Cú sốc với đảng Cộng hòa

Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa tại bang Wyoming Liz Cheney đã bị đánh bại bởi đối thủ Harriet Hagemen trong cuộc bầu cử sơ bộ thành ứng viên chính thức của đảng hồi tháng 8, theo AFP. Bà là người từng lên tiếng chỉ trích cựu Tổng thống Donald Trump về vai trò của ông trong vụ bạo loạn ngày 6/1/2021 tại Điện Capitol.

Hiện tại, sau khi mất ghế ở Quốc hội Mỹ, bà Cheney đang khởi động một chiến dịch đặc biệt ủng hộ các thành viên đảng Dân chủ từng là đối thủ ở những bang chiến trường, trong khi tấn công những thành viên đảng Cộng hòa được cho là mối đe dọa hiện hữu với nền dân chủ của nước Mỹ.

Hill nhận định đây giống như sự đảo lộn vai trò chưa từng có tại Điện Capitol trong lịch sử hiện đại.

"Chúng ta cần nhà lãnh đạo có trách nhiệm"

Hôm 1/11, bà Cheney có mặt ở trung tâm Michigan để ủng hộ ứng viên đảng Dân chủ, Hạ nghị sĩ Elissa Slotkin - cựu quan chức Lầu Năm Góc. Đối thủ của bà Slotkin là Tom Barrett, người từng nói tính hợp pháp của cuộc bầu cử năm 2020 là “điều không thể biết”.

Mặc dù bà Cheney và Slotkin không chung quan điểm trong vô số chính sách, ý niệm Quốc hội Mỹ sớm rơi vào tay một đảng không chấp nhận kết quả bầu cử đã kéo họ xích gần với nhau. 2 người muốn thuyết phục cử tri cần đặt vấn đề bảo vệ nền dân chủ lên trên cả những chủ đề khác, trong đó có kinh tế trong cuộc bầu cử ngày 8/11 tới.

Bà Liz Cheney cùng nghị sĩ đảng Dân chủ Elissa Slotkin tại Michigan hôm 1/11. Ảnh: Reuters.

Cùng ngày, trong sự kiện tại Đại học Cleveland State, bà Cheney cũng tán thành một thành viên đảng Dân chủ khác Tim Ryan, người đấu với J.D.Vance. Ông Vance nhận được sự ủng hộ từ cựu Tổng thống Donald Trump và gieo rắc nỗi nghi ngờ về chiến thắng năm 2020 của Tổng thống Joe Biden.

Gần đây nhất, hôm 5/11, bà Cheney bày tỏ sự ủng hộ với Hạ nghị sĩ Abigail Spanberger - một cựu quan chức CIA. Bà Spanberger đang đối đầu với ông Yesli Vega, người giành được sự ủng hộ của Trump.

Bà Cheney lưu ý mình và bà Spanberger "không chung quan điểm về mọi chính sách”, nhưng bà Spanberger “đã tận tâm phục vụ đất nước này và bảo vệ Hiến pháp của chúng ta”.

“Đối thủ của Abigail đang quảng bá các thuyết âm mưu, phủ nhận kết quả cuộc bầu cử mà bà ấy không đồng tình”, bà Cheney nói. “Chúng ta cần bầu cho những nhà lãnh đạo trung thực, nghiêm túc và có trách nhiệm”.

Điều không tưởng

Hiện tại, chưa rõ bà Cheney sẽ tiếp tục xuất hiện tại đâu, theo Hill. Một yếu tố dẫn tới kết luận này là vì chưa rõ liệu sự hiện diện của bà Cheney ở khu vực chiến địa cụ thể sẽ có lợi hay có hại cho các thành viên đảng Dân chủ đương nhiệm.

Những người chỉ trích ông Trump ở cả 2 đảng đã dành lời khen ngợi cho bà Cheney. Họ cho rằng việc bà lên tiếng giống như lập trường nguyên tắc ủng hộ các giá trị dân chủ truyền thống. Và một số cử tri đã cảm thấy thêm thuyết phục sau chuyến thăm kéo dài 11 giờ của bà Cheney tới khu vực họ.

Tuy nhiên, quan điểm này của bà Cheney có thể khiến những người ủng hộ cựu tổng thống tức giận, do đó gây bất lợi cho những thành viên đảng Dân chủ được bà ủng hộ.

