Chuyện về những HTX, nông dân Lai Châu thay đổi cuộc sống từ nghề nuôi ong lấy mật

Với giá bán ổn định từ 200-250 nghìn đồng/1 lít mật đã góp phần tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống cho các hộ dân tham gia nuôi ong trên địa bàn.

Hiệu quả kinh tế cao

Anh Khoàng Văn Chung (xã Nậm Hàng) cho biết: Thông qua các phương tiện truyền thông và nắm bắt thông tin từ các hộ đã nuôi, tôi nhận thấy mô hình nuôi ong lấy mật có hiệu quả kinh tế cao. Từ đó đăng ký với UBND xã để được hỗ trợ, cùng với vốn vay ngân hàng gia đình tôi đã nuôi 50 thùng ong. Để đàn ong phát triển khỏe mạnh, tôi thường xuyên học tập kỹ thuật chăm sóc, bảo vệ... Với số thùng ong đang nuôi, mỗi năm đem lại cho gia đình nguồn thu từ 50-60 triệu đồng.

Còn gia đình ông Liều A Dao (xã Pa Tần) hiện đã có 10 thùng nuôi được hỗ trợ theo Nghị quyết 07/2021/NQ-HĐND. Chỉ sau vụ nuôi đầu tiên gia đình ông đã thu được 20 triệu đồng. Từ hiệu quả ban đầu đó, thời gian tới ông dự định sẽ mở rộng quy mô nuôi, bởi theo ông việc chăm sóc đàn ong cũng không vất vả mà đem lại thu nhập cao.

"Điều quan trọng nhất vẫn là tìm hiểu kỹ thuật chăm sóc, bảo vệ đàn ong như cán bộ nông nghiệp xã hướng dẫn sẽ đảm bảo ong sống khỏe, cho mật đều. Việc di chuyển thùng nuôi cũng không cần thiết bởi xung quanh nhà hiện đều là rừng với nhiều loài hoa đang nở rộ", ông Dao chia sẻ.

Nuôi ong lấy mật góp phần tăng thu nhập, cải thiện cuộc sống cho người dân Lào Cai.

Một hộ dân khác là hộ anh Giàng A Phình (xã Pắc Ta). Khởi điểm nuôi ong trong rừng để lấy mật thu về chỉ là 3 thùng ong, nhưng thấy hiệu quả kinh tế cao, môi trường thuận lợi để ong phát triển, vài năm trở lại đây anh quyết định nhân đàn và duy trì trên 100 thùng ong.

Tương tự, nhận thấy nhu cầu thị trường lớn, năm 2018, ông Thào A Tu, xã Mường Kim quyết định làm 13 thùng gỗ để nuôi ong lấy mật. Tùy từng thời điểm ông di chuyển ong lên rừng hoặc để ở vườn nhà. Mỗi năm, từ 13 thùng ong, ông thu về gần 10 triệu đồng từ bán mật ong.

Anh Chung, ông Dao, ông Tu, anh Phình,…là bốn trong số hàng trăm hộ dân trên địa bàn tỉnh Lai Châu đang tận dụng lợi thế từ đồi rừng nuôi ong lấy mật, mang lại giá trị kinh tế cao... Theo đó, nghề nuôi ong lấy mật đang được tỉnh Lai Châu xác định là hướng kinh tế mới, bền vững để chuyển đổi phương thức sản xuất cho người dân.

Trong Nghị quyết số 07/2021/NQ-HĐND ngày 22/3/2021 của HĐND tỉnh Lai Châu, quy định chính sách phát triển nông nghiệp hàng hóa tập trung giai đoạn 2021 - 2025 đã có thêm nội dung hỗ trợ nuôi ong. Đây là điều kiện để các huyện, thành phố khuyến khích thành lập, thu hút các HTX đầu tư, liên kết nuôi, thu mua sản phẩm mật ong; đồng hành cùng chính quyền địa phương xây dựng thành công Chương trình “Mỗi xã một sản phẩm”.

Thành lập HTX để khởi nghiệp

Tốt nghiệp đại học, thay vì chọn ở lại thành phố như nhiều bạn bè cùng trang lứa, chị Lò Thanh Xuân (xã Mường Than) trở về quê hương để khởi nghiệp. Con đường chị chọn là mô hình nuôi ong lấy mật, một hướng đi mới mẻ, đầy tiềm năng nhưng cũng nhiều thách thức.

Nhận thấy điều kiện tự nhiên của địa phương với địa hình đồi núi và diện tích rừng rộng lớn, chị quyết định đưa đàn ong lên rừng để tận dụng nguồn hoa tự nhiên phong phú. Song song với đó, chị đầu tư xây dựng nhà xưởng và trang bị máy móc sơ chế nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm.

Đầu năm 2022, được sự hỗ trợ của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh, chị đã thành lập HTX Nông nghiệp Mường Mít với 9 hộ dân liên kết để phát triển nghề nuôi ong lấy mật. HTX đã sử dụng máy hạ thủy phần nhằm lọc sạch cặn bẩn, nhộng, sáp ong và tách nước, đảm bảo thu được sản phẩm mật ong nguyên chất với tiêu chuẩn 3 không (không chất bảo quản, không phụ gia, không hương liệu.

