu, công việc chỉ nên đóng vai trò bổ trợ. Sinh viên nên tránh những công việc ca đêm kéo dài, di chuyển xa hoặc tiềm ẩn rủi ro về an toàn, pháp lý.

“Tập thói quen quản lý thời gian bằng cách lập thời khóa biểu rõ ràng cho học tập, làm việc và sinh hoạt cá nhân. Dành ít nhất 1 - 2 ngày mỗi tuần để nghỉ ngơi hoàn toàn hoặc tham gia hoạt động ngoại khóa, vừa tái tạo năng lượng vừa duy trì đời sống tinh thần phong phú. Đặc biệt, hãy mạnh dạn trao đổi với thầy cô, cố vấn học tập,... để nhận được lời khuyên kịp thời” - Ngọc Ngân nói thêm.

Khi biết giữ sự , sẽ trở thành hành trang đáng giá, giúp sinh viên trưởng thành và tự tin hơn trong hành trình đại học. Ngược lại, nếu thiếu tỉnh táo, teen rất dễ đánh đổi sức khỏe, điểm số và cả những trải nghiệm tuổi trẻ.