Ông Trump không đứng ngoài chủ đề này. Hôm 2/11, ủy ban hành động chính trị (PAC) Save America của cựu tổng thống gửi email về báo cáo của The Federalist cảnh báo sự ủng hộ của bà Cheney “là nụ hôn chính trị của thần chết”.

Bà Liz Cheney (giữa) phát biểu trong phiên điều trần của ủy ban điều tra vụ bạo loạn Điện Capitol hồi tháng 7. Ảnh: Bloomberg.

Một yếu tố khác liên quan tới các ưu tiên của cử tri Mỹ, khi một loạt khảo sát gần đây cho thấy chủ đề về dân chủ đã bị lu mờ bởi vấn đề lạm phát, giá xăng. Những lo lắng về mặt kinh tế được nhiều cử tri chọn là mối quan tâm lớn nhất khi họ đi bỏ phiếu.

Ông Trump cũng nhắc tới điều đó. Trong một email khác, PAC Save America gửi link dẫn tới tiêu đề bài báo trên Washington Examiner: "Chính là nền kinh tế, đồ ngốc ạ”.

Bà Slotkin thừa nhận bản chất kỳ lạ của liên minh giữa 2 cá nhân từng đối đầu nhau. Tuy nhiên, bà khẳng định chấp nhận mọi rủi ro chính trị để tham gia cuộc chiến chống lại chủ nghĩa phủ quyết kết quả bầu cử.

“Chúng tôi có chung quan điểm lớn, và đó là cần phải có nền dân chủ để hệ thống của chúng tôi có thể hoạt động”, bà nói.

Ông Ryan cũng hoan nghênh sự ủng hộ của bà Cheney: “Rất nhiều thành viên đảng Cộng hòa ở Ohio mệt mỏi với chủ nghĩa cực đoan”.

Ý tưởng bà Cheney sẽ ủng hộ đảng Dân chủ trong giai đoạn nước rút trong cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ là không thể tưởng tượng được chỉ mới 18 tháng trước khi bà là thành viên cao cấp thứ 3 của đảng Cộng hòa ở Hạ viện.

Tuy nhiên, sự kiện ngày 6/1/2021 đánh dấu sự chuyển biến đối với bà Cheney, khi bà nhanh chóng buộc tội ông Trump kích động bạo lực. Từ đó, bà trở thành tiếng nói mạnh mẽ trong đảng Cộng hòa, thẳng thắn phản bác những ý kiến sai lệch của cựu tổng thống về cuộc bầu cử “bị đánh cắp”.

Thông điệp của bà Cheney mâu thuẫn trực tiếp với Hạ nghị sĩ Kevin McCarthy và các nhà lãnh đạo hàng đầu khác của đảng Cộng hòa. Hồi tháng 5/2021, đảng Cộng hòa ở Washington, D.C. đã loại bà Cheney ra khỏi vị trí lãnh đạo của đảng tại Hạ viện, theo AP.

Ngay sau đó, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đã lựa chọn bà Cheney vào Ủy ban điều tra vụ bạo loạn Điện Capitol, từ đó khiến bà có nhiều tiếng nói hơn trong việc tố cáo vai trò của ông Trump. Nhưng điều này cũng đi kèm rủi ro chính trị. Trong cuộc bầu cử sơ bộ hồi tháng 8, bà thua đối thủ do ông Trump hậu thuẫn tới 37 điểm %.

Tuy nhiên, bà vẫn không có ý định nín thinh. Và chiến dịch ủng hộ đảng Dân chủ của bà Cheney phần nào nhắm riêng vào cá nhân ông McCarthy - người có khả năng trở thành chủ tịch Hạ viện Mỹ trong tương lai.

“Ông ấy hoàn toàn không trung thành với Hiến pháp và không hiểu hoàn toàn về ý nghĩa và tầm quan trọng khi là chủ tịch Hạ viện, nên tôi không tin ông ấy có thể nắm vai trò này. Điều này quá rõ ràng”, bà Cheney nói hồi đầu năm nay.

Bộ đôi Biden - Obama và ông Trump xung trận Tổng thống Joe Biden, ông Barack Obama và ông Donald Trump đều có những lời công kích đanh thép đảng đối lập trong cuộc vận động tại Pennsylvania ngày 5/11.

Phương Linh