Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế IAEA nói về y học hạt nhân

Y học hạt nhân đang có tốc độ phát triển nhanh trên thế giới

Theo số liệu mới nhất trong bài viết của IAEA vào tuần trước, mỗi năm có khoảng 40 triệu ca chẩn đoán bằng y học hạt nhân được thực hiện. Song song với đó, sự phát triển nhanh chóng của các dược chất phóng xạ dùng cho chẩn đoán và điều trị đang làm gia tăng cả số lượng lẫn sự đa dạng của các thủ thuật y khoa này.

Tại trụ sở IAEA ở Vienna (Áo), các chuyên gia từ khắp thế giới đã cùng đánh giá xu hướng toàn cầu, những tiến bộ cũng như thách thức trong việc bảo vệ bệnh nhân trong y học hạt nhân hiện đại, đồng thời xem xét mức độ hiệu quả của các biện pháp bảo vệ hiện nay.

Họ nhấn mạnh rằng các kỹ thuật mới trong y học hạt nhân đã cho thấy kết quả “xuất sắc” trong các nghiên cứu lâm sàng và nhiều khả năng sẽ được ứng dụng rộng rãi trong tương lai gần. Tuy nhiên, do tính chất phát triển nhanh chóng của lĩnh vực này, nhiều hướng dẫn hiện vẫn còn thiếu.

Bà Chadia Rizk, chuyên gia về bảo vệ bức xạ của IAEA cho biết: “Chúng tôi đã cùng nhau xác định những thách thức chung trong việc bảo vệ bức xạ cho bệnh nhân trong y học hạt nhân hiện đại, đồng thời đưa ra các khuyến nghị để lấp đầy khoảng trống hướng dẫn và hài hòa hóa các thực hành bảo vệ bức xạ”.

Y học hạt nhân hoạt động như thế nào?

Y học hạt nhân sử dụng các dược chất phóng xạ cho mục đích chẩn đoán hoặc điều trị. Đây là những chất đánh dấu phóng xạ được đưa vào cơ thể bệnh nhân qua đường tiêm hoặc uống, sau đó được theo dõi và phân tích bằng các công nghệ hình ảnh như gamma camera, chụp cắt lớp phát xạ positron (PET) hay chụp cắt lớp vi tính phát xạ photon đơn (SPECT).

Việc phát triển các dược chất phóng xạ mới cho chẩn đoán và điều trị đã mở ra nhiều loại thủ thuật hình ảnh và liệu pháp hạt nhân khác nhau. Đồng thời, các công nghệ hình ảnh mới, như PET/CT kỹ thuật số, PET/CT trường nhìn trục dài và SPECT/CT kỹ thuật số... cũng sắp được đưa vào ứng dụng lâm sàng.

Giáo sư Michael Lassmann, chủ tọa hội nghị, nguyên giảng viên Bệnh viện Đại học Wurzburg (Đức) nhận định: “Các chuyên gia dự hội nghị đã nhấn mạnh tốc độ phát triển nhanh chóng của y học hạt nhân. Dù các giao thức an toàn để bảo vệ bệnh nhân, nhân viên y tế và cộng đồng khi sử dụng dược chất phóng xạ vốn được áp dụng rộng rãi, nhưng những tiến bộ này đã làm nảy sinh nhu cầu cấp thiết về cập nhật hướng dẫn, đào tạo, giáo dục và quy định quản lý”.

Hướng tới nâng cao bảo vệ bức xạ cho bệnh nhân

Hội nghị có sự tham gia của các chuyên gia y tế từ nhiều chuyên ngành liên quan đến việc sử dụng bức xạ ion hóa trong y học, cùng với các nhà quản lý, giáo dục và nhà nghiên cứu đến từ 35 quốc gia thuộc châu Phi, châu Á - Thái Bình Dương, châu Âu, Mỹ Latinh, cũng như 8 tổ chức quốc tế.

Các chuyên gia nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tối ưu hóa các giao thức chẩn đoán hình ảnh lai và thực hành định liều cho bệnh nhân trong y học hạt nhân điều trị. Họ cũng ghi nhận vai trò đầy hứa hẹn của trí tuệ nhân tạo trong việc cải thiện độ chính xác và tốc độ tính toán liều, từ đó góp phần nâng cao mức độ bảo vệ bức xạ.

Bà Vesna Gershan, chuyên gia về bảo vệ bức xạ của IAEA cho biết: “Chúng tôi sẽ cùng nhau phát triển các ấn phẩm và tài liệu đào tạo mới của IAEA, nhằm đảm bảo rằng các thực hành, hướng dẫn và chương trình đào tạo về bảo vệ bức xạ luôn phù hợp và được áp dụng đầy đủ, đặc biệt liên quan đến các dược chất phóng xạ mới được dùng trong thử nghiệm lâm sàng và thực hành hằng ngày”.

Thảo luận tại hội nghị cũng đề cập đến nhu cầu nâng cao đào tạo, tăng số lượng nhân sự có chuyên môn, mở rộng khả năng tiếp cận các thiết bị hiệu năng cao và phần mềm định liều chuyên dụng trong liệu pháp hạt nhân.

Bên cạnh đó, cần đánh giá các thực hành chưa được chuẩn hóa ở nhiều cơ sở y tế trên toàn cầu. Giải quyết các thách thức này sẽ góp phần tăng cường tuân thủ quy trình an toàn và giảm nguy cơ phơi nhiễm cho bệnh nhân.

Bùi Tú