Cuộc chiến sinh tồn: Shopee, Grab, Gojek và bài toán lợi nhuận

Theo Nikkei Asia, tâm lý thận trọng, cùng với căng thẳng địa chính trị và môi trường kinh tế vĩ mô bất ổn, đang ảnh hưởng đến các startup tìm kiếm vốn. Trong 6 tháng đầu năm, hoạt động gọi vốn trong khu vực Đông Nam Á đã giảm 1/3 so với cùng kỳ năm ngoái.

Cổ phiếu của Grab Holdings (Singapore) và GoTo (Indonesia) giảm lần lượt 2% và gần 40% trong giai đoạn này, bất chấp báo cáo giảm lỗ trong quý II. Trong khi đó, cổ phiếu Sea (Singapore) tăng gấp đôi nhưng vẫn thấp hơn 75% so với đỉnh tháng 11/2021.

Theo Ranjan Sharma, chuyên gia phân tích cổ phiếu công nghệ Đông Nam Á tại JPMorgan, các nhà đầu tư vẫn đánh giá cao những công ty có thể mở rộng thị trường một cách có lãi. Các công ty đang phải đối mặt với sự giám sát chặt chẽ hơn về đầu tư và tuyên bố về tăng trưởng có lợi nhuận cũng như cơ hội thị trường.

Ông David Materazzi, CEO Galileo FX, nhận định Grab, Sea và GoTo - được coi là những "nhà vô địch" công nghệ ASEAN, đang nhận được phản ứng thị trường khác biệt, phản ánh nhận thức khác nhau của nhà đầu tư về triển vọng của họ.

Ba kỳ lân nổi bật ở khu vực Đông Nam Á: GoTo (Gojek), Grab và Sea (Shopee). (Ảnh: Momentum Works).

Sea được đánh giá có mô hình kinh doanh mạnh mẽ và có khả năng mở rộng hơn. Công ty này cũng đang hướng tới mục tiêu đạt được lợi nhuận bền vững. Trong khi đó, Grab và GoTo bị xem là đang ở thế bấp bênh hơn, với chiến lược hiện tại chưa thuyết phục thị trường về khả năng tạo ra lợi nhuận ổn định.

Grab báo cáo giảm lỗ 68% trong quý II so với cùng kỳ. Tập đoàn này vẫn giữ nguyên dự báo EBITDA điều chỉnh năm 2024 ở mức 250-270 triệu USD. Tuy nhiên, CFO Peter Oey từ chối dự đoán thời điểm công ty có thể có lãi ròng.

Các nhà phân tích từ HSBC Global Research cho rằng dù vẫn còn rủi ro song Grab có khả năng tạo ra "sản phẩm sáng tạo" như các chương trình chia sẻ chuyến đi và gói đăng ký thuê bao, có thể thúc đẩy tăng trưởng doanh thu cao hơn trong tương lai.

GoTo cho biết khoản lỗ trong quý II giảm 42% so với cùng kỳ năm ngoái. Các chuyên gia cho rằng GoTo cần phải làm nhiều hơn ngoài việc chỉ thu hẹp khoản lỗ, và cần trở nên cạnh tranh hơn cũng như cải thiện nền tảng cơ bản để bắt đầu kiếm tiền.

Jianggan Li, CEO công ty tư vấn Momentum Works, nhận xét kết quả này cho thấy mảng kinh doanh dịch vụ gọi xe vẫn chịu sự cạnh tranh mạnh mẽ."GoTo vẫn cần phải gửi một tín hiệu mạnh mẽ đến các nhà đầu tư về khả năng tài chính của mình", ông Jianggan Li nói.

Marcus Wolter, Giám đốc tại công ty luật tư vấn doanh nghiệp Caldwell, cho rằng thách thức của GoTo là tích hợp hiệu quả các mảng kinh doanh thương mại điện tử, gọi xe và dịch vụ tài chính như tiền đề cho lợi nhuận bền vững.

Wolter nói với Nikkei rằng: "Thị trường có thể hoài nghi về khả năng tạo ra sự đồng bộ giữa các mảng này của GoTo, đặc biệt là do áp lực cạnh tranh ở Indonesia".

Ngược lại, Sea đã có sự chuyển mình khi liên tục báo lãi kể từ quý IV/2022. Công ty niêm yết trên sàn Chứng khoán New York này đạt lợi nhuận ròng 79,9 triệu USD trong quý II. Họ kỳ vọng nền tảng mua sắm trực tuyến Shopee - mảng kinh doanh lớn nhất của tập đoàn, sẽ tạo ra giá trị bán hàng cao hơn dự kiến ban đầu trong năm nay.

Bộ phận nghiên cứu cổ phiếu của Jefferies nhận định Sea là một công ty internet khác biệt ở Đông Nam Á, với thế mạnh cạnh tranh trong lĩnh vực trò chơi trực tuyến và mua sắm trực tuyến. Nền tảng mua sắm trực tuyến Shopee của họ nổi tiếng và đang tăng trưởng nhanh chóng, với sự gia tăng trong việc kiếm tiền và hiệu quả hoạt động.

Cách Sea, Grab và GoTo được đánh giá về triển vọng lợi nhuận cho thấy sự hoài nghi đối với các startup ASEAN, vốn khao khát vốn nhưng thiếu cách để tạo ra lợi nhuận bền vững.

Hoạt động gọi vốn ở Đông Nam Á đã suy giảm khi các nhà đầu tư tổ chức vẫn kén chọn trong việc đặt cược vào các doanh nghiệp chưa được chứng minh. Báo cáo của DealStreetAsia về 6 tháng đầu năm nay cho thấy tổng giá trị vốn cổ phần từ các thương vụ startup Đông Nam Á giảm 36% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 2,29 tỷ USD - mức thấp nhất trong hơn 5 năm qua.

Công ty phân tích GlobalData nhấn mạnh rằng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương, các thương vụ vốn đầu tư mạo hiểm có vòng gọi vốn được công bố giảm 16,5% so với cùng kỳ năm ngoái trong nửa đầu năm nay, phản ánh sự suy giảm của ASEAN.

Aurojyoti Bose, chuyên gia phân tích hàng đầu tại GlobalData, cho biết các thách thức kinh tế vĩ mô và căng thẳng địa chính trị dường như đã ảnh hưởng đến niềm tin của nhà đầu tư. Ông chỉ ra rằng hầu hết các vòng gọi vốn được công bố trong khu vực đều ghi nhận sự sụt giảm về số lượng.

"Những thách thức về kinh tế vĩ mô và căng thẳng địa chính trị dường như đã tác động đến niềm tin của nhà đầu tư", Aurojyoti Bose nhận định.

Thành Vũ