Con đường sinh tồn của các 'nhà xuất bản một người'

Ảnh: The Yomiuri Shimbun.

Masako Nishiyama đang điều hành nhà xuất bản một người của mình, Moon & Compass, từ văn phòng tại nhà ở Tokyo.

Sau khi tốt nghiệp đại học, Nishiyama đã tích lũy kinh nghiệm thông qua việc đưa tin và biên tập cho các tạp chí văn hóa và các ấn phẩm khác, sau đó chuyển đến một nhà xuất bản sách thiếu nhi để làm tạp chí và sách tranh cho trẻ nhỏ. Nishiyama sau đó đã từ chức vì thấy mình không thể làm tốt trong một tổ chức.

Là một biên tập viên tự do, vào năm 2015, Nishiyama đã biên tập một cuốn sách có đầu đề Hitori shuppansha to iu hatarakikata (How to work as a one-person publisher) cho nhà xuất bản Kawade Shobo Shinsha.

Thông qua việc biên tập cuốn sách, Nishiyama hiểu hơn về công việc này, điều sau đó khuyến khích Nishiyama bắt tay xây dựng nhà xuất bản một người của riêng mình vào năm 2018.

Dự án đầu tiên của bà là bộ sưu tập các tác phẩm của một nghệ sĩ vẽ theo nhạc. Để làm cho cuốn sách nổi bật, bìa sách được thiết kế trông giống như một khung ảnh.

Với kinh nghiệm nhiều năm làm sách cho trẻ nhỏ, năm 2022 Nishiyama được một hiệu sách thiếu nhi giới thiệu với một họa sĩ ở Bỉ, người đang tìm kiếm nhà xuất bản để ra mắt phiên bản tiếng Nhật một cuốn sách tranh. Sau khi tìm hiểu thấy thiết kế cuốn sách tinh tế và công phu, Nishiyama đồng ý thực hiện dự án này. Cuốn sách đã được xuất bản vào năm ngoái với đầu đề Je suis la: Koko ni iruyo (I’m right here). Tác phẩm 48 trang có giá 2.640 yên. Ba nghìn bản đã được in vào tháng 11/ 2023 và hiện gần hết hàng.

Masako Nishiyama tại khu vực làm việc. Ảnh: The Yomiuri Shimbun.

Vào tháng 9 năm ngoái, cuốn sách đã giành được giải của Bộ Giáo dục, Văn hóa, Thể thao, Khoa học và Công nghệ, trong khuôn khổ Giải thưởng Thiết kế sách Nhật Bản, giải dành cho những cuốn sách có thiết kế và bìa sách đẹp.

Cuốn sách cũng đại diện cho Nhật Bản tham gia cuộc thi Thiết kế sách quốc tế tại Đức và sẽ được trưng bày tại hội sách Frankfurt vào tháng 10 tới.

Công việc của nhà xuất bản một người

Đối với mỗi cuốn sách, Nishiyama tự mình làm rất nhiều việc, chẳng hạn biên tập bản thảo nhận được từ tác giả, thảo luận về bố cục và thiết kế sách với các nhà thiết kế và đàm phán với các công ty in ấn.

So với các nhà xuất bản lớn, sản xuất số lượng lớn, các nhà xuất bản một người có nhiều tự do hơn trong việc tạo nên những cuốn sách độc đáo.

Tuy nhiên, một cuốn sách có nhiều chi tiết bổ sung sẽ tốn kém hơn và khó thực hiện quảng cáo bán hàng do thiếu nhân lực. Nếu để hàng tồn quá lâu, chi phí kho bãi sẽ tăng lên, đây là vấn đề thử thách kỹ năng quản lý của Nishiyama và thậm chí khiến bà mất ngủ.

Khi Nishiyama cảm thấy bế tắc, bà tìm đến mạng lưới đồng nghiệp của mình để kết nối thêm với các đầu mối in ấn và bán hàng.

Bà hỏi các công ty in ấn: "Bạn sẽ trả bao nhiêu để mua cuốn sách này?" hoặc nhờ họ giúp kết nối với các đơn vị in ấn khác.

