Cùng phụ nữ và trẻ em gái xây dựng một không gian số văn minh, an toàn

Các đại biểu thực hiện nghi thức phát động Tháng hành động vì bình đẳng giới và phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới năm 2025.

Bình đẳng giới và an toàn cho phụ nữ và trẻ em gái trong kỷ nguyên số

Sáng 11/11, Bộ Nội vụ chủ trì, phối hợp Cơ quan Liên hợp quốc về bình đẳng giới và trao quyền cho phụ nữ (UN Women) tại Việt Nam tổ chức lễ phát động Tháng hành động vì bình đẳng giới và phòng ngừa, ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới năm 2025 (sau đây gọi tắt là Tháng hành động). Chủ đề được lựa chọn cho sự kiện năm nay là “Bình đẳng giới và an toàn cho phụ nữ và trẻ em gái trong kỷ nguyên số”.

Tham dự buổi lễ có hơn 400 đại biểu đại diện lãnh đạo các ban, bộ, ngành, các cơ quan chính phủ, Liên hợp quốc, Đại sứ quán, tổ chức phi chính phủ, cơ quan nghiên cứu trong nước và quốc tế.

Thứ trưởng Nội vụ Nguyễn Thị Hà phát biểu khai mạc buổi lễ.

Phát biểu khai mạc chương trình, Thứ trưởng Nội vụ Nguyễn Thị Hà cho biết, thành tựu về bình đẳng giới của Việt Nam đã được quốc tế ghi nhận và đánh giá cao. Việt Nam tự hào là một trong những quốc gia đi đầu trong khu vực về thu hẹp khoảng cách giới.

Theo Báo cáo về chỉ số bình đẳng giới và quản trị của Diễn đàn quản trị toàn cầu, năm 2024 Việt Nam đứng thứ 39/158 quốc gia, tăng 32 bậc so với năm 2022. Tỷ lệ phụ nữ tham gia Quốc hội đạt 30,26% cao hơn mức trung bình của thế giới và khu vực; tỷ lệ nữ tham gia lãnh đạo, quản lý ở các cấp tăng lên hằng năm, thể hiện tiếng nói và vai trò ra quyết định của phụ nữ; đóng góp quan trọng vào nền kinh tế, đặc biệt là trong lĩnh vực khởi nghiệp và kinh tế số. Ngày càng nhiều gương mặt nữ doanh nhân, nữ giám đốc điều hành tiêu biểu của Việt Nam được các diễn đàn kinh tế thế giới ghi nhận và tôn vinh. Trong lĩnh vực giáo dục và y tế, khoảng cách giới đã được thu hẹp đáng kể. Bình đẳng giới và tăng quyền năng cho phụ nữ là 1 trong 3 mục tiêu Việt Nam đã đạt được trong 8 mục tiêu phát triển thiên niên kỷ.

Kết quả trên khẳng định sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước, sự chung tay, vào cuộc của tất cả các cấp, các ngành, các lĩnh vực, sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế trong và ngoài nước.

Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, Nghị quyết số 57 ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia xác định khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là động lực và là đột phá quan trọng hàng đầu để phát triển kinh tế-xã hội nhanh, bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia. Đây là cơ hội, thời cơ vàng để các cơ quan, tổ chức ở các cấp, các doanh nghiệp, người dân cùng tham gia đóng góp, xây dựng và hưởng lợi từ công cuộc chuyển đổi số, chuyển đổi kỹ năng, nhận thức, hành vi, nếp sống để thích ứng với kỷ nguyên số.

Với chức năng là cơ quan quản lý nhà nước về bình đẳng giới, vì sự tiến bộ của phụ nữ, Bộ Nội vụ luôn nhận thức rằng, kỷ nguyên số sẽ tạo ra cơ hội và môi trường học tập, làm việc linh hoạt, hiệu quả hơn, tăng khả năng tiếp cận các nguồn lực giáo dục, việc làm từ xa, tiếp cận dễ dàng hơn với cơ hội kinh doanh mà không bị giới hạn về địa lý, cân bằng tốt hơn giữa công việc xã hội và gia đình. Đây cũng là điều kiện để phụ nữ tham gia tiếng nói và tạo mạng lưới kết nối giúp họ mở rộng nhận thức, thay đổi phương thức làm việc, khẳng định tốt hơn vai trò, vị thế của mình trong công việc và cuộc sống.

