CÔNG TÁC PHỐI HỢP GIÁM SÁT CỦA MẶT TRẬN TỔ QUỐC VIỆT NAM VỚI QUỐC HỘI CÓ NHIỀU ĐỔI MỚI, THAM GIA TỪ SỚM, TỪ XA

NGHỊ QUYẾT 90/2023/QH15 CỦA QUỐC HỘI VỀ CHƯƠNG TRÌNH GIÁM SÁT CỦA QUỐC HỘI NĂM 2024

Công tác phối hợp của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong các hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội là nhiệm vụ thường xuyên của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam - đây cũng là một trong các hình thức giám sát cơ bản của Mặt trận đã được pháp luật quy định.

Hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chỉ có thể phát huy hiệu quả tốt khi có sự phối hợp và thực hiện một cách đồng bộ với các hoạt động giám sát, thanh tra, kiểm tra, kiểm sát của các cơ quan, tổ chức khác trong hệ thống chính trị. Đặc biệt là sự phối hợp giữa hoạt động giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân các cấp. Bởi, hoạt động giám sát của Quốc hội, Hội đồng nhân dân là hoạt động giám sát mang tính quyền lực nhà nước, do vậy khi được kết hợp với hoạt động giám sát mang tính xã hội của của Nhân dân sẽ tạo ra một cơ chế bảo đảm cho hoạt động giám sát của Nhân dân được tiến hành có hiệu quả hơn trên thực tế, góp phần làm cho hoạt động giám sát của Mặt trận ngày càng hiệu quả, đáp ứng những yêu cầu của xã hội trong giai đoạn mới.

Ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam

Ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cho biết, Luật Mặt trận Tổ quốc Việt Nam năm 2015 đã quy định các hình thức giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tại Điều 27, qua đó Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Việt Nam có 4 hình thức giám sát. Trong đó, hình thức tham gia giám sát với các cơ quan có thẩm quyền là căn cứ quan trọng để Mặt trận Tổ quốc Việt Nam thưc hiện việc phối hợp với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong các hoạt động giám sát. Nghị quyết liên tịch số 403/2017/NQLT-UBTVQH14-CP-ĐCTUBTWMTTQVN ngày 15/6/2017 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ và Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cũng đã quy định chi tiết các hình thức giám sát, phản biện xã hội của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Luật Hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân năm 2015 cũng đã quy định cụ thể về trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam trong phối hợp giám sát với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội...

Trên cơ sở quy định của pháp luật, trong năm 2023, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam luôn chủ động trong phối hợp và tham gia các hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cụ thể như: Ngay từ tháng 01/2022, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã có văn bản đề xuất nội dung giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Trong năm 2023, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã phối hợp thực hiện các hoạt động giám sát chuyên đề của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, bao gồm: “Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông”; “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về phát triển năng lượng giai đoạn 2016-2021” ;“Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025”; “Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo và an sinh xã hội bền vững giai đoạn 2021-2025”; “Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025”; “Việc huy động, quản lý và sử dụng các nguồn lực phục vụ công tác phòng, chống dịch COVID-19; việc thực hiện chính sách, pháp luật về y tế cơ sở, y tế dự phòng”.

Mỗi chuyên đề giám sát, Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đều cử đại diện Ban Thường trực hoặc cán bộ cấp vụ tham gia là thành viên Đoàn giám sát, tổ giúp việc; góp ý bằng văn bản vào kế hoạch giám sát từng chuyên đề; xây dựng báo cáo chuyên đề phục vụ cho hoạt động giám sát tương ứng của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Ngoài ra, đại diện Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam là thành viên đoàn giám sát đã tích cực tham gia các cuộc giám sát tại địa phương, tham gia các cuộc họp cho ý kiến vào dự thảo Báo cáo chuyên đề và đóng góp nhiều ý kiến cụ thể về quyền, trách nhiệm của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam liên quan đến các nội dung giám sát.

Mỗi chuyên đề giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đều có sự tham gia của đại diện lãnh đạo Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam (Ảnh: Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam Đỗ Văn Chiến phát biểu tại phiên họp phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về Báo cáo kết quả giám sát chuyên đề “Việc thực hiện Nghị quyết số 88/2014/QH13 và Nghị quyết số 51/2017/QH14)

Thông qua tiếp xúc cử tri trước kỳ họp của các Đoàn Đại biểu Quốc hội, qua nắm bắt tình hình Nhân dân của Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và các tổ chức, cá nhân thành viên của Mặt trận, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đã phối hợp với Ủy ban Thường vụ Quốc hội báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân cả nước gửi tới kỳ họp thứ năm và kỳ họp thứ sáu, Quốc hội khóa XV. Báo cáo đã tổng hợp các nhóm vấn đề về tâm tư, nguyện vọng, ý kiến của cử tri và Nhân dân; đồng thời kiến nghị những nội dung lớn liên quan đến các chính sách quan trọng của Đảng và Nhà nước về kinh tế xã hội hay những vấn đề bức thiết liên quan đến đời sống dân sinh… được các đại biểu Quốc hội và Nhân dân đồng tình, đánh giá cao.

