Có một 'trái tim' trong hành trình xây dựng nông thôn mới ở Lạng Sơn

Cách đây vài năm, xã Chi Lăng vẫn chỉ là vùng trồng na truyền thống, quy mô nhỏ lẻ. Thế nhưng, sự ra đời của HTX Dịch vụ và sản xuất nông nghiệp Đồng Bành đã tạo nên bước ngoặt lớn.

Từ những HTX năng động, vươn mình cùng OCOP

Tận dụng lợi thế đất đai, HTX mạnh dạn ứng dụng khoa học kỹ thuật, chăm sóc theo tiêu chuẩn VietGAP, đầu tư bao bì, nhãn mác và đăng ký tham gia chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP). Chỉ sau chưa đầy một năm, sản phẩm na Chi Lăng của HTX Đồng Bành đã đạt chuẩn OCOP 3 sao năm 2021, và 4 sao năm 2022.

Giám đốc HTX Hứa Quốc Công chia sẻ: “OCOP giúp HTX khẳng định thương hiệu, nâng giá trị quả na, mở rộng thị trường ra Hà Nội và nhiều tỉnh thành. Mỗi năm chúng tôi tiêu thụ khoảng 200 tấn na, doanh thu đạt gần 7 tỷ đồng, tạo việc làm ổn định cho hàng chục lao động địa phương”.

Lạng Sơn đang có nhiều sản phẩm OCOP thế mạnh.

Không chỉ dừng ở na, nhiều HTX khác của Lạng Sơn cũng đang từng bước khẳng định mình trên bản đồ nông sản Việt. HTX Dịch vụ vận tải Ba Sơn (huyện Cao Lộc cũ) với sản phẩm hạt mắc ca Hải Đăng đã được chứng nhận OCOP 3 sao vào đầu năm 2024.

Sau khi đạt chứng nhận, sản phẩm có mã truy xuất nguồn gốc, tem nhãn rõ ràng, được tiêu thụ mạnh tại thị trường trong và ngoài tỉnh. Mỗi năm, HTX sản xuất khoảng 4 tấn hạt mắc ca thành phẩm, doanh thu gần 1 tỷ đồng – con số không lớn nhưng đủ để khẳng định hướng đi đúng của kinh tế tập thể trong giai đoạn mới.

“Tham gia OCOP giúp sản phẩm của HTX có chỗ đứng vững vàng hơn. Chúng tôi tiếp tục đầu tư công nghệ, cải tiến bao bì, hướng tới sản phẩm OCOP 4 sao để nâng cao giá trị thương hiệu”, ông Hà Văn Cán, Giám đốc HTX, khẳng định.

Theo thống kê của ngành nông nghiệp tỉnh, đến nay Lạng Sơn có 231 sản phẩm được công nhận OCOP từ 3 đến 4 sao, trong đó 50 chủ thể là HTX, chiếm gần 40% tổng số. Cùng với hàng trăm buổi tập huấn, truyền thông, hỗ trợ tem nhãn, bao bì, truy xuất nguồn gốc, các HTX đã trở thành lực lượng nòng cốt giúp sản phẩm nông sản Lạng Sơn vươn ra thị trường rộng lớn, đóng góp trực tiếp vào chương trình xây dựng nông thôn mới.

Liên kết – chìa khóa mở ra thu nhập bền vững

Ở xã Đoàn Kết, HTX Nông sản Đoàn Kết ra đời tháng 3/2025 với chỉ 5 thành viên sáng lập. Song chỉ trong thời gian ngắn, HTX đã tạo tiếng vang khi thu mua và tiêu thụ hơn 75 tấn quế, hồi, thạch đen cho bà con địa phương, đạt doanh thu 3,4 tỷ đồng, tạo việc làm ổn định cho 15 lao động, thu nhập bình quân 7–8 triệu đồng/tháng.

Giám đốc HTX Trần Thị Hoài kể: “Trước đây, người dân bán quế cho thương lái, giá cả bấp bênh, có khi bị ép giá. Nay HTX đứng ra thu mua toàn bộ sản phẩm, bà con yên tâm trồng trọt, mở rộng diện tích. Mỗi cây quế, mỗi vỏ hồi giờ đây đều có đầu ra ổn định”.

Gia đình anh Hoàng Văn Biểu, thôn Nà Slản, là một ví dụ. Với 3 ha quế, anh thu hoạch hơn 3 tấn vỏ tươi mỗi năm, bán cho HTX giá 18.000–20.000 đồng/kg, thu về 60 triệu đồng – mức thu nhập đáng kể đối với một hộ miền núi. Anh Triệu Xuân Hòa ở thôn Khuổi Bây B cũng phấn khởi khi bán được hơn 1 tấn vỏ quế khô với giá 44.000 đồng/kg.

“HTX Nông sản Đoàn Kết dù mới thành lập nhưng đã giúp tiêu thụ ổn định sản phẩm cho hơn 300 hộ dân trồng quế. Đây là mô hình liên kết hiệu quả, góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế và xây dựng nông thôn mới tại xã”, ông Nguyễn Như Bình, Chủ tịch UBND xã Đoàn Kết, cho hay.

