Cùng hành động để phòng ngừa, giảm thiểu lao động trẻ em

Diễn đàn là nơi trẻ em được trao quyền nói lên suy nghĩ, ước mơ và cùng người lớn hành động vì một môi trường phát triển lành mạnh, an toàn

Nâng cao nhận thức và hành động

Theo quy định tại Điều 1 Luật Trẻ em năm 2016 thì trẻ em là người dưới 16 tuổi. Mọi trẻ em đều có quyền được sống, học tập và làm việc, phát triển trong môi trường an toàn, lành mạnh. Tuy nhiên, trên thực tế, do hoàn cảnh kinh tế khó khăn và hạn chế trong nhận thức của một bộ phận cha mẹ, tình trạng trẻ em bị lạm dụng sức LĐ vẫn diễn ra.

Thay vì được đến trường, nhiều em phải LĐ nặng nhọc từ khi còn nhỏ, nhất là ở lứa tuổi thiếu niên, nhi đồng. Việc bắt trẻ LĐ sớm không chỉ tước đi quyền học tập, vui chơi mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự phát triển thể chất và cả sức khỏe tinh thần, trí lực của các em.

Giám đốc Sở Y tế - bác sĩ Chuyên khoa II Huỳnh Minh Phúc cho biết: “Từ năm 2002, Tổ chức LĐ Quốc tế (ILO) chọn ngày 12/6 hàng năm là Ngày Thế giới chống LĐ trẻ em với mục đích vận động người dân trên thế giới quan tâm đến vấn đề LĐ trẻ em và cùng nhau hành động để xóa bỏ tình trạng này. Đây không chỉ là ngày để nhắc nhở về những con số nhức nhối mà còn là dịp để các quốc gia, địa phương cùng nhìn lại nỗ lực đã thực hiện và tiếp tục cam kết mạnh mẽ hơn trong việc chấm dứt LĐ trẻ em”.

Mỗi trẻ em đều xứng đáng được sống, học tập và trưởng thành trong một môi trường an toàn, đầy yêu thương và không có bạo lực hay bóc lột lao động

Theo ILO, Ngày Thế giới chống LĐ trẻ em năm 2025 tập trung vào một cột mốc quan trọng: Công bố ước tính và xu hướng LĐ trẻ em toàn cầu năm 2025. ILO kêu gọi phê chuẩn đầy đủ Công ước số 138 của ILO về độ tuổi tối thiểu và thực hiện Công ước số 182 của ILO về các hình thức LĐ trẻ em tồi tệ nhất.

Việc phê chuẩn và thực hiện hiệu quả các công ước này vẫn là điều cần thiết để đạt được các mục tiêu do Lời kêu gọi hành động Durban đề ra, trong đó, thúc giục hướng tới mục tiêu tăng cường phòng ngừa, bảo vệ và hợp tác để xóa bỏ LĐ trẻ em.

ILO hợp tác chặt chẽ với các chính phủ, tổ chức của người sử dụng LĐ và người LĐ, xã hội dân sự và các đối tác quốc tế để hỗ trợ các chính sách và chương trình giải quyết nguyên nhân gốc rễ của LĐ trẻ em - tăng cường bảo vệ xã hội, hệ thống giáo dục và cơ hội việc làm tử tế cho người lớn và thanh thiếu niên.

Tạo điều kiện để trẻ phát triển toàn diện

Diễn đàn là nơi trẻ em được trao quyền nói lên suy nghĩ, ước mơ và cùng người lớn hành động vì một môi trường phát triển lành mạnh, an toàn

Tình trạng trẻ em phải nghỉ học sớm để LĐ, tham gia các công việc nặng nhọc, độc hại không chỉ tước đi tuổi thơ của các em mà còn kéo dài vòng lẩn quẩn của đói nghèo và thiệt thòi. Việc chấm dứt LĐ trẻ em là một trong những nhiệm vụ trọng tâm trong chiến lược phát triển bền vững của mỗi quốc gia, trong đó đòi hỏi sự tham gia đồng bộ, trách nhiệm của toàn xã hội.

Thời gian qua, Đảng và Nhà nước ta có nhiều chính sách và chương trình hành động nhằm phòng, chống LĐ trẻ em. Luật Trẻ em năm 2016, Bộ luật LĐ năm 2019 và nhiều văn bản liên quan quy định rõ ràng các quyền của trẻ em cũng như trách nhiệm của cá nhân, tổ chức trong việc bảo vệ trẻ khỏi bị bóc lột LĐ. Bên cạnh khung pháp lý, các chương trình phối hợp các tổ chức quốc tế như ILO, UNICEF,... đang phát huy hiệu quả trong công tác tuyên truyền, hỗ trợ trẻ em và gia đình vượt qua khó khăn, giảm thiểu nguy cơ trẻ bị lôi kéo vào LĐ sớm.

