Công nhân mòn mỏi chờ đợi nhà ở xã hội

Tháng 5/2022, UBND tỉnh Nghệ An đã trao Quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư các dự án đầu tư xây dựng NOXH cho công nhân, người lao động làm việc trong Khu công nghiệp (KCN) Nam Cấm tại xã Nghi Thuận và xã Nghi Long, huyện Nghi Lộc. Các nhà đầu tư là Công ty CP Thương mại quốc tế BMC và Công ty CP Điện mặt trời Miền Trung MK.

Khu nhà ở phục vụ công nhân do Tập đoàn Luxshare ICT đầu tư ở KCN VSIP Nghệ An.

Hai nhà đầu tư này sẽ xây dựng hai khu NOXH với tổng vốn là 7.880 tỷ đồng. Theo hồ sơ được chấp thuận, hai doanh nghiệp này sẽ đầu tư xây dựng tổng cộng 24 tòa nhà chung cư cao 10 tầng, với 6.336 căn hộ, diện tích sử dụng mỗi căn từ 33m2 đến 65m2. Trong đó, 2.898 căn hộ chung cư NOXH để bán và 2.898 căn hộ để cho thuê căn hộ, số còn lại phục vụ vào mục đích thương mại.

Cùng thời gian này, Công ty CP Xi măng Sông Lam cũng được chấp thuận đầu tư dự án NOXH cho công nhân tại xã Nghi Tiến, huyện Nghi Lộc trên diện tích 3ha, đáp ứng chỗ ở cho khoảng 850 người. Trước đó, tháng 1/2022, dự án đầu tiên thực hiện theo đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ NOXH cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030" trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã được địa phương này chấp thuận cho nhà đầu tư là Công ty CP Địa ốc Kim Thi. Sau gần hơn 2 năm triển khai xây dựng, đến nay doanh nghiệp này đã chính thức ra mắt, cung cấp 525 căn hộ chung cư và 23 căn nhà thấp tầng liền kề cho công nhân, người lao động trong các KCN thuộc KKT Đông Nam.

Trong khi đó, tại KKT Vũng Áng (Hà Tĩnh), với diện tích 4.900ha và hàng trăm doanh nghiệp đang hoạt động sản xuất kinh doanh tại đây, nhu cầu NOXH cho công dân là rất lớn, với gần 20.000 người. Thống kê cho thấy, đến nay chỉ mới có 3 doanh nghiệp là Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh, Nhà máy Nhiệt điện 1 và Nhà máy Nhiệt điện 2 đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân, đáp ứng chỗ ở cho khoảng 4.000 người.

Trong tổng số 5 dự án đã bố trí quỹ đất xây nhà ở cho công nhân tính đến thời điểm hiện tại, khu nhà ở cho công nhân thuê của Tổng Công ty Khoáng sản và Thương mại Hà Tĩnh (Mitraco) được đưa vào khai thác từ năm 2016, với quy mô 1.703 căn hộ nhưng nghịch lý là từ đó đến nay, chỉ mới sử dụng khoảng 50% số lượng căn hộ hiện có. Đối với các KCN khác trên địa bàn Hà Tĩnh, gần như tất cả đang vắng bóng các dự án nhà ở dành cho công nhân, người lao động.

Ông Nguyễn Đức Sơn, Trưởng phòng Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp, Ban Quản lý KKT Đông Nam cho biết, trong số 4 dự án NOXH cho công nhân, người lao động doanh nghiệp đăng ký đầu tư vào KKT Đông Nam Nghệ An, chỉ có một dự án đang triển khai thi công, đó là khu nhà ở của Công ty CP Địa ốc Kim Thi, đáp ứng chỗ ở cho gần khoảng 1.800 công nhân. Các dự án còn lại, đến nay vẫn đang trong quá trình tiến hành các thủ tục đầu tư.

Theo ông Sơn, KKT Đông Nam và các khu công nghiệp tỉnh Nghệ An hiện có 322 dự án đầu tư, trong đó có 224 dự án trong nước và 98 dự án FDI. Tổng số công nhân, người lao động đang làm việc ở các khu này hơn 46.000 người. Mặc dù một số doanh nghiệp đã chú trọng đầu tư nhà ở cho công nhân, nhưng con số này vẫn đang rất khiêm tốn.

