Cuộc cách mạng xe điện của Mỹ đang bị đình trệ?

Cho đến thời điểm này trong năm nay, chưa đến 1 triệu xe điện (không tính xe hybrid) được bán ở Mỹ, hơn một nửa số lượng ở châu Âu.

Các tài xế Trung Quốc trong khi đó đã mua số lượng gần gấp bốn lần. Từ tháng 7 đến tháng 9, General Motors đã bán được 20.000 chiếc tại thị trường quê nhà, so với hơn 600.000 chiếc xe chạy bằng nhiên liệu hóa thạch. Toàn bộ số xe điện có giá trị trong 92 ngày sẽ mòn mỏi trên các sân trước của đại lý, so với 54 ngày của lượng hàng tồn kho ngốn xăng. Bên ngoài California, Florida và Texas, những nơi chiếm hơn một nửa số đăng ký xe điện ở Mỹ, ô tô điện hầu hết vẫn là một điều gây tò mò.

Nhu cầu đáng thất vọng hiện đang khiến các nhà sản xuất ô tô Mỹ phải đánh giá lại một số kế hoạch điện khí hóa đầy tham vọng của họ. Vào tháng 10, Ford cho biết họ sẽ trì hoãn khoản đầu tư 12 tỷ USD vào xe điện. Cùng tháng đó, GM đã hoãn lại một năm kế hoạch trị giá 4 tỷ USD để chuyển đổi một nhà máy hiện có thành nhà máy sản xuất xe bán tải điện. Gã khổng lồ Detroit cũng từ bỏ các mục tiêu sản xuất xe điện của mình, bao gồm mục tiêu sản xuất 100.000 xe điện trong nửa cuối năm nay mà không đặt ra mục tiêu mới.

Các nhà sản xuất pin đã hợp tác với các nhà sản xuất ô tô để xây dựng nhà máy sản xuất pin ở Mỹ cũng đang trở nên thận trọng. Vào tháng 9, SK Battery đã sa thải hơn 100 nhân viên và giảm sản lượng tại một nhà máy ở Georgia. Vào tháng 11, LG Energy, một công ty Hàn Quốc, cho biết họ đã sa thải 170 công nhân tại nhà máy ở Michigan.

Tất cả những điều này cho thấy những trở ngại trên con đường hướng tới ô tô điện ở Mỹ. Khả năng xoay chuyển xung quanh chúng của ngành công nghiệp ô tô sẽ quyết định số phận của quá trình chuyển đổi năng lượng của nó. Và vì ô tô chở khách đóng góp 1/5 tổng lượng khí thải carbon của Mỹ nên nó cũng sẽ ảnh hưởng đến nỗ lực khử cacbon của đất nước này.

Trở ngại lớn nhất cho sự nhiệt tình đối với EV cao hơn ở Mỹ là giá cả. Một chiếc xe điện trung bình ở Mỹ được bán với giá 52.000 USD, theo tính toán của Cox Automotive, một công ty tư vấn. Đó không phải là một thế giới xa vời với mức 48.000 USD mà người Mỹ thường trả cho một chiếc xe chạy bằng xăng.

Nhưng tổng chi phí sở hữu, bao gồm giá bán của một chiếc xe và chi phí vận hành nó trong 5 năm, lại khác nhau nhiều hơn. Với mức giá 65.000 USD, một chiếc xe điện thông thường đắt hơn 9.000 USD so với một chiếc ô tô chạy xăng (do các yếu tố như nhu cầu lắp đặt bộ sạc gia đình đắt tiền, bảo hiểm đắt hơn và ít nhất là so với châu Âu và Trung Quốc, xăng rẻ tiền). Trong báo cáo thu nhập mới nhất của Ford, các giám đốc điều hành đã nói rằng người Mỹ cứng đầu “không muốn trả phí bảo hiểm” cho xe điện.

Khoản tín dụng thuế mới lên tới 7.500 USD cho việc mua xe điện sẽ bù đắp một số bất lợi về chi phí cho người tiêu dùng Mỹ.

