Công ước Hà Nội: Khi thế giới cùng nhau hành động chống lại tội phạm mạng

Đồng Bộ trưởng Ngoại giao và Thương mại Australia Matt Thistlethwaite khẳng định Công ước Hà Nội thực sự là một bước ngoặt toàn cầu trong cuộc chiến chống tội phạm mạng. (Ảnh: Ngọc Anh)

Xin Đồng Bộ trưởng chia sẻ cảm xúc khi có mặt tại Lễ mở ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng ngày hôm nay?

Trước hết, xin chúc mừng Việt Nam đã đăng cai lễ ký kết của Liên hợp quốc về an ninh mạng vô cùng quan trọng này. Đây là một dấu mốc quan trọng không chỉ với Việt Nam mà còn với toàn thế giới, khi các quốc gia cùng nhau nỗ lực đối phó với mối đe dọa ngày càng gia tăng từ tội phạm mạng, nhằm đảm bảo an toàn và an ninh cho người dân.

Đây không phải là lần đầu tiên tôi đến Việt Nam. Hai mươi năm trước, tôi và vợ đã đi "du lịch bụi" khắp đất nước xinh đẹp của các bạn. Tôi thực sự yêu mến con người Việt Nam, thiên nhiên tươi đẹp và văn hóa đặc sắc của đất nước các bạn.

Tôi cũng rất vui vì sự đón tiếp nồng hậu cũng như đặc biệt ấn tượng với sự phát triển vượt bậc của Việt Nam trong hai thập kỷ qua, nhất là ở Hà Nội. Tôi cho rằng đó cũng là một trong những lý do Việt Nam được chọn làm nơi tổ chức lễ ký kết quan trọng này - thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc ứng phó với tội phạm mạng, không chỉ trong khu vực mà còn trên phạm vi toàn cầu, cũng như cam kết của quốc gia Đông Nam Á với chủ nghĩa đa phương. Australia xin gửi lời cảm ơn chân thành vì điều đó.

Đây cũng là minh chứng cho sự phát triển kinh tế - xã hội ấn tượng của Việt Nam - một trong những nền kinh tế hàng đầu khu vực châu Á, và là đối tác mà Australia mong muốn tiếp tục hợp tác chặt chẽ trong tương lai. Hiện có khoảng 390.000 người gốc Việt sinh sống tại Australia, đóng góp tích cực cho nền kinh tế đất nước chúng tôi, cùng với khoảng 35.000 sinh viên Việt Nam đang học tập tại Australia, chăm chỉ và mang lại những đóng góp đáng kể cho hệ thống giáo dục và xã hội Australia.

Do đó, tôi xin cảm ơn Việt Nam, cảm ơn Chính phủ các bạn vì cam kết với chủ nghĩa đa phương, vì nỗ lực tăng cường an ninh mạng trong khu vực, và vì đã đăng cai tổ chức lễ ký kết quan trọng này.

Australia là một trong những quốc gia tích cực tham gia đàm phán và xây dựng Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng. Bộ trưởng đánh giá như thế nào về ý nghĩa của Công ước đối với nỗ lực toàn cầu trong việc chống tội phạm mạng và xây dựng không gian mạng an toàn, minh bạch và đáng tin cậy?

Đây là thời khắc có ý nghĩa then chốt, khi thế giới cùng nhau hành động để chống lại tội phạm mạng. Lần đầu tiên, cộng đồng quốc tế có một công ước toàn diện dành riêng cho việc phòng ngừa, điều tra và truy tố các tội phạm liên quan đến an ninh mạng, bao gồm cả các tội phạm phụ thuộc vào công nghệ (như tấn công mạng) và tội phạm được hỗ trợ bởi công nghệ (như buôn bán trẻ em, phát tán hình ảnh nhạy cảm). Hơn hết, thế giới đều đồng lòng khẳng định rằng đây là những hành vi tội phạm và cần có một khuôn khổ chung để điều tra, truy tố hiệu quả.

Công ước cũng quy định chi tiết cách thức chia sẻ và bảo vệ chứng cứ, đảm bảo tính minh bạch và hiệu lực trong hệ thống pháp luật của các quốc gia thành viên. Đây thực sự là một bước ngoặt toàn cầu trong cuộc chiến chống tội phạm mạng, và Việt Nam đang ở vị trí tiên phong trong tiến trình này, các bạn hoàn toàn có thể tự hào về điều đó.

Thưa Đồng Bộ trưởng, an ninh mạng hiện là một trong những trụ cột hợp tác chính giữa Việt Nam và Australia. Ông đánh giá thế nào về vai trò của Việt Nam trong việc đăng cai Lễ ký kết này?

