'Con nuôi' đồn biên phòng: Những 'mầm xanh' vạm vỡ

Hai em Tuấn và Tuyền thực hiện nghi thức chào cờ cùng các chú bộ đội.

Giữa đại ngàn Trường Sơn (Quảng Trị), những đứa trẻ Vân Kiều, Ma Coong mồ côi cha mẹ, nay lại có một mái ấm - nơi tình thương của những người lính “quân hàm xanh” chở che, nâng bước các em đến trường.

Hành trình gắn kết với “mái nhà xanh”

Sau hơn 3 tháng được bộ đội Đồn Biên phòng Hướng Phùng (Bộ đội Biên phòng Quảng Trị) nhận nuôi, anh em Mai Quốc Tuấn (SN 2015) và Mai Thị Như Tuyền (SN 2017) đã trở nên nhanh nhẹn, hoạt bát, khỏe mạnh hơn trước.

Cách đây chưa lâu, cuộc sống của hai em người Vân Kiều chỉ quanh quẩn trong căn nhà sàn giữa hun hút tầng mây ở thôn Xa Ry, xã Hướng Phùng, Quảng Trị. Chúng là con của anh Mai Phòng Không (SN 1994) và chị Hồ Thị Lệ (SN 1995).

Gia đình anh Mai Phòng Không thuộc hộ nghèo, sinh được ba người con. Trong đó, Mai Quốc Tuấn là con đầu, kế đến là Mai Thị Như Tuyền và cuối cùng là em trai mới 13 tháng tuổi. Sau khi cha mất đột ngột do bạo bệnh, mẹ bỏ đi, các cháu về sống cùng với ông, bà nội đã lớn tuổi, không còn minh mẫn, mất sức lao động.

Trung tá Nguyễn Văn Bằng - Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Hướng Phùng (Quảng Trị) cho biết, qua các buổi sinh hoạt thôn và bám sát địa bàn, anh em biết được hoàn cảnh khó khăn của gia đình Tuấn.

“Căn nhà sàn của gia đình anh Mai Phòng Không nằm chênh vênh trong mây. Gió rít qua khe vách, len lỏi lùa khí lạnh vào không gian trống hoác, nơi hai anh em Tuấn và Tuyền co ro trong manh áo mỏng. Ông nội các em, đôi mắt đục mờ, nhìn ra khoảng sân trống, giọng nặng trĩu: Cha mẹ chúng nó... một người ra đi vì bạo bệnh, một người bỏ lại tất cả mà kiếm tìm sự đổi thay.

Tôi già rồi, gạo còn chẳng đủ ăn, lấy đâu ra sức mà chăm sóc, nuôi dạy, lo cho chúng nó học hành. Bữa cơm trong nhà khi ấy, chỉ là mấy củ sắn luộc chấm muối, cái đói cứ bám riết lấy tuổi thơ hai đứa trẻ”, Trung tá Bằng thuật lại.

Trên cơ sở nguyện vọng và đề xuất của đôi vợ chồng già nghèo khó, cùng chính quyền địa phương, Đồn Biên phòng Hướng Phùng hoàn thành hồ sơ nhận hai cháu theo hướng dẫn của Ban Chỉ huy Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Trị và đưa về nuôi dưỡng trực tiếp tại đơn vị trong Chương trình “Nâng bước em tới trường - Con nuôi đồn biên phòng”.

Từ tháng 7/2025, hai em chính thức được sống trong đồn biên phòng. Căn phòng nhỏ được sửa soạn làm “gác nhỏ” cho các em, chăn màn được gấp gọn gàng theo nếp nhà lính. Mỗi ngày, các em được chăm sóc chu đáo từ bữa cơm, giấc ngủ, đến việc học hành. Thiếu tá Nguyễn Thị Vân được phân công phụ trách mọi sinh hoạt của hai cháu tại đồn, từ việc ăn, uống, tắm giặt, ngủ nghỉ.

Các chiến sĩ bộ đội ở đây đã quá quen với cảnh tượng, cứ mỗi buổi sáng khi tiếng kèn báo thức vang lên, hai chị em lại thức dậy. Không để hai đứa con nhỏ gật gù ngủ như những ngày đầu, mẹ Vân tay cầm khăn mặt, miệng liên tục gọi: “Tuấn ơi, Tuyền ơi, ra đánh răng rửa mặt nào!”.

“Những ngày đầu, tắm gội cho các cháu, nước gội đầu đục ngầu vì bụi đất, bàn tay nhỏ xíu nắm chặt lấy tay cô như tìm điểm tựa. Thú thực những khi như thế, tình thương với các con lại trỗi dậy, tôi nhủ lòng phải chăm sóc các con bằng cả trái tim”, chị Vân nói với chúng tôi.

