Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị góp ý xây dựng pháp luật

Phát biểu trước Quốc hội, ĐBQH Hà Sỹ Đồng bày tỏ sự thống nhất cơ bản với Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý của Ủy ban Thường vụ Quốc hội đối với dự thảo luật lần này.

Theo đại biểu, dự thảo đã thể hiện rõ nỗ lực lớn trong hoàn thiện khuôn khổ pháp lý nhằm nâng cao hiệu lực, hiệu quả giám sát của cơ quan dân cử, góp phần kiểm soát quyền lực nhà nước, từ đó củng cố niềm tin của Nhân dân. Tuy nhiên, để luật này thực sự đi vào cuộc sống và phát huy tối đa vai trò, đại biểu Hà Sỹ Đồng đã đóng góp thêm một số ý kiến nhằm hoàn thiện dự thảo.

Đại biểu Quốc hội Hà Sỹ Đồng tham gia ý kiến tại Quốc hội sáng 24/10 - Ảnh: NL

Vấn đề đầu tiên được ĐBQH Hà Sỹ Đồng đề cập là sự cần thiết phải quy định rõ hơn trách nhiệm của cơ quan, cá nhân sau giám sát. Đại biểu thẳng thắn nhìn nhận rằng, nhiều kết luận giám sát trong thời gian qua chưa được thực hiện nghiêm túc, điều này đã làm giảm uy tín của cơ quan dân cử và hiệu lực của pháp luật. Vì vậy, đề nghị Ban soạn thảo bổ sung điều khoản về trách nhiệm thực thi và chế tài hậu giám sát theo hướng:

Thứ nhất, quy định bắt buộc về việc định kỳ báo cáo kết quả thực hiện các kiến nghị giám sát.

Thứ hai, cần có chế tài rõ ràng đối với các trường hợp chậm khắc phục hoặc không thực hiện kiến nghị, đồng thời gắn trách nhiệm cụ thể với người đứng đầu cơ quan, tổ chức liên quan.

Đại biểu nhấn mạnh, chỉ khi các kết luận giám sát được thực thi một cách nghiêm túc thì hoạt động giám sát mới có thể tạo ra “vòng tròn khép kín” của giám sát - kiểm tra - xử lý - hoàn thiện chính sách, đảm bảo tính hiệu quả và xuyên suốt.

Đại biểu Hà Sỹ Đồng cũng cho rằng, cần phải xác lập cơ chế cụ thể để kết nối hoạt động giám sát với quá trình hoàn thiện chính sách, pháp luật. Hiện nay, không ít kết quả giám sát mới chỉ dừng lại ở việc kiến nghị, chưa thực sự trở thành cơ sở hoạch định chính sách hay sửa đổi luật.

Do đó, đại biểu đề nghị bổ sung cơ chế bắt buộc nhằm chuyển hóa kết quả giám sát thành nguồn dữ liệu đầu vào quan trọng của công tác lập pháp và hành pháp.

Cụ thể: Thứ nhất, các Ủy ban của Quốc hội khi lập chương trình xây dựng luật, pháp lệnh cần dành mục riêng để xem xét các kiến nghị phát sinh từ hoạt động giám sát.

Thứ hai, cơ quan Chính phủ và chính quyền địa phương phải có trách nhiệm phản hồi bằng văn bản về kết quả xử lý đối với các vấn đề được chỉ ra sau giám sát.

Một vấn đề khác được đại biểu Hà Sỹ Đồng quan tâm là tình trạng chồng chéo, trùng lặp nội dung giám sát trên thực tế, dù đã có sự phân định thẩm quyền giữa trung ương và địa phương. Để giải quyết, đề nghị nghiên cứu xây dựng cơ chế phối hợp giám sát liên cấp, trong đó: Thứ nhất, kết quả giám sát của cấp dưới (ví dụ như Hội đồng nhân dân tỉnh) có thể được sử dụng làm cơ sở hoặc dữ liệu đầu vào cho hoạt động giám sát của cấp trên. Thứ hai, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nên ban hành hướng dẫn khung về phối hợp, chia sẻ thông tin để tránh lãng phí nguồn lực.

Về hoạt động giám sát của Tổ đại biểu Hội đồng nhân dân, ĐBQH Hà Sỹ Đồng bày tỏ sự đồng tình với Phương án 1 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình, đó là tiếp tục duy trì hoạt động này nhưng giới hạn phạm vi theo sự phân công của Hội đồng nhân dân hoặc Thường trực Hội đồng nhân dân.

Cũng tại phiên thảo luận, ĐBQH Hà Sỹ Đồng đề xuất một vấn đề cần được quan tâm thực hiện ngay, đó là xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu giám sát thống nhất toàn quốc.

Đề nghị cân nhắc về thẩm quyền giám sát giải quyết khiếu nại, tố cáo

Đối với vấn đề thẩm quyền giám sát việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, kiến nghị của công dân, đại biểu Hà Sỹ Đồng chỉ ra sự chồng chéo trong các quy định hiện hành. Hiện tại, nội dung giám sát này đều được quy định cho đồng thời Đoàn ĐBQH, các Ban của Hội đồng nhân dân, đại biểu Hội đồng nhân dân cấp tỉnh và đại biểu Hội đồng nhân dân cấp xã.

Sự chồng chéo này dẫn tới việc cùng một vụ việc công dân gửi yêu cầu giám sát đến nhiều chủ thể, gây khó khăn cho địa phương trong phối hợp, kéo dài thời gian giải quyết và dễ phát sinh mâu thuẫn về thẩm quyền. Mặt khác, Luật Khiếu nại, Luật Tố cáo lại không có quy định tương ứng về thẩm quyền này.

Từ thực tế đó, ĐBQH Hà Sỹ Đồng đề nghị Ban soạn thảo nên cân nhắc lại quy định này hoặc quy định rõ nguyên tắc phân cấp và tiêu chí giám sát của các cấp trong giải quyết vấn đề nói trên. Ví dụ, có thể căn cứ vào quy mô, mức độ của vụ việc, hoặc chỉ đề xuất lên cấp cao hơn khi có bằng chứng chứng minh việc giải quyết ở cấp dưới chưa đúng quy định. Việc điều chỉnh này nhằm tránh sự chồng chéo, giảm tải cho chính quyền địa phương, rút ngắn thời gian giải quyết, đồng thời bảo đảm quyền lợi chính đáng của công dân.

Nguyễn Lý - Thanh Tuân