Đơn cử, tại Khu công nghiệp VSIP Nghệ An, Khu ký túc xá dự án Nhà máy Luxshare-ICT Nghệ An đáp ứng lưu trú cho khoảng 8.220 công nhân, hiện đã có 1.521 người ở; Khu ký túc xá của Công ty TNHH Công nghệ Everwin Precision Việt Nam với 1.200 công nhân được giải quyết chỗ ở; khu nhà lưu trú công nhân Luxshare-ICT Nghệ An I đáp ứng hơn 1.100 chỗ ở; Khu ký túc xá dự án nhà máy sản xuất linh kiện sản phẩm điện tử và phụ tùng ôtô Ju Teng tại KCN Hoàng Mai 1 đáp ứng lưu trú cho khoảng 20.000 công nhân, hiện cũng đang trong quá trình đầu tư xây dựng... Số lượng chỗ ở ổn định như vậy ít ỏi buộc người lao động phải thuê trọ, tìm chỗ ở bên ngoài trong điều kiện an ninh, an toàn không bảo đảm.

Trước đó, ngày 9/10/2023, UBND tỉnh Nghệ An ban hành Kế hoạch số 778/KH-UBND triển khai thực hiện đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021 - 2030" theo Quyết định số 338/QĐ-TTg ngày 3/4/2023 của Thủ tướng Chính phủ trên địa bàn tỉnh Nghệ An. Mục tiêu của kế hoạch nhằm phát triển NOXH, nhà ở công nhân có mức giá phù hợp với khả năng chi trả của đối tượng người thu nhập thấp khu vực đô thị và của công nhân, người lao động trong KCN trên địa bàn.

Với đề án này, Nghệ An phấn đấu trong giai đoạn năm 2021 - 2030 sẽ hoàn thành xây dựng 28.500 căn NOXH theo đúng chỉ tiêu đã được giao. Trong số này, có 9.000 NOXH cho đối tượng thu nhập thấp, 19.500 NOXH cho công nhân KCN. Để thúc đẩy phát triển NOXH và nhà ở công nhân, Nghệ An đã triển khai nhiều giải pháp để cải thiện môi trường, thu hút đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi nhất để các nhà đầu tư triển khai dự án.

Ông Trần Quang Tuấn, Giám đốc Sở Xây dựng Hà Tĩnh cho biết thêm, tỉnh Hà Tĩnh hiện có 11 dự án đầu tư nhà ở kinh doanh, nhà ở thương mại với 188ha. Trong đó, tổng diện tích đất đã xây dựng nhà ở cho công nhân là 52ha với hơn 2.000 căn hộ, diện tích quy hoạch để xây dựng NOXH, nhà ở cho công nhân là hơn 137ha. Địa phương này cũng vừa mới bổ sung thêm 135ha để xây dựng NOXH và nhà ở công nhân cho dự án của tập đoàn Vingroup ở KKT Vũng Áng. Riêng Đề án về bố trí 120.000 tỉ đồng cho vay vốn xây dựng NOXH của Chính phủ, đã phê duyệt cho Hà Tĩnh được vay vốn để xây dựng 3.700 căn.

Mặc dù vậy, cũng như nhiều địa phương trong cả nước, tại các tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh, việc tiếp cận nguồn vốn vay 120 nghìn tỷ đồng theo Chương trình thuộc Đề án "Đầu tư xây dựng ít nhất một triệu căn hộ nhà ở xã hội cho đối tượng thu nhập thấp, công nhân khu công nghiệp giai đoạn 2021-2030" còn nhiều khó khăn, vướng mắc về mặt thủ tục pháp lý tại các ngân hàng, tổ chức tín dụng có liên quan. Cùng với đó, vướng mắc về quy hoạch xây dựng (bên trong hay bên ngoài hàng rào các KCN); đền bù, GPMB; đấu nối hạ tầng; hồ sơ thủ tục... cũng là những rào cản khiến các dự án NOXH, nhà ở cho công nhân chưa được đầu tư xây dựng kịp với tiến độ, kỳ vọng đề ra.

Thiên Thảo