Có nơi, cả nhiệm kỳ tổ đại biểu Hội đồng Nhân dân chỉ giám sát 1 lần

Sáng 24/10, thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng Nhân dân (sửa đổi), các đại biểu Quốc hội bày tỏ quan tâm tới quy định thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu Hội đồng Nhân dân (HĐND).

Tăng cường hiệu lực, hiệu quả giám sát ở cơ sở

Quan tâm đến nội dung quy định tại dự thảo Luật về thẩm quyền và hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND, đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải (Đoàn tỉnh Thanh Hóa) thống nhất với phương án 1 và cho rằng, thực tế hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND còn rất nhiều mặt hạn chế, còn hình thức, nguyên nhân do cả về quy định thẩm quyền giám sát của tổ đại biểu HĐND rộng...

Đại biểu Quốc hội Mai Văn Hải (Đoàn tỉnh Thanh Hóa). Ảnh: Quochoi.vn

Vì vậy, để khắc phục tồn tại, yếu kém trong hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND và kế thừa quy định của luật hiện hành, phát huy được vai trò giám sát của tổ đại biểu HĐND thì nên quy định giới hạn quyền giám sát của tổ đại biểu như phương án 1.

Đại biểu Quốc hội Siu Hương (Đoàn tỉnh Gia Lai) bày tỏđồng tình với phương án 1 như dự thảo Luật và cho rằng, đây không chỉ là sự kế thừa luật hiện hành, mà còn thể hiện tính chủ động, linh hoạt trong giám sát; là bước đi cần thiết để củng cố, phát huy vai trò giám sát của HĐND các cấp, nhất là trong bối cảnh chúng ta đang đẩy mạnh phân cấp, phân quyền, tăng tính tự chủ, tự chịu trách nhiệm của chính quyền địa phương và xây dựng chính quyền gần dân, sát dân.

Đại biểu phân tích, thực tế tại địa bàn cho thấy, nhờ hoạt động giám sát của Tổ đại biểu HĐND mà các nội dung, kiến nghị được chuyển tải nhanh hơn, giúp các cơ quan có thẩm quyền ở địa phương giải quyết kịp thời, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực thi pháp luật, tạo niềm tin trong Nhân dân.

Đại biểu Quốc hội Siu Hương (Đoàn tỉnh Gia Lai). Ảnh: Quochoi.vn

"Nếu bỏ quy định về thẩm quyền giám sát của Tổ đại biểu HĐND như phương án 2 sẽ giảm tính chủ động, linh hoạt trong giám sát, nhất là ở những địa bàn rộng, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, nơi mà Tổ đại biểu HĐND thường là cánh tay nắm bắt thực tiễn trực tiếp và gần gũi nhất" - nữ đại biểu nêu.

Đề nghị lựa chọn theo phương án 1, đại biểu Quốc hội Tạ Văn Hạ (Đoàn TP Đà Nẵng) cho rằng, tổ đại biểu HĐND tập hợp đại biểu theo đơn vị bầu cử, là lực lượng gần dân nhất, có thể phát hiện, phản ánh và kiến nghị sớm nhất những sai phạm hoặc bất cập. Do vậy, nếu quy định thẩm quyền giám sát của Tổ đại biểu Quốc hộihoặc Tổ đại biểu HĐND thì sẽ tăng cường hiệu lực, hiệu quả giám sát ở cơ sở, đồng thời phát huy vai trò, trách nhiệm của đại biểu HĐND.

Tuy nhiên, đại biểu Tạ Văn Hạ thống nhất rằng, việc quy định thẩm quyền và hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND phải rõ ràng, như trong dự thảo Luật đã nêu: “Khi được HĐND hoặc Thường trực HĐND cho phép”, là hợp lý, tránh được tình trạng chồng chéo, trùng lặp với hoạt động giám sát của các Ban của HĐND.