Để thúc đẩy quá trình này, Bộ Nội vụ đã ban hành các kế hoạch chuyển đổi số để triển khai nhiều biện pháp, chính sách ứng dụng công nghệ số trong quá trình thực thi công vụ, bảo đảm an sinh xã hội, tăng năng lực phục vụ người dân đồng thời cũng tiết kiệm thời gian và chi phí vận hành.

Mới đây nhất, vào tháng 8/2025, cơ quan này đã ban hành Kế hoạch tạo lập dữ liệu phục vụ chuyển đổi số toàn diện của ngành nội vụ, trong đó bổ sung các cơ sở dữ liệu chuyên ngành phục vụ trực tiếp người dân, doanh nghiệp.

Bà Hà nhấn mạnh: “Bên cạnh cơ hội mà chuyển đổi số mang lại, chúng ta vẫn phải đối mặt với nhiều nguy cơ, thách thức lớn trong lĩnh vực bình đẳng giới. Cụ thể như: vấn đề định kiến, khuôn mẫu giới, các bạo lực giới mới trên không gian mạng như lừa đảo, dụ dỗ, quấy rối bằng ngôn từ xúc phạm hoặc gửi các hình ảnh, video có nội dung nhạy cảm, tống tiền, bắt nạt, bắt cóc trực truyến,… Tình trạng này diễn ra tinh vi và khó kiểm soát hơn, tạo nên những bất ổn mới trong xã hội, trong đó phụ nữ và trẻ em gái vẫn là những nạn nhân chính”.

Một tiết mục văn nghệ tại buổi lễ.

Theo các nghiên cứu của Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội trước đây, trong 89% trẻ em từ 12-17 tuổi sử dụng internet, có tới 87% sử dụng Internet hằng ngày nhưng chỉ có 36% các em biết cách bảo đảm an toàn thông tin trên mạng.

Chủ đề của Tháng hành động năm nay nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của sự phối hợp liên cấp, liên ngành trong việc thực hiện bình đẳng giới, phòng ngừa và ứng phó với bạo lực trên cơ sở giới trong quá trình chuyển đổi số.

Tại lễ phát động, bà Hà mong muốn các ban, bộ, ngành, cơ quan, đoàn thể ở Trung ương và địa phương cùng tăng cường nguồn lực, các tổ chức quốc tế trong và ngoài nước tiếp tục đồng hành hỗ trợ kỹ thuật để thực hiện các nội dung, tổ chức các hoạt động nhằm nâng cao nhận thức và hành động về bình đẳng giới trong kỷ nguyên số. Đồng thời, các cơ quan truyền thông định hướng và lan tỏa thông điệp tích cực về vai trò, vị thế của phụ nữ và trẻ em gái, các giải pháp an toàn trên không gian số; nam giới và trẻ em trai hãy là những “người bạn đồng hành thông thái, đáng tin cậy” trong thực hiện bình đẳng giới, cùng phụ nữ và trẻ em gái xây dựng một không gian số văn minh, an toàn.

Cùng chung tay để kỷ nguyên số trở thành cơ hội

Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam Pauline Tamesis chia sẻ, kỷ nguyên số mang đến nhiều cơ hội nhưng cũng tiềm ẩn không ít rủi ro mới. Trên toàn cầu, gần 1 trong 3 phụ nữ từng trải qua bạo lực thể chất và/hoặc tình dục ít nhất một lần trong đời, thường do bạn tình gây ra. Tương tự, bạo lực trên mạng đang gia tăng: Theo như Công ước của Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (Công ước Hà Nội), từ 16% đến 58% phụ nữ và trẻ em gái từng là nạn nhân của bạo lực trực tuyến, bao gồm quấy rối, theo dõi trên mạng, công khai thông tin cá nhân, chia sẻ hình ảnh không có sự đồng thuận và tống tiền.

Điều phối viên thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam Pauline Tamesis chia sẻ tại lễ phát động.

