'Chuyến xe tri thức' và hành trình giảm nghèo thông tin nơi vùng khó

"Chuyến xe tri thức" thu hút sự quan tâm của đông đảo học sinh xã Lìa, Quảng Trị.

Mang ánh sáng tri thức đến từng thôn bản

Xã Lìa (tỉnh Quảng Trị) là địa bàn vùng khó với những bản làng xa xôi nối nhau bằng con đường đất đỏ quanh co. Nơi đây, những đứa trẻ ngày ngày đến lớp với niềm khao khát được đọc thêm trang sách mới, nhưng thư viện lại cách xa hàng chục cây số, còn sách báo thì hiếm hoi như hạt mưa giữa mùa khô.

Thực tế ấy đã thôi thúc những người làm giáo dục và cộng đồng chung tay tìm cách đưa sách đến với bạn đọc. Mong muốn khoảng cách địa lý không còn là rào cản tiếp cận tri thức, Trường Tiểu học và THCS A Xing đã triển khai mô hình “Chuyến xe tri thức”, mang sách và ánh sáng tri thức đến từng thôn bản xa.

Ông Nguyễn Mai Trọng - Hiệu trưởng Trường Tiểu học-THCS A Xing cho biết, được triển khai từ năm 2024, “Chuyến xe tri thức” - một mô hình xe thư viện lưu động đa phương tiện - đã phục vụ tại thôn A Môr và được người dân hưởng ứng nhiệt tình. Sau đó, ngày 20/6/2024, nhà trường cùng phối hợp đưa chuyến xe đến với cộng đồng bạn đọc thôn A Xau, cùng trên địa bàn xã Lìa.

Thời gian hoạt động chưa dài nhưng mô hình này đã giúp hàng trăm em học sinh được tiếp cận nguồn sách mới, nâng cao kỹ năng đọc hiểu, phát triển thói quen đọc sách và khơi dậy tinh thần học tập chủ động. Đồng thời, đây cũng là cầu nối gắn kết giữa nhà trường, phụ huynh và cộng đồng trong hành trình lan tỏa văn hóa đọc.

“Chuyến xe tri thức” cũng hướng đến tính trải nghiệm, không chỉ đọc mà còn tương tác qua trò chơi kiến thức, đố vui, kể chuyện, vẽ tranh theo sách, thảo luận.

“Thật vui khi nhiều học sinh vùng xa được tiếp cận sách mới, tài liệu phong phú mà trước đó khó có điều kiện. Các em phấn khởi, hào hứng với hoạt động đọc sách, câu đố, tham gia trò chơi kiến thức. Không chỉ học sinh, nhiều người dân có thêm kiến thức về trồng trọt, chăn nuôi để phục vụ cuộc sống tốt hơn”, ông Nguyễn Mai Trọng chia sẻ.

Nói về giá trị mà “Chuyến xe tri thức” mang lại cho cộng đồng, Hiệu trưởng Trường Tiểu học và THCS A Xing chia sẻ, ông cảm thấy vui và xúc động khi qua hoạt động này, nhiều học sinh được tiếp cận tri thức mới, phát triển khả năng đọc hiểu, kỹ năng tìm kiếm thông tin, mở rộng tầm nhìn vượt khỏi giới hạn địa phương.

Không chỉ mang lại lợi ích trong giáo dục, “Chuyến xe tri thức” còn tạo nên những giá trị lan tỏa sâu rộng. Về văn hóa, góp phần xây dựng và phát huy thói quen đọc trong cộng đồng, để sách trở thành người bạn đồng hành trong đời sống. Về công bằng tri thức, thu hẹp khoảng cách tiếp cận giữa nơi thuận lợi và vùng khó, giúp mọi học sinh đều có cơ hội đến gần hơn với tri thức. Về xã hội, hình thành không gian gắn kết khi nhà trường, phụ huynh và người dân cùng tham gia hoạt động đọc. Về động lực phát triển, từ những chuyến xe này, nhiều trường học cải thiện thư viện, tủ sách lớp học, còn các địa phương tiếp tục đầu tư nguồn lực để duy trì và nhân rộng phong trào đọc sách.

Chuyến xe chở đầy niềm vui đọc sách, âm thầm thu hẹp khoảng cách tri thức nơi vùng khó.

Từ “chuyến xe tri thức” đến hành trình giảm nghèo thông tin

Ông Nguyễn Mai Trọng chia sẻ, các cơ sở giáo dục, đặc biệt là trường học vùng khó khăn, đóng vai trò cầu nối hiệu quả trong truyền tải thông tin, chính sách, kỹ năng sống, kiến thức pháp luật, khoa học – kỹ thuật đến học sinh, phụ huynh và cộng đồng.

Giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục đóng vai trò là những người hướng dẫn, giáo dục kỹ năng tiếp cận, chọn lọc và sử dụng thông tin đúng đắn cho học sinh.

Các trường học vùng khó không chỉ là nơi học tập, mà còn là trung tâm học tập cộng đồng, nơi người dân có thể học hỏi kiến thức sản xuất, chăm sóc sức khỏe, phòng tránh thiên tai, áp dụng khoa học kỹ thuật.

Tuy nhiên, quá trình giảm nghèo thông tin còn nhiều rào cản. Trong đó thực trạng hạ tầng thông tin yếu, mạng internet chưa phủ rộng; đặc biệt, rào cản nhận thức - sự e ngại, sợ khó khi tiếp cận công nghệ - vẫn phổ biến.

Để khắc phục, ngành Giáo dục cần đẩy mạnh phổ biến kỹ năng truyền thông số, giúp học sinh và người dân nhận biết, tránh tin giả, tin xấu và sử dụng thông tin hữu ích cho sản xuất, chăn nuôi, trồng trọt,... Đồng thời, quan tâm hơn nữa đến trang bị thiết bị, internet tại các trường vùng khó, xây dựng thư viện số, phòng máy tính, wifi miễn phí.

Trong hành trình ấy, “Chuyến xe tri thức” của Trường Tiểu học &THCS A Xing không chỉ đơn thuần cung cấp tài liệu học tập mà còn đóng góp vào việc hình thành thói quen đọc sách, khơi dậy đam mê học hỏi cho học sinh và người dân tại các khu vực xa của thôn bản.

Thông qua những chuyến xe này, nhân dân và học sinh có cơ hội được tiếp cận với kho tàng tri thức phong phú, xây dựng nền tảng cho sự học tập lâu dài và nâng cao chất lượng giáo dục trong cộng đồng. Nhờ sự hỗ trợ của các nhà hảo tâm và tổ chức xã hội, mô hình đã lan tỏa tinh thần học tập suốt đời trong cộng đồng.

Những chuyến xe nối dài, chở đầy niềm vui đọc sách, đang âm thầm thu hẹp khoảng cách tri thức, mở rộng tầm nhìn, nuôi dưỡng ước mơ; để tri thức thực sự trở thành ánh sáng soi đường phát triển ở những bản làng xa xôi nhất.

Hiếu Nguyễn