Coca-Cola, Pepsi, Nestlé... bị kiện vì thực phẩm siêu chế biến ảnh hưởng tới sức khỏe

Coca-Cola, Pepsi, Nestlé đối mặt với vụ kiện vì sức khỏe cộng đồng

Trong một diễn biến chưa từng có tiền lệ, Thành phố San Francisco đã quyết định khởi kiện chống lại mười gã khổng lồ thực phẩm siêu chế biến, bao gồm Coca-Cola, Mars và Nestlé, cáo buộc họ tạo ra một "cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng" gây áp lực tài chính cho thành phố.

Cụ thể, đơn khiếu nại tại San Francisco nhắm vào 10 ông lớn Kraft Heinz Company, Mondelez International, Post Holdings, The Coca-Cola Company, PepsiCo, General Mills, Nestlé USA, Kellogg, Mars Incorporated và ConAgra Brands.

Thực phẩm siêu chế biến gây hại cho sức khỏe cộng đồng

Với danh sách này, thành phố San Francisco đang nhắm mục tiêu vào các nhà sản xuất khoai tây chiên, nước ngọt, bữa ăn chế biến sẵn, và thậm chí cả ngũ cốc ăn sáng cho trẻ em, những người sản xuất thực phẩm trong phòng thí nghiệm bằng cách sử dụng vô số chất phụ gia - chất tạo màu, chất nhũ hóa, chất tạo ngọt, v.v.

"Những công ty này đã tạo ra một cuộc khủng hoảng sức khỏe cộng đồng thông qua việc thiết kế và tiếp thị thực phẩm siêu chế biến". "Họ đã thu được lợi nhuận khổng lồ từ việc này, và giờ họ phải chịu trách nhiệm về những thiệt hại mà họ đã gây ra." David Chiu, công tố viên thành phố, giải thích.

Theo đơn khiếu nại, thực phẩm siêu chế biến "chiếm hơn 70% sản phẩm siêu thị" tại Hoa Kỳ và "hơn một nửa" chế độ ăn uống của người Mỹ. Sự hiện diện tràn lan của chúng trên các kệ hàng đã gây ra "sự gia tăng đáng kể tỷ lệ béo phì, tiểu đường, bệnh tim, ung thư và các bệnh mãn tính khác ", thành phố nhấn mạnh.

Theo thống kê chính thức, khoảng 40% người Mỹ mắc bệnh béo phì, một trong những tỷ lệ cao nhất thế giới, và gần 16% mắc bệnh tiểu đường. San Francisco đang yêu cầu bồi thường thiệt hại chưa xác định cho chi phí chăm sóc sức khỏe mà cộng đồng phải gánh chịu. Họ cáo buộc các nhà sản xuất vi phạm luật chống độc quyền của California bằng cách tham gia vào "tiếp thị không công bằng và lừa đảo" tương tự như các kỹ thuật được ngành công nghiệp thuốc lá sử dụng.

Cũng theo các công tố viên, 10 công ty bị kiện "đã làm mọi cách để tước đoạt quyền lựa chọn sáng suốt của người tiêu dùng ", đơn khiếu nại cáo buộc. Họ "biết rằng những thực phẩm gây nghiện mà họ tạo ra đang khiến khách hàng của họ bị bệnh, và họ đã che giấu sự thật với công chúng".

Thị trưởng San Francisco, Daniel Lurie lên tiếng ủng hộ vụ kiện, nói rằng: "Chúng tôi sẽ không để người dân bị lừa dối về các sản phẩm trong các cửa hàng tạp hóa của chúng tôi. Chúng tôi sẽ bảo vệ sức khỏe cộng đồng và cung cấp cho các bậc phụ huynh những thông tin cần thiết để giữ an toàn và khỏe mạnh cho bản thân và con cái họ."

Hiệp hội Thương hiệu Tiêu dùng, đại diện cho một số công ty này, đã đưa ra tuyên bố cho biết các công ty thực phẩm lớn đang nỗ lực thiết kế các sản phẩm có nhiều protein và chất xơ hơn, ít đường và màu tổng hợp hơn.