Đầu năm nay, Australia và Việt Nam đã ký kết Biên bản ghi nhớ (MOU) về hợp tác an ninh mạng và công nghệ trọng yếu, thể hiện cam kết của hai chính phủ trong việc chia sẻ thông tin, nâng cao năng lực cho người dân và phối hợp trong các diễn đàn đa phương như sự kiện lần này. Đây là ví dụ điển hình cho mối quan hệ hợp tác hiệu quả giữa hai nước nhằm bảo vệ người dân, doanh nghiệp và nền kinh tế trước nguy cơ tội phạm mạng.

Australia cũng tham gia hành động ở cấp khu vực thông qua chính sách đối ngoại hướng về Đông Nam Á và Thái Bình Dương. Chúng tôi dành 85 triệu AUD nhằm hỗ trợ các quốc gia đối tác, trong đó có Việt Nam, tăng cường năng lực phòng, chống tội phạm mạng, bảo vệ người dân và nền kinh tế.

Công ước Hà Nội đánh dấu ần đầu tiên cộng đồng quốc tế có một công ước toàn diện dành riêng cho việc phòng ngừa, điều tra và truy tố các tội phạm liên quan đến an ninh mạng, bao gồm cả các tội phạm phụ thuộc vào công nghệ và tội phạm được hỗ trợ bởi công nghệ. (Ảnh: Thành Long)

Sau lễ ký kết, Australia sẽ có những bước đi cụ thể nào để hợp tác với Việt Nam và các nước thành viên trong triển khai Công ước, thưa ông?

Tôi rất mong được ghé thăm Trường Đại học RMIT - một trường đại học của Australia hoạt động tại Hà Nội, để gặp gỡ các sinh viên Việt Nam tham gia cuộc thi hackathon mô phỏng tấn công và phòng thủ mạng.

Các hoạt động như vậy giúp sinh viên thực hành những nguyên tắc bảo mật được nêu trong Công ước Hà Nội, qua đó góp phần đảm bảo an toàn trên không gian mạng trong tương lai.

Đây là ví dụ sinh động cho thấy cách Australia và Việt Nam đang cùng nhau nâng cao năng lực, chia sẻ thông tin và kỹ năng, nhằm bảo vệ người dân khỏi tội phạm mạng. Chúng tôi rất vui khi các cơ sở giáo dục của Australia tại Việt Nam đang đóng góp tích cực vào quá trình này.

Theo Đồng Bộ trưởng, đâu là những thách thức an ninh mạng đang nổi lên tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương, và Công ước này sẽ giúp giải quyết tình trạng ấy như thế nào?

Tôi tin rằng tội phạm mạng không bị giới hạn bởi biên giới quốc gia. Đây là vấn đề toàn cầu mà mọi nền kinh tế đều đang đối mặt.

Australia từng hứng chịu nhiều cuộc tấn công mạng nghiêm trọng nhắm vào các công ty viễn thông, bảo hiểm và cả hãng hàng không quốc gia. Phần lớn các vụ tấn công này xuất phát từ nước ngoài. Điều đó cho thấy, không quốc gia nào có thể tự mình đối phó, và đây chính là lý do Công ước và Lễ ký hôm nay mang ý nghĩa vô cùng to lớn: Thế giới đã nhận ra quy mô của vấn đề và cùng nhau xây dựng cơ chế hợp tác để xử lý.

Tôi biết Việt Nam cũng đã từng trải qua nhiều vụ tấn công mạng ảnh hưởng đến kinh tế và đời sống người dân. Do đó, Australia mong muốn hợp tác chặt chẽ với Việt Nam trong khuôn khổ Công ước này nhằm chia sẻ thông tin tình báo và phối hợp hành động, bảo vệ cả hai quốc gia trước mối đe dọa chung.

Phụ nữ và trẻ em là những nhóm dễ bị tổn thương nhất trong không gian mạng. Australia có sáng kiến nào mà Việt Nam có thể học hỏi hoặc hợp tác để tăng cường bảo vệ các nhóm này không, thưa Đồng Bộ trưởng?

Không gian mạng không chỉ tạo điều kiện cho các vụ tấn công kỹ thuật mà còn cho phép các hành vi phạm tội vượt qua biên giới, như phát tán nội dung khiêu dâm trẻ em hoặc chia sẻ trái phép hình ảnh riêng tư. Đây là những tội ác nguy hiểm đang gia tăng trên toàn cầu. Chính vì vậy, các chính phủ trên thế giới đã cùng nhau hành động và nói rằng “đã đến lúc phải dừng lại.”

Công ước Hà Nội chính là bước đi cụ thể nhằm bảo vệ người dân khỏi các tội ác trực tuyến, thông qua việc chia sẻ thông tin, phối hợp điều tra và truy tố, không chỉ với các tội phạm mạng trực tiếp mà cả những tội phạm có yếu tố công nghệ như lạm dụng hình ảnh, bóc lột tình dục và buôn bán trẻ em. Đây là cam kết chung của toàn cầu và chúng ta cần làm điều đó càng sớm càng tốt.

Xin trân trọng cảm ơn Đồng Bộ trưởng!

Ngọc Anh