Có nên áp dụng mức thuế suất 5% đối với phân bón?

Chiều 24/6, tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XV, dưới sự chủ trì của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Quốc hội thảo luận ở hội trường về dự án Luật Thuế giá trị gia tăng (sửa đổi).

Đại biểu Khang Thị Mào - đoàn Yên Bái cho biết, qua nghiên cứu dự thảo Luật Thuế giá trị (sửa đổi) Chính phủ trình Quốc hội áp dụng mức thuế suất 5% đối với phân bón tại điểm b, khoản 2 Điều 9 với mục tiêu thúc đẩy sản xuất phân bón trong nước cạnh tranh với phân bón nhập khẩu.

Đại biểu Khang Thị Mào đề nghị Chính phủ xem xét chưa áp dụng đề xuất trên bởi bản chất thuế giá trị gia tăng là thuế gián thu có tính trung lập, tính kinh tế cao thể hiện ở 2 khía cạnh: Thuế giá trị gia tăng không chịu ảnh hưởng bởi kết quả kinh doanh của người nộp thuế, do vậy thuế giá trị gia tăng không phải là yếu tố của chi phí sản xuất, đơn thuần là khoản thu được cộng thêm vào giá bán của người cung cấp dịch vụ; thuế giá trị gia tăng không bị ảnh hưởng bởi quá trình tổ chức và phân chia quá trình sản xuất kinh doanh.

Đại biểu Khang Thị Mào - Đoàn ĐBQH tỉnh Yên Bái

Bên cạnh đó, theo quy định của Luật, giá của phân bón thuộc danh mục bình ổn giá, do đó, cần đảm bảo nguyên tắc công khai, minh bạch, hài hòa lợi ích giữa tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa dịch vụ với người tiêu dùng.

Theo đại biểu Khang Thị Mào, qua việc nghiên cứu kinh nghiệm quốc tế cho thấy, khi muốn ưu đãi đối với lĩnh vực nào đó sẽ có 2 phương án: Đưa vào diện không chịu thuế hoặc áp dụng thuế 0%. Trong tình hình thị trường phân bón thế giới và trong nước tiếp tục tăng, đại biểu Khang Thị Mào đề nghị hết sức cân nhắc việc áp dụng mức thuế suất 5% đối với phân bón.

Nhằm hoàn thiện dự án Luật, đại biểu Tô Ái Vang - đoàn Sóc Trăng cũng góp ý vào khoản 2 Điều 9 quy định mức thuế suất 5% áp dụng đối với 12 nhóm hàng hóa, dịch vụ, trong đó có phân bón.

Đại biểu Tô Ái Vang - Đoàn ĐBQH tỉnh Sóc Trăng

Qua các kỳ tiếp xúc cử tri của Đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Sóc Trăng, các đại biểu Quốc hội trong Đoàn đều tiếp nhận tâm tư, nguyện vọng và kiến nghị của cử tri liên quan đến chi phi đầu tư cho mỗi kỳ canh tác gồm giá phân bón, giá thuốc bảo vệ thực vật, giá xăng dầu, giá thuê nhân công, vận chuyển tăng gấp nhiều lần.

"Sự mâu thuẫn giữa giá nông sản và giá phân bón kéo dài thời gian qua vẫn luôn là vấn đề nóng của nông nghiệp Việt Nam" - đại biểu nói.

Do đó, đại biểu kiến nghị Quốc hội xem xét sửa đổi Luật Thuế giá trị gia tăng theo hướng phân bón thuộc đối tượng chịu thuế suất giá trị gia tăng 0%. Nếu Luật vẫn giữ 5% đối với mặt hàng phân bón thì nông dân phải bỏ ra khoảng 6 nghìn tỷ đồng.

Theo đại biểu Tô Ái Vang, Quốc hội và Chính phủ nên chọn cái được cho nông dân để thể hiện rõ các chính sách sẽ được luật hóa.

Đại biểu Tô Ái Vang cho rằng, Việt Nam là 1 trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng lớn nhất của biến đổi khí hậu. Theo xu thế và khuyến cáo, hướng đi tất yếu của nông nghiệp Việt Nam hiện nay là tăng cường sản xuất và sử dụng phân bón hữu cơ.

Bên cạnh giá phân bón vô cơ diễn biến phức tạp, thị trường phân bón hữu cơ được dự đoán sẽ tăng trưởng với tốc độ kép. Vì vậy, đại biểu nhận thấy, nếu dự thảo Luật đưa mặt hàng phân bón là đối tượng chịu mức thuế suất 5% như dự kiến thì tăng áp lực cho nông dân trong điều kiện ngành nông nghiệp chịu nhiều tổn thương nhất.

Tham gia góp ý kiến vào nội dung nêu tại điểm b, khoản 2, Điều 9 dự thảo Luật quy định mặt hàng “phân bón” là đối tượng phải chịu thuế giá trị gia tăng với thuế suất 5% thay vì “mặt hàng phân bón không phải chịu thuế” như quy định hiện hành, đại biểu Trần Quốc Tuấn - đoàn Trà Vinhkiến nghị đến Quốc hội, Chính phủ 3 nội dung.

Đại biểu Trần Quốc Tuấn - Đoàn ĐBQH tỉnh Trà Vinh

Thứ nhất, cần có khảo sát, đánh giá kỹ và báo cáo đầy đủ hơn về tác động của việc chuyển mặt hàng phân bón, từ đối tượng không chịu thuế sang đối tượng phải chịu thuế với mức thuế suất là 5% ở cả 2 góc độ.

Một là, nhìn từ góc độ tác động đến sự phát triển của ngành sản xuất, kinh doanh phân bón, phục vụ sản xuất nông nghiệp. Hai là, tác động từ việc tăng giá của sản phẩm phân bón, ảnh hưởng đến thu nhập của người nông dân ra sao, hiệu quả cạnh tranh của sản phẩm nông nghiệp thế nào để Quốc hội xem xét, cân nhắc một cách thận trọng trước khi biểu quyết thông qua.

Thứ hai, không tăng thuế suất thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng phân bón, nhưng bổ sung doanh nghiệp sản xuất phân bón trong nước vào khoản 1 Điều 5 của dự thảo Luật là đối tượng được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào.

Thứ ba, để khuyến khích phát triển nền nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp xanh, sạch, Luật cần phải phân loại “mặt hàng phân bón” ra thành 2 nhóm hàng hóa. Đó là "phân bón hóa học" và "phân bón hữu cơ", trong đó đặc biệt ưu tiên miễn thuế giá trị gia tăng đối với mặt hàng phân bón hữu cơ như nhiều quốc gia đang làm.

Để từ đó định hướng và chuyển dần thói quen sử dụng phân bón hóa học sang sử dụng phân bón hữu cơ; đồng thời, chuyển dần nền sản xuất nông nghiệp của Việt Nam sang nền nông nghiệp xanh, nông nghiệp sạch theo chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Quỳnh Nga