Cơ quan chức năng châu Âu tìm cách ứng phó với Temu, Shein

Các sản phẩm của Temu có giá rất rẻ. Ảnh: Temu

Khi nhà bán lẻ thời trang trực tuyến Trung Quốc Shein khai trương cửa hàng đầu tiên vào tuần trước, tại sự kiện, xuất hiện cả người biểu tình và đám đông khách hàng mua sắm. Cửa hàng của Shein nằm bên trong trung tâm thương mại BHV Marais ở trung tâm Paris - cái nôi của thời trang cao cấp. Người ta vừa yêu vừa ghét Shein, tình trạng này cũng phổ biến ở nhiều lĩnh vực khác

Temu, Shein “tạo sóng” tại thị trường châu Âu

Shein, thường được xếp vào cùng hạng mục với nền tảng trực tuyến Temu, cho phép các nhà sản xuất bán kinh doanh nhiều loại mặt hàng, không chỉ thời trang,

Theo kênh DW (Đức), Shein vấp phải chỉ trích về những vấn đề như hàng giả, chiêu trò quảng bá rầm rộ, môi trường lao động kém và sản phẩm không an toàn.

Mặc dù vậy, nhiều người tiêu dùng vẫn hài lòng với Shein và Temu bởi họ sẽ có nhiều lựa chọn mua sắm hơn và giá cả phải chăng.

Mặc dù Shein và Temu là doanh nghiệp có mô hình kinh doanh khác nhau, nhưng kết quả thường giống nhau: hàng hóa Trung Quốc giá rẻ tràn ngập và bao bì đóng gói đi kèm.

Ngoài giá siêu rẻ, một yếu tố khác có lợi cho các công ty này là việc Liên minh châu Âu (EU) miễn thuế nhập khẩu đối với những gói hàng có giá trị dưới 150 euro (hơn 4,5 triệu đồng). Mỹ cũng có một kẽ hở tương tự đối với các gói hàng có giá trị dưới 800 USD (21 triệu đồng), nhưng đã thay đổi các quy định dẫn đến việc giảm số lượng lô hàng.

EU sắp thông qua một quy định tương tự để bịt lỗ hổng tương tự, mặc dù quy định này có thể phải đến năm 2028 mới có hiệu lực. Trong nửa đầu năm 2025, theo số liệu riêng của công ty, Temu có trung bình 115 triệu người dùng hoạt động hàng tháng tại EU và Shein có 145 triệu người dùng. Đối với cả hai nền tảng, con số này cao hơn khoảng 12% so với 6 tháng trước đó.

Một trong những quan tâm lớn nhất về các nền tảng thương mại điện tử Trung Quốc này là tính bền vững. Phần lớn hàng hóa được mua trên nền tảng của họ sẽ được gửi trực tiếp đến người tiêu dùng trên toàn thế giới từ các nhà sản xuất tại Trung Quốc. Những gói hàng hóa riêng lẻ này được vận chuyển bằng đường hàng không để giao nhanh chóng, gây quá tải cho cơ quan hải quan và thường không thể trả lại.

Một vấn đề gây quan ngại khác là lượng rác thải do thời trang nhanh giá rẻ gây ra, rác thải bao bì nhựa và bìa cứng, cùng với lượng khí thải từ tất cả các chuyến bay vận chuyển hàng hóa trên khắp thế giới. Con số này thực sự rất lớn. Theo báo cáo của Ủy ban châu Âu công bố vào tháng 2/2024, khoảng 4,6 tỷ gói hàng giá trị thấp đã được nhập khẩu vào khu vực này. Con số này gấp đôi con số năm 2023 và gấp hơn ba lần con số năm 2022.

Trong số 12 triệu gói hàng mỗi ngày, có đến 91% đến từ Trung Quốc. Không phải tất cả các gói hàng này đều xuất phát từ Temu hay Shein, nhưng về tổng thể chúng chiếm một thị phần rất lớn.

Ông Agustin Reyna, Tổng giám đốc Tổ chức Người tiêu dùng châu Âu (BEUC) có trụ sở tại Brussels, phát biểu với DW: "Châu Âu đang bị nhấn chìm bởi cơn sóng thần các bưu kiện nhỏ đến từ Trung Quốc và tình trạng này sẽ không dừng lại".

