Cơn bão lạm phát hoành hành khắp thế giới

“Cơn bão” lạm phát – vốn hình thành từ giữa năm 2021, đã “càn quét” cả thế giới trong năm qua. Có tới hơn 43% số quốc gia trên thế giới ghi nhận lạm phát ở mức hai chữ số. Những nền kinh tế phát triển hàng đầu như Mỹ, Italy, Nhật Bản, Anh,... đều chứng kiến lạm phát ở mức kỷ lục trong nhiều thập kỷ.

Riêng trong tháng 10/2022, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tại Anh đã tăng tới 11,1%, mức cao nhất trong 41 năm, trong khi lạm phát tại Khu vực Đồng tiền chung Châu Âu (Eurozone) là 10,7%. Đáng chú ý, 11 trên 19 nước thành viên Eurozone ghi nhận lạm phát ở mức hai chữ số. Đức, nền kinh tế lớn nhất Châu Âu ghi nhận lạm phát 11,6% - tăng nhanh nhất kể từ tháng 12/1951. Tại châu Á - Thái Bình Dương, Thổ Nhĩ Kỳ cũng ghi nhận mức lạm phát lên tới hơn 80% và Sri Lanka là hơn 60%.

Theo các chuyên gia, có 3 nguyên nhân chính được cho là “chất xúc tác” đẩy lạm phát lan rộng trên phạm vi toàn cầu năm nay.

Chuyên gia Rolf Buerkl thuộc Tổ chức Nghiên cứu tiêu dùng GFK giải thích: “Giá cả tăng cao, đặc biệt là giá năng lượng và lương thực, cuộc xung đột tại Ukraine và các cuộc khủng hoảng khác, dịch Covid-19 vẫn chưa được kiểm soát hoàn toàn, tất cả những điều đó đã làm giảm sức mua của người tiêu dùng”.

Giá cả và lạm phát tăng cao đã kéo theo bất ổn xã hội. Hệ quả là làn sóng đình công đã và đang diễn ra tại nhiều nước, trong đó có cả những nước giàu như Anh, Mỹ, Pháp, làm gián đoạn hoạt động đi lại và vận chuyển, thậm chí cả trong lĩnh vực chăm sóc sức khỏe.

Trước tình hình đó, nhằm ghìm cương lạm phát phi mã, hầu hết các nền kinh tế đều phát đi tín hiệu cứng rắn, trong đó có việc tăng lãi suất. Tính đến cuối tháng 9, khoảng 90 Ngân hàng Trung ương đã thực hiện 257 lượt tăng lãi suất, hơn gấp đôi cả năm ngoái.

Ngân hàng Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) được coi là đứng đầu cuộc đua này, khi tăng lãi suất mục tiêu tới 7 lần liên tiếp lên mức cao nhất trong vòng gần 15 năm, trong đó lần tăng mới nhất là ngày 14/12, lên khoảng 4,25 - 4,5%.

Anh đã tăng lãi suất tới 8 lần lên 3,5% - mức cao nhất kể từ năm 1989. Ngân hàng Trung ương Châu Âu (ECB) cũng nâng lãi suất 3 lần liên tiếp với mức tăng 75 điểm cơ bản, lớn nhất từ trước đến nay.

Chủ tịch ECB Christine Lagarde cho biết: “Chúng tôi đánh giá rằng lãi suất sẽ vẫn phải tăng đáng kể với tốc độ ổn định để đạt đến mức đủ hạn chế, nhằm đảm bảo lạm phát trở lại với mục tiêu trung hạn 2%”.

Các biện pháp này đã phát huy hiệu quả khi lạm phát tại Mỹ, Eurozone và Anh phần nào hạ nhiệt. Tuy nhiên, việc nền kinh tế đầu tàu thế giới liên tiếp tăng lãi suất đã khiến đồng USD mạnh lên so với các đồng tiền chủ chốt, kéo theo nguy cơ suy thoái gia tăng.

Chủ tịch FED Jerome Powell nói: “Tôi ước sao có một cách nào đó ít đau thương hơn để lập lại ổn định giá cả, nhưng chẳng có gì như vậy. Và đây là cách tốt nhất chúng tôi có thể làm”.

Trong báo cáo Triển vọng kinh tế thế giới mới nhất, Quỹ tiền tệ quốc tế IMF cho biết 1/3 nền kinh tế trên thế giới có thể sẽ suy giảm vào năm nay và năm tới. IMF cũng dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu năm 2022 ở mức 3,2%, sau mức tăng trưởng 6% vào năm ngoái.