Trong những năm qua, 23% trẻ em hoặc cứ 1 trong 4 trẻ em sử dụng Internet ở Việt Nam vô tình gặp phải hình ảnh hoặc video có nội dung tình dục trong năm vừa qua, và 14% chủ động tìm xem. Gần 2% thanh thiếu niên lớn tuổi cho biết từng được đề nghị tiền hoặc quà để gửi hình ảnh nhạy cảm, và 1% bị chia sẻ hình ảnh cá nhân mà không có sự đồng ý. Tại một số trường dân tộc nội trú, 53% nữ sinh tuổi từ 14-19 cho biết từng ít nhất một lần trải qua bạo lực trên mạng trong ba tháng gần nhất.

Những con số này không chỉ là các số liệu thống kê - đó là một cô gái trẻ, một cậu bé hoặc một phụ nữ, những người muốn an toàn trên không gian mạng. Lạm dụng tình dục trẻ em trên mạng và bạo lực giới trong không gian số là một phần của chuỗi nguy hại liên tục, đòi hỏi hệ thống phối hợp lấy người bị hại và trẻ em làm trung tâm, với các dịch vụ chuyên biệt và trách nhiệm chung.

Bà Pauline Tamesis nhấn mạnh, khi Việt Nam tiến bước trên con đường trở thành quốc gia thu nhập cao vào năm 2045, chuyển đổi số phải thực sự bao trùm, an toàn và trao quyền cho tất cả mọi người - đặc biệt là phụ nữ và trẻ em gái. Đồng thời, bà cũng đưa ra 5 khuyến nghị.

Thứ nhất, lồng ghép giới vào chính sách và chiến lược số. Theo đó, luật pháp cũng cần được cập nhật để xử lý các hành vi bạo lực giới trên mạng và xem xét các biện pháp trách nhiệm rõ ràng đối với mọi ngành nghề.

Thứ hai, thu hẹp khoảng cách giới về kỹ năng số. Phụ nữ và trẻ em gái cần được trang bị kiến thức để tự tin tham gia không gian số. Cần đầu tư vào giáo dục kỹ năng số, đào tạo nâng cao cho cộng đồng vùng sâu vùng xa, nhóm yếu thế; khuyến khích nữ sinh học và làm việc trong lĩnh vực STEM; phối hợp với khu vực tư nhân và xã hội dân sự để tạo cơ hội cho phụ nữ tham gia lãnh đạo và khởi nghiệp công nghệ.

Thứ ba, thúc đẩy hợp tác đa ngành giữa chính phủ, các cơ quan Liên hợp quốc, xã hội dân sự, học viện và khu vực tư nhân để tạo ra hệ sinh thái số an toàn. Kinh nghiệm từ các nước như Australia, Anh, Mỹ, Canada cho thấy, hợp tác với các công ty công nghệ để bổ sung tính năng bảo vệ mạnh mẽ, hành động nhanh nhằm gỡ bỏ hoặc chặn nội dung độc hại, đồng thời hỗ trợ cho tổ chức xã hội và các nhân viên xã hội cung cấp hỗ trợ tâm lý trực tuyến và trực tiếp, quản lý các trường hợp, là những giải pháp hiệu quả bảo vệ phụ nữ và trẻ em.

Thứ tư, nâng cao năng lực cho lực lượng tuyến đầu để cung cấp dịch vụ lấy người bị hại làm trung tâm. Với quy mô và mức độ tinh vi của bạo lực trong không gian số, các chuyên gia tuyến đầu như cán bộ thực thi pháp luật, giáo viên, nhân viên xã hội và y tế cần nâng cao năng lực nhận biết, xử lý hiệu quả các hành vi bạo lực giới trong không gian số.

Thứ năm, đầu tư vào phòng ngừa-tích hợp an toàn số và bình đẳng giới vào chương trình giáo dục từ sớm; trang bị cho phụ huynh, giáo viên, lãnh đạo cộng đồng tài liệu hỗ trợ trẻ em và thanh thiếu niên trải nghiệm môi trường số an toàn, chủ động. Nhờ đó, Việt Nam sẽ từng bước giảm chi phí xử lý hậu quả về lâu dài.

Đại diện thường trú của Liên hợp quốc tại Việt Nam cũng gửi gắm một thông điệp: “Hãy cùng nhau chung tay để kỷ nguyên số trở thành cơ hội, không phải là nguy cơ, đối với mỗi người phụ nữ, trẻ em gái và trẻ em tại Việt Nam”.

NGÂN ANH