Việc áp dụng quy trình sản xuất bài bản và tuân thủ đầy đủ các quy định về vệ sinh an toàn thực phẩm, sản phẩm mật ong mang thương hiệu “Thanh Xuân” của HTX Mường Mít từng bước tạo được uy tín trên thị trường. Năm 2022, sản phẩm được công nhận đạt chuẩn OCOP 3 sao cấp tỉnh. Đến năm 2023, HTX tiếp tục được cấp chứng nhận VietGAP, đánh dấu bước phát triển quan trọng trong hướng đi sản xuất nông nghiệp an toàn, bền vững.

Không dừng lại ở sản xuất, chị Xuân còn tích cực đưa sản phẩm mật ong tham gia các hội chợ nông sản trong và ngoài tỉnh, mở rộng thị trường, xây dựng thương hiệu và kết nối đối tác tiêu thụ.

Chị Xuân còn tiên phong trong việc đưa sản phẩm “Mật ong Thanh Xuân” lên sàn thương mại điện tử. Nhờ đó, sản phẩm mật ong Thanh Xuân của chị không chỉ tiêu thụ trong tỉnh mà còn có mặt tại hơn 20 điểm bán hàng trên cả nước, góp phần khẳng định vị thế của mật ong Lai Châu trên thị trường nông sản sạch.

Đến nay, HTX có 200 thùng ong với 100% giống ong tự nhiên đưa về thuần hóa. Mỗi năm HTX đưa ra thị trường hơn 2.000 lít mật, bán với giá 150.000 đồng/lọ 350ml, tạo thu nhập ổn định cho các hộ gia đình liên kết từ 50 - 60 triệu đồng/hộ/năm.

Sản phẩm mật ong mang thương hiệu “Thanh Xuân” của HTX Mường Mít từng bước tạo được uy tín trên thị trường.

Không chỉ chú trọng mở rộng thị trường tiêu thụ, chị Xuân còn quan tâm đến việc nâng cao kiến thức và kỹ năng cho người nuôi ong tại địa phương. Chị thường xuyên dẫn các hộ nuôi ong đi tham quan, học tập kinh nghiệm tại các mô hình hiệu quả. Bên cạnh đó, HTX do chị điều hành đã phối hợp với nhiều trung tâm tổ chức hội nghị tập huấn kỹ thuật nuôi ong mật và triển khai mô hình liên kết sản xuất gắn với bao tiêu sản phẩm.

“Điều khiến tôi vui nhất là ngày càng có nhiều hộ trong bản cùng tham gia, có đầu ra ổn định. Tôi thấy mình không chỉ bán mật, mà còn đang kết nối bà con để ai cũng có cơ hội vươn lên”, chị Xuân chia sẻ.

Tại xã Khun Há, ông Nguyễn Thành Trung, Giám đốc HTX Ong Vàng cho hay: Để mô hình liên kết thành công, chúng tôi chuyển giao khoa học kỹ thuật nuôi dưỡng, tách đàn cho các thành viên và hộ dân. Với trên 840 đàn ong, mỗi năm đơn vị thu về 1.200 lít mật với doanh thu trên 500 triệu đồng. Năm 2021, sản phẩm mật ong của HTX đạt sản phẩm OCOP 3 sao của tỉnh Lai Châu, thị trường tiêu thụ cũng rộng hơn.

Khuyến khích mở rộng

Nuôi ong lấy mật đang được xem là giải pháp mang lại kết quả tích cực, giúp giải quyết công ăn việc làm, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân trên địa bàn tỉnh Lai Châu. Với giá bán như hiện tại, mỗi thùng ong qua một vụ mật có thể đem lại nguồn thu từ 2-2,5 triệu đồng/thùng. Từ đó đã giúp nhiều hộ cải thiện thu nhập, xóa đói giảm nghèo hiệu quả.

Nhờ đó, tỷ lệ hộ nghèo của Lai Châu giảm trung bình 3,94%/năm trong giai đoạn 2021 - 2024 (năm 2021 giảm 3,01%; 2022 giảm 3,68%; 2023 giảm 4,66%; 2024 giảm 4,42%). Đến cuối năm 2024, tỉnh còn 20.961 hộ nghèo (tương đương tỷ lệ còn 19,46%) và 10.053 hộ cận nghèo (tương đương tỷ lệ còn 9,33%).

Để việc phát triển nuôi ong lấy mật đem lại hiệu quả, UBND tỉnh đã phối hợp với Liên minh HTX tỉnh mở nhiều lớp học nuôi ong cho người dân các xã. Sau thời gian nuôi đã chứng minh hiệu quả khi thu nhập của người tham gia nuôi đã cải thiện rõ rệt.

Nuôi ong đang được tỉnh Lai Châu xác định là hướng kinh tế mới, bền vững để chuyển đổi phương thức sản xuất. Đại diện tỉnh cho biết, thời gian tới sẽ tiếp tục mở rộng việc nuôi ong lấy mật trên cơ sở đánh giá hiệu quả các mô hình nuôi đã triển khai và điều kiện thực tế của các xã trên địa bàn. Mục tiêu tiếp tục tìm hướng thoát nghèo, nâng cao thu nhập cho người dân trên địa bàn.

Bên cạnh đó, các cơ sở đã được hỗ trợ theo Nghị quyết 07/2021/NQ-HĐND vẫn tiếp tục duy trì quy mô và mở rộng sản xuất. Đồng thời tuyên truyền phổ biến để người dân, HTX đăng ký phát triển mở rộng thêm. Trọng tâm triển khai nuôi tập trung vào các xã có diện tích cây ăn quả lớn.

Ngọc Giang