Đây là cơ sở giúp Quốc hội xem xét trước khi quyết định các vấn đề quan trọng của đất nước, bảo đảm sát thực tiễn, hợp lòng dân; đồng thời giúp các cơ quan của Quốc hội trong việc xây dựng chương trình công tác phù hợp, nhất là việc lựa chọn chuyên đề giám sát, nội dung chất vấn, giải trình… Hai cơ quan tiếp tục quan tâm phối hợp theo dõi, đôn đốc cơ quan có thẩm quyền xem xét, tiếp thu, giải quyết, trả lời các ý kiến, kiến nghị của cử tri; phối hợp giám sát việc giải quyết, trả lời kiến nghị của cử tri và Nhân dân gửi đến Quốc hội.

Ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam nhận định, nhìn chung công tác phối hợp giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam với Quốc hội khóa XV có nhiều đổi mới, tham gia từ sớm, từ xa; kết hợp giữa giám sát của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam các cấp và giám sát của Nhân dân với hoạt động giám sát của Quốc hội, tạo hiệu quả tích cực trong việc hoàn thiện chính sách, pháp luật, nâng cao trách nhiệm của các cấp trong quá trình tổ chức giám sát và sau giám sát.

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác phối hợp triển khai các hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhất là hoạt động giám sát chuyên đề và tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri còn một số hạn chế nhất định như: Công tác phối hợp trong hoạt động giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội chưa được chặt chẽ, liên tục, hiệu quả; đại diện Ban Thường trực Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tham gia các cuộc họp tổ, đoàn giám sát, các ủy ban và các cuộc giám sát tại các địa phương do Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức chưa thường xuyên và đầy đủ.

Việc chỉ đạo nghiên cứu tổng kết, sửa đổi các văn bản về quy trình, trình tự, thủ tục giám sát, xử lý các ý kiến, kiến nghị của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị - xã hội sau giám sát gửi Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, về hướng dẫn công tác tổ chức tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội và đại biểu Hội đồng nhân dân chưa được quyết liệt, kịp thời.

Theo ông Nguyễn Hữu Dũng, ặt trận Tổ quốc Việt Nam tiếp tục chủ động phối hợp chặt chẽ và tham gia tích cực các hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Để nâng cao hiệu quả hoạt động phối hợp hoạt động giám sát giữa Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trong thời gian tới, ông Nguyễn Hữu Dũng, Phó Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam đề nghị tiếp tục đổi mới phương pháp, cách thức tham gia giám sát với Quốc hội; tham gia góp ý và dự thảo các kế hoạch giám sát; cử đại diện tham gia các hoạt động giám sát theo Chương trình giám sát hàng năm của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, đồng thời tham gia đóng góp ý kiến trong việc hoàn thiện các báo cáo giám sát trình Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Tăng cường sự phối hợp thường xuyên trong việc xây dựng Báo cáo tổng hợp ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân gửi các kỳ họp của Quốc hội; giám sát, đôn đốc các cơ quan, tổ chức giải quyết kịp thời các kiến nghị của cử tri và Nhân dân; phối hợp chỉ đạo các cơ quan chuyên môn tổng kết việc thực hiện các Nghị quyết về tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân; hoàn thiện các quy định về tiếp xúc cử tri của đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân nhằm đổi mới, nâng cao chất lượng các cuộc tiếp xúc cử tri để kịp thời nắm bắt tâm tư, nguyện vọng ý kiến, kiến nghị của cử tri và Nhân dân.

Cùng với đó, trên cơ sở các quy định của pháp luật, hàng năm Mặt trận Tổ quốc Việt Nam chủ động trong phối hợp đề xuất nội dung xây dựng chương trình giám sát của Quốc hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Tiếp tục chủ động phối hợp chặt chẽ và tham gia tích cực các hoạt động giám sát của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội; tham gia ý kiến vào các báo cáo giám sát và Nghị quyết sau giám sát các chuyên đề….

Lan Hương