Có đáng để mạo hiểm với ngành công nghiệp hút CO2 từ không khí

Thải khí carbon dioxide dễ hơn việc hút lại chúng rất nhiều

Trong nhiều thập niên tới, ngay cả khi thế giới có thể loại bỏ hoàn toàn mọi khí thải nhà kính mới phát sinh, nhiều chuyên gia tin rằng vẫn cần phải loại bỏ một lượng carbon dioxide khỏi khí quyển để giảm nhiệt độ toàn cầu.

Những dấu hiệu manh nha

Trong khi đó, những người chỉ trích cho rằng việc loại bỏ carbon dioxide là một sự xao lãng nguy hiểm sẽ duy trì hành vi đang gây ra cuộc khủng hoảng khí hậu. Mark Z. Jacobson, giáo sư kỹ thuật dân dụng và môi trường thuộc Đại học Stanford cho biết: "Việc thu giữ carbon sẽ làm tăng sản lượng nhiên liệu hóa thạch, điều đó không cần phải nghi ngờ gì nữa. Nó không giúp ích gì cho khí hậu".

Nhưng hiện tại, cả nhà đầu tư và khách hàng đều hào hứng với ý tưởng này. Một nhóm các công ty gồm Stripe, H&M, J.P. Morgan và Meta đã liên kết với nhau để thực hiện các cam kết mua tín dụng carbon trị giá hơn 1 tỉ USD để loại bỏ carbon dioxide. Các công ty khác bao gồm Airbus, Equinor và Boeing cũng đã cam kết chi tiền cho dịch vụ này.

Từ đó, một số công ty nhận thấy giá trị trong việc giúp phát triển một ngành công nghiệp mới mà ngày nào đó họ có thể hưởng lợi. Thậm chí, một số công ty cho biết họ chỉ đơn giản là đang cố gắng làm điều đúng đắn theo trách nhiệm và lương tâm.

Chẳng hạn như Stripe - một công ty thanh toán trực tuyến đang điều phối việc mua hàng theo nhóm. Nan Ransohoff, người đứng đầu bộ phận khí hậu tại Stripe cho biết: "Việc thu giữ carbon không liên quan chặt chẽ đến hoạt động kinh doanh hằng ngày của chúng tôi. Nhưng chúng tôi rất quan tâm đến tiến trình và cố gắng giúp thế giới đi đúng hướng".

Chính phủ Mỹ đang hỗ trợ ngành công nghiệp này. Đạo luật Giảm lạm phát đã tăng gấp ba lần khoản vay tín dụng thuế cho hoạt động liên quan việc thu giữ và lưu trữ carbon được loại bỏ trực tiếp từ khí quyển, lên 180 USD một tấn. Luật cơ sở hạ tầng do Tổng thống Joe Biden ký vào năm 2021 bao gồm 3,5 tỉ USD cho 4 dự án mang tính chất thử nghiệm trong lĩnh vực khử carbon.

Các giám đốc điều hành không tin rằng ngành công nghiệp loại bỏ carbon dioxide sẽ bị Tổng thống đắc cử Donald J. Trump xếp xó. Trước đó, ông Trump đã mô tả các chính sách về khí hậu là "trò lừa đảo" và tuyên bố muốn hủy bỏ nhiều sáng kiến về khí hậu thời Biden. Noah Deich, quan chức phụ trách vấn đề carbon tại Bộ Năng lượng Mỹ, cho biết sự ủng hộ dành cho công nghệ mới "được cả lưỡng đảng ủng hộ".

Tháng trước, Thượng nghị sĩ bang Alaska Lisa Murkowski (thuộc đảng Cộng hòa của) và Thượng nghị sĩ bang Colorado Michael Bennet (thuộc đảng Dân chủ), đã đưa ra luật sẽ tạo ra các ưu đãi thuế bổ sung cho ngành công nghiệp loại bỏ carbon dioxide.

Tuy nhiên, ngay cả khi sự nhiệt tình dành cho công nghệ ngày càng tăng, thì vẫn không có đủ nguồn cung để đáp ứng nhu cầu. Theo CDR.fyi, chỉ có 4% trong tổng số các giao dịch mua được thực hiện.

Còn lâu mới ứng dụng được vào thực tế

Việc loại bỏ khí nhà kính ra khỏi không khí cũng rất tốn kém. Ngày nay, chi phí để thu giữ và cô lập carbon dioxide có thể lên tới 1.000 USD một tấn. Nhiều nhà phân tích cho rằng giá cần phải giảm xuống 10 lần, tức là khoảng 100 USD để thu giữ một tấn carbon thì ngành công nghiệp này mới có thể cất cánh.

Giám đốc điều hành Damien Steel của công ty Deep Sky cho biết: "Đây không phải là thị trường đúng nghĩa. Thị trường đúng nghĩa phải có tính thanh khoản, khả năng lặp lại, tiêu chuẩn. Chúng ta không có những thứ đó ở đây".

Nhưng ít nhất là hiện tại, các nhà đầu tư vẫn đang háo hức tài trợ cho các công ty mới trong lĩnh vực này. Họ hy vọng rằng một số khoản đầu tư mạo hiểm của họ sẽ được đền đáp.

Svante, một trong nhiều công ty Canada trong ngành, đã kiếm được hơn 570 triệu USD từ đầu tư với các công ty liên doanh nhỏ. Hay Climeworks vừa gây tiếng vang khi xây dựng cơ sở hút carbon dioxide trực tiếp từ không khí lớn nhất đang hoạt động trên thế giới tại Iceland. Nhờ vậy, họ đã huy động được hơn 800 triệu USD từ các nhà đầu tư gồm cả quỹ đầu tư quốc gia của Singapore và nhà đầu tư mạo hiểm John Doerr.

Ông Doerr cũng là đối tác của Quỹ Breakthrough Energy Ventures do Bill Gates thành lập. Doerr cho biết: "Chúng ta sẽ cần loại bỏ carbon" đồng thời nói thêm rằng nhu cầu mở rộng quy mô các công ty nhanh chóng là tình huống "mã đỏ".

Cũng như bất kỳ ngành nào, nhiều công ty khởi nghiệp có khả năng thất bại bên cạnh các công ty thành công rực rỡ. Nhưng đối với các nhà đầu tư, đó là một rủi ro đáng để chấp nhận.

Clay Dumas là đồng sáng lập của Lowercarbon Capital, một công ty đầu tư mạo hiểm, cho biết: "Sẽ có một số người chiến thắng lớn trong lĩnh vực này. Bạn có thể sai 95% nhưng vẫn trông giống như một thiên tài khi bạn gửi đầu tư đúng mục tiêu".

Anh Tú