Trung tá Nguyễn Văn Bằng cho biết, hai cháu được các cô chú xem như “con nuôi” chung, và luôn dành tình yêu thương, sự quan tâm hết mực như con ruột. Các cô chú thay nhau dạy các cháu học bài, ai có thế mạnh lĩnh vực gì thì dạy cái đó.

Ban đầu dạy các cháu giờ giấc sinh hoạt như các chú bộ đội, đưa đi tham quan các cột mốc gần để các cháu hiểu thêm về chủ quyền quốc gia, lãnh thổ. Ngoài ra, các chú còn dạy về đạo đức, các kỹ năng sống cơ bản, dạy các cháu tập phát âm tiếng phổ thông...

Và rồi, ở nơi doanh trại đầy tính kỷ luật, hai đứa trẻ ấy như mầm măng bật nảy, mỗi ngày thêm sức sống. Từng buổi sáng, chúng bắt đầu ngày mới bằng tiếng cười giòn tan. Tuyền đã biết tự giác xếp chăn, còn Tuấn thì ríu rít khoe với các chú bộ đội về bài toán em vừa được điểm tốt.

“Con thích ở đây lắm! Ở đây có cơm ngon, có các chú dạy học, tối còn được nghe kể chuyện. Con muốn học giỏi để sau này làm bộ đội giống các chú”, Mai Quốc Tuấn không còn là cậu bé rụt rè nữa mà đã dám nhìn xa, đặt vào trái tim mình một ước mơ cao đẹp.

'Mẹ nuôi' Nguyễn Thị Vân đưa các con tham quan phòng học tập.

Những “mầm xanh” nơi vùng biên gian khó

Không chỉ ở Hướng Phùng, giữa núi rừng heo hút Thượng Trạch - nơi đồng bào Ma Coong sinh sống, những đứa trẻ như Đinh Vạn và Đinh Tự cũng từng phải đối mặt với đói nghèo, mồ côi và nguy cơ bỏ học.

Nhưng từ khi được bộ đội biên phòng dang tay cưu mang, các em đã có mái nhà mới, bữa cơm no, giấc ngủ ấm và được dìu dắt đến trường. Tình thương ấy không chỉ thắp sáng ước mơ con chữ, mà còn gieo mầm hy vọng cho tương lai vùng biên.

Đinh Tự năm nay 14 tuổi, từng quen với công việc nương rẫy hàng ngày cùng mẹ gồng gánh nuôi bốn đứa em nhỏ. Những ngày gió rét, đôi bàn tay em vẫn nắm chặt lưỡi cuốc, cắm cúi lao động để góp phần giữ bữa cơm độn sắn cho cả nhà. Cái nghèo siết chặt tuổi thơ, khiến nhiều lần em nghĩ đến việc bỏ học.

Còn Đinh Vạn thì mồ côi mẹ từ nhỏ. Bữa cơm chỉ có muối trắng, giấc ngủ chập chờn trong căn nhà gió lộng. Vạn từng nghĩ sẽ nghỉ học để lên rẫy, nối bước cha lao động. Nhưng ngọn lửa ước mơ đến trường, được cầm phấn viết chữ vẫn âm ỉ cháy trong đôi mắt em.

Thấu hiểu nỗi nhọc nhằn của cuộc mưu sinh sớm ấy, cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Cồn Roàng đã dang rộng vòng tay, đón Vạn và Tự về ở cùng trong mô hình “Con nuôi đồn biên phòng”. Từ đó, các em có chỗ ở khang trang, bữa cơm đủ đầy, bộ quần áo sạch sẽ và quan trọng hơn là có người kèm cặp học hành. Những chiến sĩ áo xanh trở thành “người cha, người thầy” tận tụy, mỗi tối ngồi kèm con nuôi tập viết, làm toán.

“Từ khi ở với các chú bộ đội, con có cơm ăn, áo mặc, có người dạy học. Con mơ sau này làm thầy giáo để dạy chữ cho trẻ trong bản”, Tự chia sẻ.

Trong đôi mắt ngấn lệ, chị Y Cửi - mẹ của Đinh Tự, nghẹn ngào: “Nếu không có các chú bộ đội Đồn Biên phòng Cồn Roàng, chắc con tôi đã bỏ học lâu rồi. Giờ cháu được ăn học đầy đủ, được kèm cặp dạy dỗ như có thêm người cha, người anh trong gia đình. Tôi thực sự biết ơn các chú bộ đội biên phòng lắm...”.

Đối với người mẹ gầy gò một mình bươn chải nuôi năm đứa con thì lời cảm ơn ấy không chỉ xuất phát từ sự đỡ đầu vật chất, mà còn từ niềm tin vững chắc rằng con mình sẽ có một tương lai tươi sáng hơn, không bị cái nghèo níu kéo, vùi dập nữa.

