Có cán bộ phát hiện lãng phí nhưng không báo cáo vì 'cha chung không ai khóc'

Nội dung trên được Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề cập khi cho ý kiến về dự án Luật Tiết kiệm, chống lãng phí tại phiên họp thứ 49 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, diễn ra sáng 22/9.

Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương.

Ông Trần Quang Phương nhận định thực trạng lãng phí, không tiết kiệm diễn ra trong nhiều lĩnh vực như: tiền, tài sản, nguồn lực, cơ hội, thời cơ... Do đó, phạm vi điều chỉnh và các điều khoản quy định của dự án Luật phải bao quát đầy đủ.

"Có câu đại biểu Quốc hội nói về luật này là tình trạng 'cha chung không ai khóc', nghĩa là không phải lĩnh vực của mình thì thôi kệ, cơ quan nào chịu trách nhiệm thì cơ quan đó phát hiện, phản ánh và có biện pháp, chế tài. Đây là văn hóa thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Không chỉ với người dân đâu, ngay cả cán bộ, công chức phát hiện và biết đó là lãng phí nhưng không phải việc của mình nên không có phản ánh, không có báo cáo", Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nêu thực tế.

Phó Chủ tịch Quốc hội cho rằng, nếu thực trạng này còn tiếp diễn thì phong trào thực hành tiết kiệm, phòng, chống lãng phí khó có thể lan tỏa.

Nhấn mạnh ai cũng phải có trách nhiệm để phản ánh dù phản ánh có thể đúng hoặc chưa đúng, ông Trần Quang Phương lưu ý, trong quy định cung cấp thông tin phát hiện lãng phí tại dự thảo Luật cần thiết kế để bảo đảm cho người dân mạnh dạn đề xuất, kiến nghị.

"Tránh tình trạng người dân thấy tình trạng lãng phí, không tiết kiệm cung cấp thông tin, phản ánh nhưng lại quy kết là xuyên tạc. Quy định cứng nhắc như thế thì không ai dám cung cấp thông tin nữa", Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương nói.

Trước đó, trình bày tờ trình của Chính phủ, Thứ trưởng Bộ Tài chính Hồ Sỹ Hùng cho biết dự thảo Luật quy định cụ thể 7 nhóm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu cơ quan, tổ chức và 6 nhóm quyền, trách nhiệm của cán bộ, công chức, viên chức trong khu vực Nhà nước.

Trong đó, đặc biệt nhấn mạnh việc người đứng đầu cơ quan, tổ chức phải chịu trách nhiệm cá nhân trong trường hợp không thực hiện hoặc thực hiện không đúng các quy định pháp luật về phòng, chống lãng phí hoặc để xảy ra hành vi gây lãng phí trong phạm vi cơ quan, tổ chức và lĩnh vực được giao quản lý.

"Ví dụ: không ban hành, chậm ban hành hoặc không tổ chức triển khai thực hiện chương trình, kế hoạch tiết kiệm, chống lãng phí trong phạm vi cơ quan, tổ chức và lĩnh vực được giao quản lý; không ban hành, chậm ban hành hoặc ban hành các văn bản trái pháp luật, gây lãng phí; không báo cáo hoặc chậm báo cáo, báo cáo không đầy đủ các thông tin theo quy định, yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền…", ông Hồ Sỹ Hùng nói.

Dự thảo Luật được hoàn thiện theo hướng tất cả các cơ quan, tổ chức, cá nhân đều có quyền cung cấp thông tin phát hiện lãng phí.

Người đứng đầu cơ quan, tổ chức nhận được thông tin về lãng phí có trách nhiệm kiểm tra, làm rõ, thông tin phát hiện lãng phí; ngăn chặn, khắc phục kịp thời trường hợp có lãng phí xảy ra; xử lý theo thẩm quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền xử lý sai phạm và công khai kết quả xử lý; giải trình trước cơ quan chức năng về việc để xảy ra lãng phí.

Đồng thời, giao Chính phủ quy định chi tiết các biện pháp bảo vệ cơ quan, tổ chức cung cấp thông tin phát hiện lãng phí, người đấu tranh chống lãng phí và người thân của người đấu tranh chống lãng phí.

Ngoài ra, tại dự thảo Luật cũng đã bổ sung các hành vi nghiêm cấm trong cung cấp, xử lý thông tin phát hiện lãng phí, bảo vệ người đấu tranh chống lãng phí.

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính, dự thảo Luật đưa ra 9 nhóm hành vi gây lãng phí và 9 nhóm hành vi vi phạm trong tổ chức thực hiện phòng, chống lãng phí để đảm bảo có đầy đủ cơ chế xử lý đối với một số hành vi mà Luật hiện hành chưa quy định.

Cùng đó là bổ sung nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết từng hành vi gây lãng phí, hành vi vi phạm cụ thể và chế tài xử lý kỷ luật tương ứng đối với người đứng đầu cơ quan, tổ chức, đơn vị và các cá nhân có liên quan trong trường hợp thực hiện hành vi vi phạm hoặc hành vi gây lãng phí.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính tán thành cần thiết ban hành Luật Tiết kiệm, chống lãng phí thay thế luật hiện hành.

Với nội dung cụ thể, ông Phan Văn Mãi đề nghị: "Nghiên cứu, quy định về trách nhiệm giải trình; cơ chế khuyến khích và bảo vệ người cung cấp thông tin, người đấu tranh chống lãng phí; phân định trách nhiệm cá nhân, trách nhiệm liên đới; quy định rõ nguyên tắc xử lý kỷ luật, miễn nhiệm hoặc từ chức khi để xảy ra lãng phí nghiêm trọng trong phạm vi quản lý; cơ chế tham vấn, giám sát của Nhân dân".

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính, việc xử lý vi phạm trong thực hiện tiết kiệm, chống lãng phí là nội dung quan trọng nhằm giải quyết những vướng mắc hiện nay.

Vì vậy, cơ quan thẩm tra đề nghị nghiên cứu, quy định cụ thể về xử lý vi phạm và quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại.

Theo đó, quy định rõ xử lý vi phạm đối với tổ chức, cá nhân và người đứng đầu trong trường hợp để xảy ra sai phạm và quy định về trách nhiệm bồi thường thiệt hại của tổ chức, cá nhân, trách nhiệm liên đới của người đứng đầu.

Bên cạnh đó, ông Phan Văn Mãi đề nghị cần quy định trong Luật hoặc giao Chính phủ quy định các trường hợp gây lãng phí phải bồi thường, mức bồi thường.

Anh Văn