Bảo vệ trẻ khỏi LĐ sớm không chỉ là ngăn chặn hành vi vi phạm pháp luật mà còn là hành trình dài hạn để chăm lo, hỗ trợ, tạo môi trường an toàn, lành mạnh cho các em học tập, vui chơi và phát triển. Đây là trách nhiệm không chỉ của cơ quan quản lý nhà nước mà còn của tổ chức đoàn thể, nhà trường, gia đình và toàn xã hội.

Theo ông Huỳnh Minh Phúc, công tác phòng, chống LĐ trẻ em được tỉnh triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như tăng cường kiểm tra, giám sát tại các cơ sở sản xuất, làng nghề; tổ chức truyền thông trong cộng đồng; hỗ trợ trẻ có hoàn cảnh khó khăn được đến trường; tư vấn, can thiệp kịp thời khi phát hiện trẻ có nguy cơ bị bóc lột sức LĐ. Đặc biệt, các hoạt động trong Tháng hành động Vì trẻ em đều lồng ghép nội dung phòng, chống LĐ trẻ em.

Tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng trong bảo vệ, chăm sóc và giáo dục trẻ em

Với vai trò nòng cốt trong công tác tuyên truyền, giáo dục nhận thức cho thanh niên, phụ huynh và chính các em nhỏ về quyền trẻ em, các cấp bộ Đoàn trong tỉnh triển khai nhiều hoạt động thiết thực.

Bí thư Huyện Đoàn Cần Đước - Đặng Vũ Khánh thông tin: Huyện Đoàn thường xuyên phối hợp các ban, ngành, đoàn thể tổ chức diễn đàn Lắng nghe tiếng nói trẻ em, qua đó tạo môi trường để trẻ bày tỏ tâm tư, nguyện vọng; đồng thời, giúp người lớn thấu hiểu và kịp thời hỗ trợ, bảo vệ quyền lợi của trẻ.

Các buổi truyền thông về phòng, chống LĐ trẻ em cũng được triển khai nhằm nâng cao nhận thức của cộng đồng, phụ huynh và chính trẻ em về quyền được sống, học tập và phát triển trong môi trường an toàn. Không dừng lại ở tuyên truyền, Huyện Đoàn còn vận động các nguồn lực xã hội để chăm lo thiết thực cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn như tặng học bổng, xe đạp, cặp sách, đồ dùng học tập,... góp phần tiếp sức cho các em đến trường, hạn chế nguy cơ bỏ học, bị lôi kéo vào lao động sớm.

Hội Liên hiệp Phụ nữ cũng là lực lượng quan trọng trong việc hỗ trợ phụ huynh, đặc biệt là phụ nữ yếu thế hiểu rõ trách nhiệm nuôi dưỡng, giáo dục trẻ. Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ TP.Tân An - Huỳnh Thị Diễm Lệ chia sẻ: "Chúng tôi thường xuyên tổ chức sinh hoạt chi hội với chuyên đề về kỹ năng làm cha mẹ, chăm sóc sức khỏe, hướng dẫn phụ huynh cách nhận biết các dấu hiệu trẻ bị bóc lột sức LĐ, từ đó nâng cao cảnh giác và phối hợp địa phương can thiệp kịp thời; đồng thời, xây dựng mô hình Ngôi nhà an toàn cho trẻ em, Tổ phụ nữ tự quản vì trẻ em, Cha mẹ trong chăm sóc và phát triển trẻ thơ,... góp phần tạo mạng lưới cộng đồng hỗ trợ, giám sát quyền trẻ em một cách hiệu quả. Các hoạt động đồng hành này thể hiện sự chung tay trong phòng, chống LĐ trẻ em - một vấn đề cần sự can thiệp sớm, mạnh mẽ và kiên trì để bảo đảm mọi trẻ em đều có cơ hội phát triển bình đẳng, không bị bỏ lại phía sau”.

Xóa bỏ LĐ trẻ em là một quá trình cần sự đồng bộ, kiên trì và quyết liệt từ toàn xã hội. Những hành động nhỏ như nhắc nhở người thân không để trẻ làm việc nặng, báo cáo các trường hợp bị bóc lột hay đơn giản là giúp trẻ có điều kiện đến trường đều mang ý nghĩa lớn.

Bảo vệ trẻ em không chỉ là thực hiện quyền cơ bản mà còn là đầu tư cho tương lai của cộng đồng và đất nước. Khi trẻ được sống an toàn, học tập và phát triển đúng độ tuổi sẽ là nền tảng để xây dựng một thế hệ công dân vững vàng, tự tin bước vào tương lai./.

Huỳnh Hương