Cuộc đua dịch trực tiếp của Apple, Google và Meta: Người Việt Nam kỳ vọng gì?

Trong nhiều năm, dịch máy đã trở thành một phần quen thuộc của đời sống số. Người dùng Việt Nam không còn xa lạ với Google Translate hay những công cụ dịch văn bản tức thì trên smartphone. Đến năm 2025, dịch máy đang bước sang một giai đoạn hoàn toàn khác. Trọng tâm không còn là dịch sao cho đúng mà là dịch đủ nhanh để không làm gián đoạn giao tiếp.

Công nghệ dịch trực tiếp (live translation) với độ trễ thấp đang được các hãng tích hợp sâu vào thiết bị đeo như tai nghe không dây và kính thông minh, với tham vọng xóa mờ rào cản ngôn ngữ trong giao tiếp hàng ngày cho người dùng.

Apple, Google và Meta Platforms, ba tập đoàn công nghệ lớn hàng đầu Mỹ, đang tham gia cuộc đua này. Mỗi hãng chọn một con đường khác nhau nhưng cùng hướng đến mục tiêu: Dịch trực tiếp ngôn ngữ theo thời gian thực với độ trễ gần như bằng 0, để người dùng nói chuyện tự nhiên mà không còn cảm giác đang nhờ đến công nghệ.

Cuộc đua này đang diễn ra ra sao và công nghệ phía sau có gì đặc biệt?

Khi dịch giọng nói không còn là “mở ứng dụng, bấm nút và chờ đợi”

Trong quá khứ, trải nghiệm dịch giọng nói thường khá gượng gạo. Quy trình quen thuộc là nghe người đối diện nói, dừng lại, mở ứng dụng, bấm ghi âm, chờ vài giây để máy xử lý, rồi phát lại bản dịch. Mỗi lần dịch như vậy đều làm đứt mạch cuộc trò chuyện.

Cách làm này có thể chấp nhận được khi cần hỏi đường, gọi món ăn, nhưng rất khó dùng trong những cuộc hội thoại trực tiếp, nơi nhịp nói và phản xạ đóng vai trò quan trọng.

Dịch trực tiếp thế hệ mới đặt ra một tiêu chuẩn khác. Mục tiêu là nghe và hiểu gần như đồng thời, với độ trễ chỉ vài trăm mili giây, đủ thấp để não người chấp nhận như một phản xạ tự nhiên, thay vì cảm giác đang chờ máy móc xử lý.

Để đạt được điều đó, các hãng công nghệ phải giải quyết đồng thời nhiều bài toán khó: Nhận dạng giọng nói cả trong môi trường ồn ào, dịch ngữ nghĩa theo ngữ cảnh thay vì từng câu rời rạc và tạo ra giọng nói đầu ra mượt, giữ được nhịp hội thoại. Đây chính là điểm khởi đầu của cuộc đua giữa Apple, Google và Meta Platforms.

Apple: Dịch trực tiếp như một phần của hệ sinh thái

Apple tiếp cận dịch trực tiếp theo triết lý quen thuộc: Tích hợp sâu vào hệ sinh thái, kiểm soát chặt trải nghiệm và ưu tiên sự liền mạch. Thay vì tung ra thiết bị phiên dịch riêng, Apple đưa dịch hội thoại trực tiếp trở thành một năng lực mới trong nền tảng Apple Intelligence (bộ tính năng AI của công ty).

Tính năng này có trên iPhone, iPad, Mac, Apple Watch và cả AirPods. Apple hướng tới một kịch bản rất cụ thể và dễ hình dung: Người dùng đeo AirPods nghe người đối diện nói bằng ngôn ngữ khác và bản dịch được phát ngay trong tai gần như đồng thời với lời nói gốc.

Trong các cuộc gọi thoại hoặc FaceTime, dịch hội thoại trực tiếp diễn ra theo cả hai chiều. Người dùng nói tiếng mẹ đẻ, hệ thống sẽ tự động dịch cho người còn lại nghe ngay lập tức và ngược lại. Apple thiết kế tính năng sao cho cuộc trò chuyện diễn ra liền mạch, không tạo cảm giác bị ngắt quãng bởi máy móc.

Apple tích hợp dịch hội thoại trực tiếp vào Intelligence - Ảnh: Internet

Một điểm mà Apple đặc biệt nhấn mạnh trong các tính năng dịch trực tiếp là phần lớn quá trình xử lý được thực hiện ngay trên thiết bị, thay vì phải gửi toàn bộ nội dung cuộc trò chuyện lên máy chủ trên internet. Điều này có được nhờ chip AI chuyên dụng do Apple tự thiết kế, vốn đã được tích hợp sẵn trong iPhone, iPad và AirPods. Cách làm đó giúp giảm độ trễ và đáp ứng mối quan tâm lớn của người dùng về quyền riêng tư, nhất là trong các cuộc trò chuyện cá nhân hoặc công việc nhạy cảm.

Tuy nhiên, việc xử lý trực tiếp trên thiết bị cũng đặt ra thách thức không nhỏ cho Apple. Các mô hình AI phải đủ nhỏ để chạy trên phần cứng di động, nhưng vẫn đủ mạnh để nhận dạng giọng nói, hiểu ngữ cảnh và dịch chính xác trong thời gian thực.

