Cuộc chiến chống ma túy ở vùng biên xứ Thanh-Bài cuối: Bình yên trở lại

Khi bộ đội về bản

Ánh điện bật lên giữa núi rừng Pù Ngùa trong đêm đông giá lạnh những ngày cuối năm. Từ nhà văn hóa thôn, tiếng nhạc vang xa, át cả màn sương đang phủ kín những sườn núi.

7h tối, nhà văn hóa bản Pù Ngùa, xã Pù Nhi (Thanh Hóa) chật kín người. Những cụ già ngồi hàng đầu, trẻ con ríu rít chạy quanh sân. Dưới ánh lửa trại, các cô gái Mông khoác váy thổ cẩm rực rỡ, múa hát cùng những người lính mang quân hàm xanh trong đêm giao lưu "Bộ đội về bản, ấm tình biên cương" do Đoàn Kinh tế – Quốc phòng 5 (Quân khu 4) tổ chức.

Bộ đội, công an cùng dân bản dọn dẹp môi trường thôn bản.

Giữa cái lạnh vùng cao, khoảng cách giữa quân và dân dường như tan biến. "Chưa bao giờ bản vui như thế", một người dân nói khẽ, ánh mắt không rời sân khấu.

Những đêm như thế không nhiều, nhưng đủ để người dân cảm nhận sự hiện diện gần gũi của bộ đội – không chỉ là lực lượng bảo vệ biên cương, mà là những người cùng ăn, cùng ở, cùng chia sẻ nhịp sống với bản làng.

Đêm lửa trại ấm tình quân dân ở Pù Ngùa.

Sáng hôm sau, bản Pù Ngùa thức dậy sớm hơn thường lệ. Tiếng loa phát thanh bằng tiếng Mông vang lên, gọi bà con đến nhà văn hóa. Không còn tiếng nhạc, buổi sáng dành cho những câu chuyện thiết thực hơn – về luật pháp, về cách giữ bình yên cho chính cuộc sống của mình.

Bộ đội tuyên truyền pháp luật cho bà con Pù Ngùa.

Cán bộ bộ đội, công an phổ biến chủ trương, chính sách dân tộc, tôn giáo của Đảng và Nhà nước; Luật Biên giới quốc gia; Luật Phòng, chống ma túy; Luật Hôn nhân và Gia đình, gắn với hệ lụy của tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống. Những quy định khô khan được diễn giải bằng ngôn ngữ giản dị, gần với sinh hoạt hàng ngày của người dân.

"Trước đây mình không biết nhiều về luật. Nghe cán bộ nói, mình hiểu hơn để không vi phạm, để dạy con cái sau này", chị Va Thị Chứ (30 tuổi) nói.

Ngay sau buổi tuyên truyền, bàn khám lưu động được dựng lên. Người già đo huyết áp, trẻ nhỏ được kiểm tra sức khỏe, người ốm được cấp thuốc và hướng dẫn phòng bệnh theo mùa. Những việc tưởng chừng nhỏ, nhưng với bản làng vùng biên còn nhiều khó khăn, lại mang ý nghĩa thiết thực.

Hộ nghèo trong thôn bản được hỗ trợ giống vật nuôi, tạo cơ hội thoát nghèo.

Trong chuỗi hoạt động, bộ đội cùng dân bản dọn vệ sinh, tu sửa đường nội thôn, giúp các hộ khó khăn. Hình ảnh người lính xắn tay cuốc đất, quét sân cùng bà con khiến bản làng trở nên gần gũi hơn.

Theo Thượng tá Nguyễn Khắc Hùng, Phó Chính ủy Đoàn 5, các hoạt động tại bản Pù Ngùa gắn với việc triển khai Đề án 57, hướng tới xây dựng cơ sở chính trị vững chắc từ thôn bản. Thông qua việc bám dân, gần dân, bộ đội góp phần củng cố niềm tin của người dân vào Đảng, Nhà nước và quân đội, tạo thế trận lòng dân bền chặt – nền tảng để giữ gìn an ninh, xây dựng biên giới hòa bình, ổn định và lâu dài.

Bình yên trở lại

Nhắc đến ma túy, ông Thao Văn Sinh – Bí thư kiêm Trưởng bản Pù Ngùa – trầm ngâm nhớ lại quãng thời gian hơn 10 năm trước. Ông gọi đó là "những năm tháng tối nhất của bản".

"Ngày ấy không đường, không điện, không sóng điện thoại. Nghèo đói, thiếu chữ, người ta dễ tin, dễ bị lôi kéo vào ma túy", ông nói.

Khi "cái chết trắng" len lỏi vào bản, nó cuốn theo cả trâu bò, nương rẫy. Có người nghiện ngập, có người đi tù, để lại những đứa trẻ lớn lên trong thiếu thốn và mặc cảm.

Bà con Pù Ngùa trong buổi lắng nghe tuyên truyền pháp luật.

Bước ngoặt đến từ năm 2017, khi con đường đầu tiên mở vào bản, rồi ánh điện lưới quốc gia theo đó "leo" lên sườn núi năm 2019. Nhưng theo ông Sinh, điều thay đổi sâu sắc nhất là nhận thức.

"Không phải tự nhiên mà bản thay đổi. Đó là cả quá trình chính quyền, bộ đội, công an cùng bám bản, bám dân, vừa ngăn ma túy từ ngoài vào, vừa giúp người dân hiểu để tự tránh", ông nói.

Những đợt tuần tra, những lần cán bộ đến từng nhà vận động đã tạo thành "lá chắn" từ sớm, từ xa, khiến ma túy khó có cơ hội quay trở lại.

Bản Pù Ngùa bình yên nơi biên giới.

Niềm vui lớn nhất với ông Sinh hôm nay là thế hệ trẻ. Nhiều thanh niên trong bản được đến trường, tiếp cận tri thức mới, biết mơ ước và lựa chọn con đường trong sáng.

"Giữ được lớp trẻ tránh xa tệ nạn là giữ được tương lai của bản", ông nói.

Hiện Pù Ngùa có 226 hộ, trong đó còn 102 hộ nghèo, 38 hộ cận nghèo – giảm mạnh so với thời điểm trước kia gần như 100% hộ nghèo. Các chương trình hỗ trợ sinh kế tiếp tục được bộ đội triển khai.

Gia đình ông Thao Văn Chá là một ví dụ. Từ một con bò giống được hỗ trợ, sau vài năm, đàn bò đã lên năm con. "Không giàu, nhưng đủ ăn đủ mặc là mừng rồi", ông cười.

Những người từng lầm lỡ cũng dần được kéo lại với cộng đồng. Anh Thao Văn Pó (45 tuổi, bản Pù Ngùa), từng đi tù vì ma túy, nay chăm chỉ làm nương, nuôi bò, coi đó là cách làm lại cuộc đời.

Ở nơi từng là "điểm nóng", bình yên hôm nay không đến từ một chiến dịch ngắn ngày, mà từ nhiều năm nỗ lực bền bỉ của cả hệ thống chính trị, sự đồng lòng của người dân.

Những ngày cuối năm, Pù Ngùa vào mùa tất bật. Bên hiên nhà, phụ nữ Mông cần mẫn thêu váy áo truyền thống sắc màu rực rỡ; trên sườn núi, những cây đào rừng bắt đầu chúm chím nụ, báo hiệu Tết đang đến gần.