Sarah Gallo, một quan chức của tổ chức này, cho biết: "Hiện tại vẫn chưa có định nghĩa khoa học nào thống nhất về thực phẩm siêu chế biến, và việc cố gắng phân loại thực phẩm là không lành mạnh chỉ vì chúng đã qua chế biến, hoặc coi thực phẩm là xấu bằng cách bỏ qua toàn bộ hàm lượng dinh dưỡng của chúng, sẽ gây hiểu lầm cho người tiêu dùng và làm trầm trọng thêm sự chênh lệch về sức khỏe".

Thực phẩm siêu chế biến, xuất hiện vào cuối thế kỷ 19, bắt đầu được sản xuất hàng loạt để cung cấp thực phẩm cho binh lính Mỹ trong hai cuộc Thế chiến, trước khi tràn ngập các siêu thị trên toàn thế giới vào nửa sau thế kỷ 20. Tuy nhiên, tác hại của chúng ngày càng bị lên án và trở thành một chủ đề hiếm hoi nhận được sự đồng thuận chính trị tại Hoa Kỳ.

Bộ trưởng Y tế của Donald Trump, Robert Kennedy Jr., vốn bị chỉ trích vì lập trường chống vắc-xin, là một người lên tiếng chỉ trích mạnh mẽ đồ ăn vặt và đã đặt việc chống béo phì và tiểu đường lên hàng đầu. Dưới áp lực của ông, các nhà sản xuất kem lớn đã cam kết loại bỏ chất tạo màu nhân tạo bắt đầu từ năm 2028.

Thực phẩm siêu chế biến là gì?

Loại thực phẩm công nghiệp được chế biến kỹ lưỡng này có nhiều ưu điểm: giá thành rẻ, thường rất hấp dẫn, và thường có thời hạn sử dụng dài. Tuy nhiên, trong khoảng mười lăm năm trở lại đây, các nghiên cứu khoa học đã ghi nhận ngày càng chính xác những rủi ro sức khỏe mà nó gây ra.

Các sản phẩm thực phẩm siêu chế biến trong một siêu thị

Thuật ngữ này xuất hiện vào năm 2009 khi nhóm nghiên cứu người Brazil Carlos A. Monteiro đề xuất phân loại thực phẩm (bao gồm cả đồ uống) theo mức độ chế biến, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc nghiên cứu tác động của chế độ ăn uống đối với sức khỏe. Hệ thống phân loại này, được gọi là Nova (nova classificação" trong tiếng Bồ Đào Nha) và thường xuyên được tinh chỉnh, phân biệt bốn loại thực phẩm:

Thực phẩm thô hoặc chế biến tối thiểu, chẳng hạn như trái cây và rau quả, trứng, gạo và mì ống. Nếu đã được chế biến, việc chế biến phải được thực hiện bằng các phương pháp đơn giản.
Các thành phần ẩm thực đã qua chế biến như bơ, dầu, muối và bột mì có nguồn gốc từ thực phẩm thô thông qua các quá trình đơn giản như ép hoặc xay.
Thực phẩm chế biến, chẳng hạn như sản phẩm lên men hoặc ướp , đồ hộp có thêm muối, bánh mì, cá hun khói… Mặc dù đã qua biến đổi, nhưng vẫn có thể nhận ra được thực phẩm ban đầu.
thực phẩm siêu chế biến (UPF), đã trải qua các quá trình chuyển đổi sinh học, hóa học, vật lý đáng kể và/hoặc có công thức chứa các thành phần công nghiệp không có trong nhà bếp truyền thống hoặc các chất phụ gia được thêm vào để thay đổi màu sắc, hương vị hoặc kết cấu của thực phẩm (chất tạo màu, chất nhũ hóa, chất tạo ngọt, v.v.)

Mối liên hệ giữa việc tiêu thụ thực phẩm siêu chế biến (UPF) và nguy cơ mắc một số bệnh hiện đã được chứng minh rõ ràng qua nhiều nghiên cứu. Trong số các bệnh lý được xác định có bằng chứng mạnh mẽ nhất là: Nguy cơ thừa cân và béo phì; bệnh tim mạch; bệnh tiểu đường tuýp 2; triệu chứng trầm cảm.

Mật độ bằng chứng hiện nay về những rủi ro do UPF gây ra đối với bệnh ung thư, suy giảm nhận thức hoặc sức khỏe da liễu vẫn còn thấp, mặc dù một số nghiên cứu đã chỉ ra mối liên hệ.

Thái Duy