Cuộc đua chuyển đổi năng lượng: Đức có lỡ nhịp?

Cuộc đua chuyển đổi năng lượng. Ảnh: Engineering News

Theo bài viết đăng tải trên trang mạng kênh truyền hình Tagesschau của Đức, các chuyên gia cho rằng nếu không có hydro xanh, Đức không thể trở thành một quốc gia công nghiệp trung hòa khí hậu như mục tiêu đã đề ra. Nhưng "cơn sốt" hydro vẫn chưa thành hiện thực, trong bối cảnh thỏa thuận liên minh giữa liên đảng Dân chủ Cơ đốc giáo/Xã hội Cơ đốc giáo (CDU/CSU) và đảng Dân chủ Xã hội (SPD) được cho là đang gây ra nhiều bất ổn hơn nữa cho lĩnh vực này.

Vấn đề nan giải

Ngành công nghiệp hydro của Đức đang phải đối mặt với vấn đề "con gà và quả trứng". Nếu không có lượng lớn khách hàng tiêu thụ, các nhà sản xuất sẽ không có động lực để sản xuất hydro xanh. Ngược lại, nếu không có sẵn hydro xanh giá cả phải chăng, sẽ không có khách hàng cho loại nhiên liệu này. Kết quả của vấn đề "con gà và quả trứng" trong lĩnh vực hydro khiến thị trường loại nhiên liệu tương lai này phát triển chậm.

Dưới thời liên minh "Đèn giao thông" (gồm đảng SPD, đảng Xanh và đảng Dân chủ Tự do FDP), chính phủ của Thủ tướng Olaf Scholz đã cố gắng đẩy nhanh quá trình tăng tốc thị trường thông qua nguồn tài trợ của nhà nước. Một mạng lưới lõi đường ống vận chuyển hydro khắp nước Đức, nhằm cung cấp hydro cho các trung tâm công nghiệp và người tiêu dùng, dự kiến sẽ được hoàn thành vào năm 2032. Danh sách khách hàng tiềm năng của ngành hydro rất dài, trong đó có ngành công nghiệp hóa chất cơ bản và các nhà máy lọc dầu.

Nhà sản xuất thép rút lui

Lĩnh vực sử dụng hydro được thảo luận nhiều nhất là trong ngành công nghiệp thép. Lời cam kết về thép xanh - được sản xuất theo cách trung hòa khí hậu thông qua sử dụng hydro xanh - đã mang lại nhiều kỳ vọng. Nhưng đây chính là nơi nảy sinh những nghi ngờ.

Tuần trước, nhà sản xuất thép ArcelorMittal của Luxembourg đã dừng kế hoạch sản xuất thép xanh tại các cơ sở ở Bremen và Eisenhüttenstadt (Đức). Doanh nghiệp này giải thích rằng việc sản xuất không khả thi về mặt kinh tế. Do đó, họ quyết định từ bỏ hơn 1 tỷ euro tiền trợ cấp của Chính phủ Đức.

Tuy nhiên, chuyên gia Maike Schmidt từ Trung tâm nghiên cứu năng lượng Mặt trời và hydro Baden-Württemberg coi động thái của ArcelorMittal chỉ là "trường hợp cá biệt". Bà dẫn chứng nhà máy lọc dầu Leuna ở bang Sachsen-Anhalt, nơi đã thỏa thuận mua hydro xanh với gã khổng lồ năng lượng RWE. Các nhà sản xuất thép Đức Thyssenkrupp Steel, Salzgitter và Stahl-Holding-Saar hiện cũng đang bám sát kế hoạch sản xuất thép xanh của họ. Mặc dù vậy, chuyên gia Schmidt lưu ý rằng việc ArcelorMittal rút lui rõ ràng không phải là một tín hiệu tích cực. Công ty này là "khách hàng chủ chốt của mạng lưới hydro lõi ở miền Bắc nước Đức".

Sự không chắc chắn liên quan đến các nhà máy điện chạy bằng khí đốt

Theo lý giải của ngành công nghiệp hydro Đức, những khách hàng chủ chốt của ngành cũng sẽ bao gồm các nhà máy điện chạy bằng khí đốt mới, được lên kế hoạch xây dựng trong những năm tới. Dựa trên kế hoạch của chính phủ liên minh "Đèn giao thông", các nhà máy điện khí đốt phải "sẵn sàng sử dụng hydro", nghĩa là chúng phải có thể hoạt động bằng hydro trong tương lai.