Không chỉ là đầu mối tiêu thụ, các HTX còn tham gia tích cực trong chuyển giao kỹ thuật, áp dụng tiêu chuẩn sản xuất VietGAP, liên kết doanh nghiệp và xúc tiến thương mại – những yếu tố then chốt giúp nông dân chuyển từ sản xuất manh mún sang sản xuất hàng hóa, nâng cao năng suất, chất lượng và thu nhập.

Bức tranh nông thôn mới khởi sắc từ những mô hình HTX

Cùng với chương trình OCOP, chủ trương tái cơ cấu ngành nông nghiệp gắn với xây dựng nông thôn mới được tỉnh Lạng Sơn triển khai đồng bộ trong những năm qua.

UBND tỉnh đã ban hành Kế hoạch 113/KH-UBND (năm 2021), cùng hàng loạt chính sách hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp, khuyến khích hình thành vùng chuyên canh, sản xuất theo chuỗi giá trị, nâng cao chất lượng nông sản địa phương.

Từ những định hướng đó, các HTX trở thành đầu tàu tổ chức sản xuất và liên kết chuỗi. Như HTX Thương mại, dịch vụ nông lâm nghiệp Quang Huy (xã Chi Lăng) mỗi năm tiêu thụ 300–400 tấn na cho nông dân, giúp hàng trăm hộ yên tâm mở rộng diện tích. Mô hình này không chỉ tăng thu nhập mà còn thúc đẩy chuyển đổi cơ cấu cây trồng, hình thành vùng sản xuất hàng hóa tập trung.

Nhờ sự chung sức của người dân, doanh nghiệp và HTX, Lạng Sơn đã đạt được bước tiến rõ rệt trong xây dựng nông thôn mới. Từ năm 2021 đến tháng 6/2025, toàn tỉnh công nhận thêm 44 xã đạt chuẩn nông thôn mới, nâng tổng số lên 106/175 xã, trong đó có 28 xã nông thôn mới nâng cao, 10 xã kiểu mẫu.

Sản phẩm nông nghiệp thế mạnh giúp nông thôn mới Lạng Sơn ngày càng khởi sắc.

Những con số ấn tượng ấy được tạo nên từ nguồn lực hơn 40.000 tỷ đồng huy động cho chương trình, trong đó vốn tín dụng chiếm tới 32.000 tỷ, vốn doanh nghiệp hơn 111 tỷ, người dân đóng góp hơn 400 tỷ đồng bằng tiền, đất và ngày công. Đó là minh chứng cho sự đồng thuận, đoàn kết giữa chính quyền, nhân dân và đặc biệt là vai trò “kết nối” của khu vực kinh tế hợp tác, HTX.

Bên cạnh sự vào cuộc của chính quyền các cấp, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn đã có nhiều chương trình hỗ trợ quan trọng giúp các HTX phát triển bền vững, từ đó góp phần trực tiếp vào mục tiêu xây dựng nông thôn mới.

Các hoạt động đào tạo nghề, chuyển giao khoa học kỹ thuật, tư vấn đăng ký OCOP, hỗ trợ tem nhãn, truy xuất nguồn gốc, cấp chứng nhận VietGAP... được Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn triển khai đồng bộ.

Chỉ riêng từ năm 2024 đến nay, các HTX trên địa bàn đã được hỗ trợ hơn 25.700 tem truy xuất nguồn gốc, 63.000 bao bì, 22.000 tem nhãn – giúp sản phẩm địa phương nâng tầm, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Ngoài ra, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Lạng Sơn còn kết nối tiêu thụ sản phẩm qua hệ thống sàn thương mại điện tử, hội chợ OCOP, tuần hàng nông sản tại Hà Nội, Quảng Ninh, TP.HCM, tạo cầu nối quan trọng giữa HTX và người tiêu dùng. Nhiều sản phẩm OCOP của Lạng Sơn, như na Chi Lăng, quế Đoàn Kết, hạt mắc ca Hải Đăng đã có mặt tại siêu thị lớn, trở thành sản phẩm đặc trưng mang dấu ấn vùng cao xứ Lạng.

Từ những quả na thơm ngọt của Chi Lăng, hạt mắc ca giòn béo ở Ba Sơn hay hương quế nồng nàn Đoàn Kết, tất cả đều đang kể một câu chuyện chung về sức sống mới của vùng đất biên cương. Mỗi HTX, mỗi sản phẩm OCOP chính là một “viên gạch” góp phần dựng xây nên diện mạo nông thôn mới giàu đẹp, văn minh.

Chặng đường phía trước vẫn còn không ít thử thách, nhưng với nền tảng vững chắc từ các chính sách hỗ trợ, sự đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và tinh thần đoàn kết của người dân, Lạng Sơn đang vững bước tiến tới mục tiêu nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu – nơi mỗi HTX là một điểm sáng trong bức tranh phát triển xanh, bền vững của xứ Lạng.

Nam Phong