Hai em Tự và Vạn được hướng dẫn cách gấp chăn màn. Ảnh: V. Quý

Kết nối yêu thương - dựng xây biên cương

Ở vùng biên giới Quảng Trị, Chương trình “Nâng bước em tới trường - Con nuôi đồn biên phòng” không còn là khái niệm xa lạ. Từ năm 2016 đến nay, các đồn biên phòng trên cả nước đã dang tay cưu mang hàng nghìn trẻ em nghèo, mồ côi. Trong đó, Bộ đội Biên phòng tỉnh Quảng Trị đang đỡ đầu và nuôi dưỡng hàng chục trường hợp.

Hàng tháng, các em nhận được sự hỗ trợ của cán bộ, chiến sĩ và các nhà hảo tâm để đảm bảo chi phí học hành, sinh hoạt. Nhưng trên hết, thứ lớn lao mà các em nhận được không chỉ là vật chất, mà còn là tình yêu thương, sự dìu dắt và niềm tin yêu cuộc sống.

Trung tá Ngô Quang Thuyên - Chính trị viên Đồn Biên phòng Hướng Phùng, chia sẻ: “Ở vùng biên giới, điều kiện còn nhiều khó khăn, không ít em nhỏ cũng đến trường trong sự thiếu thốn. Với tình thương và trách nhiệm, chúng tôi đón nhận các cháu như con ruột.

Các cháu được quan tâm, được yêu thương, chia sẻ, dìu dắt của anh em trong đơn vị, tập làm quen trong sinh hoạt và kèm cặp học hành tiến bộ. Niềm vui lớn nhất của người lính biên phòng là nhìn những đứa trẻ trưởng thành, biết yêu thương và sống tử tế”.

Theo Trung tá Ngô Quang Thuyên, không chỉ giúp các em đảm bảo các điều kiện hiện tại, Đồn Biên phòng Hướng Phùng cũng lên kế hoạch chuẩn bị cho các em trong tương lai và mong muốn nhận được sự đồng hành của các đơn vị, hảo tâm. Mục đích hướng tới là sau khi học xong, các cháu có điều kiện đi học nghề và học cao hơn nữa.

Ở nơi đầu sóng ngọn gió, những người lính vừa canh giữ từng tấc đất thiêng liêng của Tổ quốc, vừa trở thành người cha - mẹ, người thầy của những đứa trẻ thiệt thòi. Họ dạy các em nền nếp sinh hoạt ngăn nắp gọn gàng, biết giao tiếp văn minh, sống có trách nhiệm - những bài học làm người giản dị mà sâu sắc.

Sự đổi thay không chỉ đến với các em nhỏ, mà lan tỏa ra cả cộng đồng. Trên những bản làng vùng biên giới, nơi trước kia trẻ em thường nghỉ học giữa chừng vì nghèo đói, nay tiếng trống trường đã vang lên đều đặn hơn. Những bà mẹ dân tộc Ma Coong, Vân Kiều gửi gắm con cho bộ đội “cha nuôi” với niềm tin vững chãi.

Những câu chuyện như của Tuấn, Tuyền, Tự, Vạn không chỉ là niềm tự hào của Bộ đội Biên phòng Quảng Trị, mà còn là minh chứng cho sức mạnh của tình người nơi biên cương - nơi mà lòng nhân ái, kỷ luật và trách nhiệm hòa quyện thành ánh sáng soi đường cho tương lai.

Giữa đại ngàn biên giới, mỗi đồn biên phòng là một mái nhà. Mỗi người lính không chỉ là người gác cổng biên cương Tổ quốc, mà còn là người “gieo hạt giống” của niềm tin và tri thức.

Trung tá Nguyễn Văn Bằng, Chính trị viên phó Đồn Biên phòng Hướng Phùng, xúc động tâm sự: “Chúng tôi luôn tin rằng, mỗi đứa trẻ được nâng bước hôm nay sẽ trở thành một công dân tốt, một hạt giống yêu nước mai sau. Đó là cách mà người lính biên phòng gìn giữ hòa bình lâu dài, không chỉ bằng súng, mà bằng tình thương”.

Hai em Quốc Tuấn và Như Tuyền cùng các cô, chú bộ đội chăm sóc vườn rau.

Những câu chuyện nơi biên cương Quảng Trị - từ Hướng Phùng đến Thượng Trạch - khiến ta nhận ra rằng, trong cuộc sống bộn bề, vẫn có những tấm lòng lặng lẽ tỏa sáng. Giữa rừng sâu, trong doanh trại, những người lính quân hàm xanh đang âm thầm viết nên bản hùng ca của lòng nhân ái - nơi mỗi đứa trẻ mồ côi được chở che, mỗi giấc mơ con chữ được nâng bước, và mỗi tấc đất biên cương thêm nồng ấm tình người, tình đời.

Đăng Đức