Công chúng ở đâu khi xây tác phẩm nghệ thuật công cộng?
Trong thời gian vừa qua, phát triển nghệ thuật công cộng trở thành một xu hướng mới ở nước ta.
Vì nhiều lý do như đây là một loại hình nghệ thuật mới, chủ yếu lấy cảm hứng từ nước ngoài, hay nhận thức chưa đầy đủ, nghệ thuật công cộng ở Việt Nam gặp khá nhiều vấn đề.
Nếu không có những tháo gỡ cụ thể, rất dễ có khả năng khiến việc phát triển nghệ thuật công cộng gặp nhiều khó khăn, đi vào ngõ cụt, gặp trở ngại từ chính công chúng.
Từ những ‘bàn tay khổng lồ’
Những ví dụ gần đây như khách gặp tai nạn vì những bàn tay khổng lồ trên bãi biển Hải Tiến, bích họa ở làng chài Tam Thanh… gặp phản ứng chê xấu, tẩy chay của người dân địa phương.
Không ít tượng đài, công trình nghệ thuật khác đã và sắp được triển khai cũng gặp phản ứng tương tự từ công chúng, đòi hỏi suy nghĩ nghiêm túc hơn về việc truyền tải hiệu quả thông điệp của nghệ thuật công cộng, để từ đó, nghệ thuật đặc biệt này làm tốt hơn nhiệm vụ dẫn dắt cái đẹp, tinh thần sáng tạo đến mỗi cộng đồng và toàn xã hội.
Nghệ thuật công cộng đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra không gian đẹp và truyền cảm hứng cho cộng đồng. Nghệ thuật công cộng không chỉ là việc tạo ra các tác phẩm nghệ thuật và trưng bày cho công chúng, mà còn đòi hỏi sự cộng tác và cộng hưởng của cộng đồng.
Dự án nghệ thuật công cộng Phúc Tân (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội)
Sự cộng hưởng của công chúng là cần thiết trong nghệ thuật công cộng vì nó đảm bảo các tác phẩm nghệ thuật sẽ được tạo ra để đáp ứng nhu cầu và mong muốn của cộng đồng.
Các tác phẩm nghệ thuật không chỉ đơn thuần là sản phẩm của các nghệ sĩ, mà nó còn phản ánh những giá trị và mong muốn của cộng đồng. Vì vậy, sự cộng tác và đóng góp của công chúng là rất quan trọng trong việc thiết kế và thực hiện các tác phẩm nghệ thuật công cộng.
Ngoài ra, sự cộng hưởng của công chúng còn giúp các tác phẩm nghệ thuật trở nên phổ biến hơn và có sức ảnh hưởng lớn hơn. Khi công chúng cảm thấy mình được đại diện trong các tác phẩm nghệ thuật, họ sẽ có xu hướng quan tâm và ủng hộ những tác phẩm đó hơn. Điều này sẽ giúp đưa nghệ thuật đến với nhiều người hơn, tạo ra sức lan tỏa lớn và mang lại giá trị cho cộng đồng.
Ngoài ra, sự cộng hưởng của công chúng còn giúp các tác phẩm nghệ thuật trở nên phổ biến hơn và có sức ảnh hưởng lớn hơn. Khi công chúng cảm thấy mình được đại diện trong các tác phẩm nghệ thuật, họ sẽ có xu hướng quan tâm và ủng hộ những tác phẩm đó. Điều này sẽ giúp đưa nghệ thuật đến với nhiều người, tạo ra sức lan tỏa lớn và mang lại giá trị cho cộng đồng.
Vài ví dụ trên thế giới
Trên thế giới, có rất nhiều dự án nghệ thuật công cộng làm tốt được sự kết nối với công chúng. Dự án The Gates, ở Central Park, New York là một ví dụ như vậy.