Không chỉ dừng lại ở những vấn đề mang tính bền vững, cơ quan giám sát bảo vệ người tiêu dùng cũng như Ủy ban châu Âu đã nhiều lần cảnh báo về các sản phẩm không an toàn, không đáp ứng các tiêu chuẩn của EU. Kết quả thử nghiệm mới được công bố vào ngày 30/10 bởi Stiftung Warentest, một tổ chức độc lập có trụ sở tại Berlin chuyên về thử nghiệm sản phẩm, càng củng cố thêm nỗi lo ngại của nhiều người. Các thử nghiệm, được thực hiện với sự hợp tác của các nhóm từ Bỉ và Đan Mạch, đã cho thấy kết quả đáng kinh ngạc từ sản phẩm của Temu và Shein.

Họ đã cùng nhau phân tích các mẫu sản phẩm vòng cổ, bộ sạc USB và đồ chơi trẻ em. Trong số 162 mặt hàng được mua từ các nhà sản xuất thông qua Temu và Shein, 110 mặt hàng không đạt tiêu chuẩn EU và khoảng 1/4 có khả năng gây nguy hiểm. Một số mặt hàng có hàm lượng formaldehyde hoặc kim loại nặng như cadmium cao. Một số đầu sạc USB gặp hiện tượng quá nóng. Tổ chức Người tiêu dùng châu Âu cho rằng việc phớt lờ các quy định về an toàn dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh vì một số nhà sản xuất Trung Quốc bán sản phẩm không đáp ứng các tiêu chuẩn an toàn của châu Âu, trong khi các công ty địa phương phải tuân thủ các quy tắc đó.

Giới chức châu Âu không thể ngồi yên

Vào tháng 5, Ủy ban châu Âu thông báo với Shein về một loạt hành vi trên nền tảng của hãng có dấu hiệu vi phạm luật bảo vệ người tiêu dùng EU. Các khiếu nại bao gồm: giảm giá giả, gây áp lực buộc khách mua hàng, thông tin sai lệch về quyền lợi pháp lý của người tiêu dùng, nhãn mác gây hiểu nhầm và những lời quảng cáo về sản phẩm bền vững không trung thực.

Đến tháng 7, EC bước đầu nhận thấy Temu chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ theo Đạo luật Dịch vụ Kỹ thuật số, khi không ngăn chặn triệt để hành vi bán sản phẩm bất hợp pháp. Điều tra vẫn đang tiếp diễn và Temu có thể phải đối mặt với khoản phạt lớn.

Vào tháng 10, Cơ quan chống độc quyền của Đức - Văn phòng Cartel - đã mở cuộc điều tra với Temu. Mục tiêu là kiểm tra xem nền tảng này có can thiệp vào giá bán trên nền tảng trực tuyến tại Đức, thậm chí là định đoạt giá bán cuối cùng, hay không.

Trong tháng 8, cơ quan cạnh tranh của Italy phạt Shein 1 triệu euro vì sử dụng các tuyên bố gây hiểu lầm về môi trường. Trước đó, vào tháng 7, cơ quan cạnh tranh của Pháp phạt Shein 40 triệu euro vì các khoản giảm giá và tuyên bố gây hiểu lầm về môi trường. Điều này nâng tổng số tiền phạt mà Pháp phạt công ty này trong năm nay lên 191 triệu euro.

Pháp đang đi xa hơn trong kiểm soát các hãng thời trang nhanh như Temu hay Shein. Nếu luật mới được thông qua, họ sẽ không được phép quảng cáo ở Pháp, phải công khai tác động môi trường của sản phẩm, đồng thời chịu thêm mức phí lên tới 10 euro (304.000 đồng) cho mỗi món đồ bán ra.

Dù các khoản phạt và quy định mới có thể kìm bước các “ông lớn” thương mại điện tử Trung Quốc, nhưng chắc chắn không thể ngăn họ phát triển.

Ông Agustin Reyna nhấn mạnh: “Châu Âu cần hành động nghiêm túc và buộc Temu, Shein chịu trách nhiệm. Chúng ta cần xác định rõ trách nhiệm và đưa ra biện pháp răn đe khi các sản phẩm họ kinh doanh vi phạm quy định của chúng ta”.

Để điều này thành hiện thực, EU cần cải cách hải quan và tăng cường giám sát thị trường. Tuy nhiên, nếu EU vẫn cho phép các kiện hàng trị giá dưới 150 euro được miễn thuế đến năm 2028, các công ty như Temu cùng Shein sẽ tiếp tục lợi dụng kẽ hở này, còn người tiêu dùng châu Âu vẫn duy trì thói quen mua sắm như hiện nay.

Hà Linh/Báo Tin tức và Dân tộc