Nhưng chất làm ngọt này chỉ áp dụng cho ô tô có pin có bộ phận được sản xuất hoặc lắp ráp ở Bắc Mỹ hoặc có hàm lượng khoáng chất quan trọng tối thiểu từ các quốc gia mà Mỹ có hiệp định thương mại tự do. Nó cũng khó sử dụng, người mua cần nộp biểu mẫu khai thuế thu nhập liên bang của họ. Trong khi đó, mức độ chấp nhận ô tô điện thấp, tính mới tương đối và công nghệ thay đổi nhanh chóng khiến người mua khó có thể biết được giá trị của chúng mất đi nhanh như thế nào, điều này có thể khiến một số người ngừng mua.

Nhiều người trong số họ có thể nản lòng vì vấn đề chất lượng. Trong vài năm qua, một số xe điện đã bị thu hồi do bộ pin bị lỗi. Theo một cuộc khảo sát chất lượng của J.D. Power, một công ty nghiên cứu, bảy trong số mười mẫu ô tô gặp phải những vấn đề cơ bản nhất, chẳng hạn như tay nắm cửa, là xe điện.

Những chiếc EV giá rẻ và vui vẻ có xu hướng mang lại giá trị tốt hơn cho số tiền bỏ ra. Nhưng ở Mỹ khó tìm được một bộ bánh xe điện có giá dưới 30.000 USD. Các nhà sản xuất ô tô Mỹ đã học theo Tesla, nhà tiên phong về xe điện, trong việc tập trung trước tiên vào các mẫu xe cao cấp có tỷ suất lợi nhuận cao hơn là xe điện dành cho đại chúng. gm và Honda, một gã khổng lồ của Nhật Bản, gần đây đã hủy bỏ kế hoạch chung trị giá 5 tỷ USD để chế tạo một chiếc xe điện giá cả phải chăng. Xe điện Trung Quốc rẻ tiền và chất lượng tốt từ các công ty như BYD đã biến Trung Quốc trở thành thị trường xe điện lớn nhất thế giới và hiện đang tràn ngập châu Âu. Tuy nhiên, tất cả họ đều bị loại khỏi Mỹ bởi mức thuế cao và các rào cản khác.

Tất cả những điều này khiến ngành công nghiệp ô tô của Mỹ rơi vào vòng xoáy. Việc người tiêu dùng không muốn vung tiền vào những chiếc xe điện đắt tiền đang buộc các nhà sản xuất ô tô phải đưa ra những đợt giảm giá mạnh để thay đổi lượng hàng tồn kho. Tesla đã giảm giá nhiều lần trong năm qua.

Các nhà sản xuất ô tô đang đưa ra mức giá trung bình chiếm gần 10% trên xe điện của họ, cao hơn gấp đôi so với xe chạy xăng. Nhưng điều này càng khiến các công ty kiếm tiền từ năng lượng pin càng khó khăn hơn. Bộ phận xe điện của Ford đang lỗ khoảng 62.000 USD cho mỗi chiếc xe họ bán ra, trái ngược với lợi nhuận ròng 2.500 USD mỗi chiếc đối với xe chạy xăng của công ty. Ngược lại, việc thua lỗ liên tục có thể làm giảm mong muốn đầu tư vào nguồn cung cấp điện rộng hơn sẽ thu hút người mua của các công ty ô tô.

Các hãng xe Mỹ vẫn đang hy vọng có thể thoát khỏi vòng luẩn quẩn này. Họ chủ yếu trì hoãn các khoản đầu tư vào xe điện ở Mỹ thay vì từ bỏ chúng. Trong một hoặc hai năm tới, nhiều công ty dự kiến sẽ trình làng các “nền tảng” điện khí hóa chuyên dụng, như được biết đến là xương sống cấu trúc của ô tô, thay vì dồn pin vào các khung chạy bằng xăng hiện có một cách không hợp lý.

Một số vấn đề về chất lượng của xe điện là những vấn đề nhức nhối thường gặp ở tất cả các mẫu xe mới, dù là chạy bằng điện hay chạy bằng xăng, những vấn đề này sẽ được giải quyết khi dây chuyền sản xuất hoàn thiện. Và từ tháng 1/2023, các khoản tín dụng thuế EV cũng sẽ có sẵn tại các điểm bán hàng, giúp người mua bớt gánh nặng hơn khi tận dụng chúng.

Tất cả những điều này cuối cùng có thể cải thiện chất lượng, mở rộng phạm vi sản phẩm, giảm chi phí và may mắn thay, tạo ra lợi nhuận cho các hãng xe hơi, cuối cùng có thể đến muộn hơn một chút so với mong đợi.

Nam Nguyễn