'Cơ chế cảm ơn' buộc doanh nghiệp chi tiền vụ chuyến bay giải cứu

"Sếp từ chối văn bản vì không biết công ty em là ai"

Chiều 20/7, phiên tòa sơ thẩm xét xử 54 bị cáo trong vụ án xảy ra tại Bộ Ngoại giao, Hà Nội và các tỉnh, thành sang ngày làm việc thứ 8. Hội đồng xét xử dành thời gian để các bị cáo thuộc khối doanh nghiệp trình bày quan điểm đối đáp với đại diện Viện Kiểm sát nhân dân (VKSND).

Một trong số đó là Trần Thị Mai Xa (35 tuổi, Giám đốc Công ty cổ phần Giáo dục Masterlife). Người này bị VKS đề nghị 4-5 năm tù do đưa hối lộ cho 8 cá nhân có thẩm quyền, tổng số 19 lần với tổng số tiền hơn 8,1 tỷ đồng khi xin cấp phép 18 chuyến bay.

Trần Thị Mai Xa tại phiên tòa chiều 20/7.

"Bị cáo sẽ cảm thấy nhẹ lòng hơn khi đứng ở đây để nói về hoàn cảnh khi đi xin giấy cấp phép thực hiện chuyến bay giải cứu công dân. Không ai cảm nhận rõ hơn bị cáo cả”, nữ bị cáo mở lời với giọng nói run run, xúc động.

Bị cáo Mai Xa cho biết, giai đoạn đầu xin cấp phép diễn ra vào tháng 6/2021. Thời điểm đó, Cục Quản lý xuất nhập cảnh (Bộ Công an) có văn bản từ chối chuyến bay dù Cục Lãnh sự (Bộ Ngoại giao) và các bộ, ngành còn lại đã chấp thuận.

"Bị cáo rất sốt ruột", nữ giám đốc nói và cho biết ở chuyến bay đầu tiên, bị cáo đã phải bán nhà để chi tiền làm thủ tục. Nhưng cách hai ngày trước khi bay chuyến thứ hai lại diễn ra điều đó, khiến bản thân càng lo lắng gấp bội phần.

Gọi điện thoại đến Phòng Bảo hộ công dân của Cục Lãnh sự, bà Xa được đối phương trả lời: "Có một chút vướng mắc bên Bộ Công an, em sang đó xem thế nào”.

Nghe thông báo bất ngờ này, nữ bị cáo cảm thấy run sợ, chợt nghĩ: "Làm gì còn nhà nữa mà bán".

Đến Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Xa gặp cựu cán bộ Vũ Sỹ Cường (cũng là bị cáo trong vụ án này) và bất ngờ hơn khi nghe Cường nói: "Văn bản bên em bị từ chối do sếp không biết công ty em là ai".

"Bị cáo nghe Cường nói mà trong lòng cảm thấy rất ấm ức. Mình đang làm những việc tốt, theo chủ trương nhân đạo của Nhà nước mà sao lại bị từ chối vì lý do sếp không biết công ty em là ai", nữ Giám đốc Công ty Masterlife khai trước tòa.

Tiếp tục trao đổi với Vũ Sỹ Cường, Xa nghe người này nói: "Thôi để giải quyết nhanh, em nên làm theo cơ chế cám ơn, nếu không thì khó lắm". Đứng trước sự lựa chọn đó, bị cáo lại là người phụ thuộc vào các cơ ban ngành để xin giấy phép, buộc phải tìm mọi cách đi vay tiền nhằm đáp ứng yêu cầu.

Đưa tiền bôi trơn như một thông lệ?

Trần Thị Mai Xa cho rằng, đáng lẽ việc doanh nghiệp xin cấp phép thực hiện chuyến bay giải cứu công dân phải được các đơn vị chức năng đồng thuận, ủng hộ, còn Cục Lãnh sự là đơn vị chủ trì đứng ra giải quyết, không phải phía doanh nghiệp tự làm việc này.

Cũng theo bà Xa, những diễn biến nêu trên là nguyên nhân khiến bị cáo phải hầu tòa lần này với cáo buộc đưa tiền hối lộ cho các cán bộ chức năng.

Cục phó Xuất nhập cảnh Trần Văn Dự.

"Bị cáo làm một cách vô thức, không hề cảm nhận được gì cả. Nhưng vì lần đầu đã như thế, thì lần sau cũng phải đưa thôi, nó như một thông lệ", Mai Xa nói và bày tỏ mình cảm thấy nhẹ nhàng hơn khi đứng trước tòa nói ra hết những điều khiến bà ta cảm thấy nặng lòng bấy lâu nay.

"Mình làm việc thực sự có ý nghĩa, cứu đồng bào mà lại bị gây khó khăn như vậy", Mai Xa nêu quan điểm.

Trước khi dừng lời, nữ bị cáo mong muốn nhận được sự đồng cảm của Hội đồng xét xử dành cho mình và các cá nhân trong khối doanh nghiệp. Bị cáo đặt câu hỏi: "Có cần thiết phải cách ly những bị cáo thuộc khối doanh nghiệp hay không?".

Theo VKSND, khi tổ chức các chuyến bay, Trần Thị Mai Xa sử dụng pháp nhân Masterlife và 3 công ty khác (Mỹ Thuật Quang Trung, Thắng Lợi, Nam Á) thực hiện 18 chuyến bay. Để được cấp phép, từ tháng 6/2021 đến tháng 1/2022, Mai Xa liên hệ, đặt vấn đề và đưa hối lộ 19 lần cho 8 cá nhân có thẩm quyền với tổng số tiền hơn 8,1 tỷ đồng. Quá trình điều tra, Trần Thị Mai Xa và gia đình nộp lại 1,9 tỷ đồng.

Hoàng Lam