Nishiyama nói: "Nhà xuất bản một người có nghĩa là độc lập. Tuy nhiên, khi bạn càng cố gắng làm một việc gì đó một mình thì bạn càng không thể được một mình".

Dù đã gặp không ít khó khăn, Nishiyama thấy rất thú vị khi làm việc trong một thế giới mà bạn có thể thành công hoặc thất bại với cuốn sách bạn xuất bản.

Nishiyama cho biết: “Bất kỳ cuốn sách nào tôi làm với tư cách là nhà xuất bản một người đều là con tàu đưa tôi đến một thế giới rộng lớn. Khi làm việc một mình, tôi cảm thấy rõ ràng rằng một hành động đơn lẻ của tôi có thể thay đổi tương lai”.

Để xuất bản sách của riêng mình

Khác với Nishiyama, người không hợp với môi trường công sở, Ryo Sasaki thành lập nhà xuất bản một người để ra mắt sách của riêng mình. Sasaki, 40 tuổi, tốt nghiệp trường nghệ thuật và làm quản lý bảo tàng trước khi trở thành một nhà văn tự do.

Sau khi dự án viết sách liên quan đến công việc nghiên cứu ở nước ngoài của ông bị hủy bỏ do đại dịch Covid-19, ông đã thuê một căn phòng tại quê nhà Takamatsu, tỉnh Kagawa, và thành lập nhà xuất bản một người Manyosha. Sau đó, cuốn sách của ông, Aisuru yorimo aisaretai (I want to be loved more than I love), được xuất bản vào năm 2022. Đây là một cuốn sách độc đáo dịch một số tác phẩm từ tuyển tập thơ waka cổ điển của Manyoshu sang phương ngữ Nara hiện đại. Lần in đầu tiên chỉ có 500 bản.

Nhờ cách diễn đạt giản dị, dễ hiểu, tác phẩm của Sasaki trở nên nổi tiếng. Đã có hơn 260.000 bản phần đầu tiên và hai phần tiếp theo được xuất bản.

Ngoài yếu tố nội dung, Sasaki cũng rất cầu kỳ về thiết kế sách. Ông sử dụng kiểu chữ Gothic cho các ký tự kanji và kiểu chữ Ming cho hiragana. Đối với các trang sách, ông sử dụng loại giấy đặc biệt, như loại giấy dùng để gói bánh kẹo chất lượng cao.

Theo Koho, một công ty in ấn có quan hệ kinh doanh với Sasaki, ông thường yêu cầu các nhà sản xuất giấy làm thêm.

Sasaki có kế hoạch gắn bó với cách phát triển trong giới xuất bản của mình, nói rằng: "Tôi không biết điều gì sẽ xảy ra tiếp theo. Tôi không thể chịu trách nhiệm cho cuộc sống của người khác".

Phân phối sách qua các đại diện văn học

Nhiều cuốn sách do các nhà xuất bản một người xuất bản thường khó bán qua các kênh phân phối trực tiếp vì những kênh này thường làm việc với các nhà xuất bản lớn. Để giải quyết vấn đề, có nhiều đại diện văn học giúp các nhà xuất bản một người giao dịch trực tiếp với các hiệu sách.

Hideyuki Kudo, 52 tuổi, là một đại diện như vậy tại quận Chuo, Tokyo. Ông đã làm việc với nhiều nhà xuất bản một người, trong đó có Nishiyama.

Kudo cho biết: “Chúng tôi đang làm với 205 nhà xuất bản một người. Hoạt động kinh doanh của chúng tôi đã tăng sáu lần trong tám năm qua. Ngày càng có nhiều hiệu sách độc lập tập trung vào các dòng sản phẩm độc đáo. Tình hình này đã khuyến khích thành lập các nhà xuất bản một người”.

“Hàng tháng, chúng tôi gửi tờ rơi liệt kê sách do các nhà xuất bản một người ra mắt đến 4.000 hiệu sách là đối tác kinh doanh của chúng tôi. Chúng tôi thường nhận được câu hỏi từ những người muốn thử xuất bản. Câu trả lời của tôi là, nếu bạn có bốn dự án sách mỗi năm có thể bán được 2.000 bản mỗi dự án, thì doanh nghiệp của bạn khả thi”, Kudo nói thêm.

Minh Hoa