Chuyên gia Friederike Lassen từ Hiệp hội Hydrogen Đức cho biết càng sớm chuyển đổi, thị trường hydro sẽ càng nhanh xuất hiện. Tuy nhiên, những nghi ngờ cũng đang nổi lên ở đây. Trong khi chính phủ liên bang trước đây muốn đưa khả năng tương thích với hydro thành điều kiện để xây dựng các nhà máy điện mới, thì trong thỏa thuận liên minh giữa liên đảng CDU/CSU và đảng SPD, không có nội dung nào đề cập đến điều này.

Tân Bộ trưởng Kinh tế và Năng lượng liên bang Katherina Reiche không muốn cam kết xây dựng các nhà máy điện chạy bằng khí đốt tương thích với hydro trong tương lai. Chuyên gia Schmidt gọi đây là điều "kỳ lạ". Bất chấp mọi khó khăn, chuyên gia Schmidt cho rằng không có giải pháp thay thế nào cho hydro xanh. Nếu không có hydro xanh, chưa rõ bằng cách nào nước Đức có thể đạt được trung hòa khí hậu.

Liệu mục tiêu của Chính phủ liên bang Đức có đạt được vào năm 2030 không?

Tuy nhiên, năng lực sản xuất hydro xanh ở Đức chỉ tăng chậm. Theo Chiến lược hydro quốc gia của chính phủ liên bang, đến năm 2030, Đức sẽ xây dựng các nhà máy sản xuất hydro xanh với tổng công suất 10 gigawatt (GW). Nhưng cho đến nay, mới chỉ một phần nhỏ trong số này đã được xây dựng. Số liệu của Bộ Kinh tế và Năng lượng liên bang cho thấy công suất lắp đặt mới chỉ đạt 0,16 GW. Chuyên gia Martin Wietschel thuộc Viện nghiên cứu hệ thống và đổi mới Fraunhofer tại thành phố Karlsruhe cho rằng mục tiêu hydro xanh của Đức đến năm 2030 hầu như không thể đạt được.

Vì nguồn cung trong tương lai gần còn hạn chế nên chuyên gia Martin Wietschel kêu gọi trước mắt tập trung cung cấp hydro cho các lĩnh vực thực sự không có lựa chọn thay thế. Trong số các lĩnh vực này, ngoài sản xuất điện, chuyên gia Wietschel cho rằng còn có sản xuất thép, hóa chất cơ bản, nhà máy lọc dầu, vận tải hàng không và vận chuyển quốc tế. Trong lĩnh vực sưởi ấm các tòa nhà, chuyên gia Martin Wietschel chỉ ra rằng có những giải pháp thay thế hợp lý hơn, ví dụ sử dụng máy bơm nhiệt. Trong lĩnh vực giao thông đường bộ, xe chạy bằng nhiên liệu hydro cũng chỉ đóng vai trò nhỏ nếu so sánh với xe chạy điện.

Hydro ở nước ngoài rẻ hơn ở Đức

Chuyên gia Wietschel cho rằng Đức sẽ vẫn phụ thuộc một phần lớn vào nhập khẩu hydro xanh. Tại nhiều quốc gia trên thế giới, điều kiện khí hậu cho sản xuất điện xanh (cần thiết cho sản xuất hydro xanh) thuận lợi hơn nhiều so với Đức. Nước Đức không có nhiều giờ có nắng trong năm và tốc độ gió cũng bị hạn chế. Do đó, hydro xanh sản xuất ở nhiều quốc gia khác sẽ rẻ hơn so với sản xuất ở Đức.

Mặc dù tiến độ của ngành công nghiệp hydro xanh ở Đức tiến triển chậm, nhưng chuyên gia Schmidt vẫn lạc quan. Bà cho rằng trên thực tế, mọi công nghệ mới đều cần thời gian. Điều này cũng đúng với năng lượng tái tạo. Hiện tại, năng lượng tái tạo chiếm thị phần khoảng 60% tổng sản lượng điện ở Đức.

Vũ Tùng/BNEWS/Vnanet.Vn