The Gates là một tác phẩm nghệ thuật công cộng được tạo ra bởi các nghệ sĩ Christo và Jeanne-Claude vào năm 2005, gồm hàng ngàn cổng vải màu da cam được treo trên hồ tại Central Park, New York. Tác phẩm này được thiết kế dựa trên ý tưởng của hai nghệ sĩ nhưng được thực hiện nhờ sự đóng góp và hỗ trợ của hàng ngàn người dân và tình nguyện viên. Tác phẩm này đã thu hút hàng triệu lượt người đến tham quan và trở thành một biểu tượng của thành phố New York.
Hay như dự án nghệ thuật công cộng Inside Out Project ở Pháp của nhiếp ảnh gia người Pháp JR. Dự án này mời người dân gửi ảnh chân dung của mình và sau đó ảnh của họ được in ra và dán lên các bức tường ở nhiều thành phố trên thế giới.
Dự án này nhấn mạnh ý tưởng về đa dạng và tôn trọng các cá nhân và nhận được sự đóng góp của hàng ngàn người dân trên toàn thế giới. Mục đích của dự án là tạo ra một cuộc cách mạng nghệ thuật, cho phép mọi người trở thành phần của tác phẩm nghệ thuật và đóng góp vào việc truyền tải thông điệp của dự án.
Những ví dụ trên đều cho thấy sự cộng hưởng của công chúng rất quan trọng trong việc tạo ra các tác phẩm nghệ thuật công cộng.
Một cách tiếp cận thân thiện với cộng đồng
Như vậy, để truyền tải thông điệp của nghệ thuật công cộng một cách hiệu quả, cần có sự cộng hưởng với công chúng, tức là tạo ra một môi trường mà công chúng có thể đón nhận và đồng cảm với thông điệp mà nghệ thuật muốn truyền tải.
Muốn đạt được mục đích hướng tới việc tác phẩm được đón nhận, thứ nhất, nghệ sĩ cần tìm hiểu văn hóa và tập quán của cộng đồng địa phương để tạo ra tác phẩm phù hợp. Tác phẩm cần phải được thiết kế để kích thích trí tưởng tượng và cảm xúc của người xem phù hợp với văn hóa ở địa phương đó.
Sử dụng ngôn ngữ gần gũi và dễ hiểu sẽ giúp tác phẩm được đón nhận và hiểu rõ hơn. Nó cũng giúp tạo sự kết nối giữa công chúng và nghệ thuật. Tạo ra trải nghiệm đa tầng: Tác phẩm nghệ thuật công cộng có thể tạo ra trải nghiệm đa tầng bằng cách sử dụng các yếu tố như âm thanh, ánh sáng, màu sắc và chuyển động.
Bên cạnh đó, tạo ra liên kết giữa tác phẩm và mục đích nghệ thuật cũng rất quan trọng. Tác phẩm nghệ thuật công cộng cần phải được thiết kế để phản ánh mục đích nghệ thuật của nó một cách rõ ràng. Việc này sẽ giúp người xem hiểu được thông điệp cốt yếu mà tác phẩm muốn truyền tải.
Cuối cùng, chúng ta cần coi trọng việc sử dụng các phương tiện truyền thông xã hội. Sử dụng mạng xã hội như Facebook, Youtube, Tiktok với các blog và video giúp tác phẩm nghệ thuật công cộng đến được với đông đảo công chúng. Việc sử dụng các phương tiện này cũng giúp tác phẩm được lan truyền một cách nhanh chóng và rộng rãi hơn.
Nhìn chung, nghệ thuật công cộng rất quan trọng đối với xã hội hiện đại. Điều này không chỉ giúp cho chúng ta thưởng thức vẻ đẹp của một loại hình nghệ thuật, mà còn tạo ra sinh khí mới cho không gian sống, đặc biệt là ở đô thị, các khu du lịch, thúc đẩy tinh thần sáng tạo, hình thành nên những chất liệu cho sự phát triển các ngành công nghiệp văn hóa ở Việt Nam.