Đại biểu Quốc hội tham gia phiên làm việc sáng 24/10. Ảnh: Quochoi.vn

Đại biểu HĐND thực hiện chức năng giám sát thông qua kiến nghị với Thường trực, ban HĐND

Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đoàn tỉnh Đồng Tháp) bày tỏ: "Thực tế hoạt động của tổ đại biểu HĐND thời gian qua rất khác nhau, có nơi làm tốt, có nơi không hoạt động, thậm chí cả nhiệm kỳ chỉ giám sát một lần hoặc không giám sát. Đặc biệt ở cấp xã, hoạt động giám sát còn hình thức".

Vì vậy, đại biểu cho rằng, không nên quy định hoạt động giám sát của tổ đại biểu HĐND ở cả cấp tỉnh và cấp xã. Thay vào đó, nếu đại biểu HĐND muốn giám sát một lĩnh vực, có thể báo cáo với Thường trực HĐND hoặc thông qua các Ban của HĐND để đưa vào chương trình giám sát chung, bảo đảm hiệu quả hơn.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Thị Thanh Thúy (Đoàn tỉnh Tây Ninh) bày tỏ đồng tình với phương án 2 của dự thảo Luật và cho rằng, Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2025 cũng không giao chức năng giám sát cho tổ đại biểu HĐND mà giao cho Thường trực HĐND.

Đại biểu Quốc hội Hoàng Thị Thanh Thúy (Đoàn tỉnh Tây Ninh). Ảnh: Quochoi.vn

Theo quy định, các đại biểu HĐND hoàn toàn có thể thực hiện quyền giám sát của mình thông qua kiến nghị đối với các Ban HĐND, Thường trực HĐND. Như vậy, vẫn giúp cho chính quyền địa phương ở cấp tỉnh, cấp xã nắm bắt được tình hình địa bàn, giám sát các lĩnh vực theo luật định; hoàn toàn không ảnh hưởng đến vai trò “tai mắt”, “cánh tay nối dài” của HĐND trong hoạt động giám sát, thực hiện chức năng, nhiệm vụ theo luật định.

Huy động nhà khoa học độc lập tham gia đoàn giám sát

Tham gia thảo luận, đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi (Đoàn TP Hà Nội) đã đề nghị làm rõ thêm một số nội dung về việc tăng cường và cụ thể hóa cơ chế phối hợp giám sát để nâng cao chất lượng, tránh chồng chéo. Đại biểu cho rằng cần quy định cụ thể về cơ chế trao đổi thông tin, dữ liệu giám sát một cách có hệ thống và kịp thời giữa các chủ thể giám sát của Quốc hội với nhau, giữa Quốc hội với HĐND các cấp; giữa các cơ quan giám sát với cơ quan thanh tra, kiểm toán, kiểm tra, thậm chí là cơ quan điều tra.

Đại biểu Quốc hội Tạ Đình Thi (Đoàn TP Hà Nội). Ảnh: Quochoi.vn

Bên cạnh đó, cần có quy định về việc xây dựng và chia sẻ kế hoạch giám sát tổng thể giữa các chủ thể. Việc này sẽ do Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Thường trực HĐND các cấp đóng vai trò đầu mối điều phối (như đã nêu tại điều 39), nhưng cần được hiện thực hóa bằng một quy trình cụ thể, thông qua một nền tảng số chung.

Cùng với đó, cần đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong hoạt động giám sát; bảo đảm các điều kiện cho hoạt động giám sát về nguồn lực tài chính, nguồn nhân lực, trong đó bên cạnh đào tạo, bồi dưỡng kỹ năng cho đại biểu và cán bộ tham mưu, cần có cơ chế để huy động chính thống và hiệu quả đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học độc lập tham gia các đoàn giám sát. Tri thức và góc nhìn khách quan từ bên ngoài sẽ góp phần nâng cao chất lượng các báo cáo, kết luận giám sát...

Phong Châu