Đó là lý do Apple triển khai tính năng dịch trực tiếp khá thận trọng, ưu tiên chất lượng và độ ổn định trước khi mở rộng sang nhiều ngôn ngữ và thị trường khác nhau.

Apple đã triển khai dịch trực tiếp với số lượng ngôn ngữ ban đầu khá ít, chủ yếu phục vụ các thị trường lớn tại Mỹ và châu Âu. Ở nước ta, người dùng vẫn phải chờ các bản mở rộng hỗ trợ tiếng Việt đầy đủ.

Google: Mở rộng nhanh, lấy quy mô làm lợi thế

Nếu Apple ưu tiên trải nghiệm khép kín, Google chọn hướng tiếp cận gần như ngược lại: Mở rộng nhanh và phủ rộng nhất có thể. Với lợi thế dữ liệu ngôn ngữ khổng lồ tích lũy trong nhiều năm, Google coi dịch trực tiếp là bước tiến tự nhiên tiếp theo.

Google đã đưa dịch trực tiếp vào hệ điều hành Android, hoạt động với nhiều loại tai nghe và smartphone khác nhau, chứ không riêng các thiết bị do hãng này sản xuất.

Pixel Buds (giá từ 950.000 đồng đến 6 triệu đồng tùy phiên bản) là tai nghe được Google dùng để thử nghiệm và hoàn thiện dịch trực tiếp. Song về lâu dài, Google muốn đưa tính năng này trở thành công cụ quen thuộc cho hàng tỉ người dùng Android.

Điểm mạnh lớn nhất của Google là số lượng ngôn ngữ hỗ trợ. Các bản thử nghiệm đã bao phủ hàng chục ngôn ngữ, gồm cả tiếng Việt. Nhờ đó, người dân ở những quốc gia có nhu cầu giao tiếp với nhiều ngôn ngữ khác nhau sẽ được hưởng lợi.

Google cũng đầu tư mạnh vào việc giữ ngữ điệu và sắc thái khi dịch, thay vì nghe khô cứng như máy móc. Đây là yếu tố then chốt để dịch trực tiếp không chỉ được sử dụng khi đi du lịch nước ngoài, mà còn phù hợp với các cuộc họp, phỏng vấn hay trao đổi công việc.

Pixel Buds hỗ trợ dịch trực tiếp nhiều ngôn ngữ, gồm cả tiếng Việt - Ảnh: Internet

Với Samsung, smartphone Galaxy từ dòng S22 và máy tính bảng từ dòng Galaxy Tab S9 chạy One UI 6.1 trở lên đã được trang bị tính năng dịch trực tiếp và phiên âm nhưng cần người dùng tải về các gói ngôn ngữ cần thiết để hoạt động (có cả tiếng Việt). Hai tính năng này hỗ trợ dịch thực ngay trên chính các thiết bị chạy Android của Samsung, chứ không gửi dữ liệu lên máy chủ đám mây để xử lý.

Meta Platforms: Đặt cược vào kính thông minh

Meta Platforms là cái tên khác biệt nhất trong cuộc đua dịch trực tiếp.

Thay vì tập trung vào tai nghe hay smartphone, Meta Platforms đặt cược lớn vào kính thông minh, từ Ray-Ban Meta (giá từ 9,6 triệu đồng đến 25,9 triệu đồng tùy phiên bản) cho đến kính AR (thực tế tăng cường) trong tương lai.

Ray-Ban Meta hiện chỉ hỗ trợ dịch vài ngôn ngữ phổ biến - Ảnh: Internet

Với Meta Platforms, dịch trực tiếp không chỉ là “nghe” mà còn là “nhìn”. Kính thông minh có thể thu âm lời nói của người đối diện, dịch trong thời gian thực và hiển thị bản dịch dưới dạng văn bản hoặc thông tin ngắn gọn.

Trong các phiên bản hiện tại, phần hiển thị vẫn phụ thuộc nhiều vào smartphone đi kèm, nhưng tầm nhìn dài hạn của công ty mẹ Facebook là đưa bản dịch xuất hiện ngay trước mắt người dùng, giống phụ đề ngoài đời thực.

Cách tiếp cận trên mở ra những kịch bản mới: Giao tiếp trong môi trường ồn ào, hội nghị quốc tế, hay du lịch mà không cần nhìn xuống màn hình smartphone. Tuy nhiên, kính thông minh cũng đối mặt với nhiều rào cản, từ giá thành cao, thời lượng pin thấp đến các lo ngại về quyền riêng tư khi thiết bị có khả năng ghi âm, ghi hình liên tục.

Ở thời điểm này, Meta Platforms chỉ cho dịch trực tiếp giữa một số ngôn ngữ phổ biến, như tiếng Anh, Tây Ban Nha, Pháp và Ý, chưa hỗ trợ nhiều ngôn ngữ khác.

Người dùng Việt Nam kỳ vọng gì ở thiết bị hỗ trợ dịch trực tiếp?

Tại Việt Nam, dịch trực tiếp chưa phải là nhu cầu đại trà, nhưng đang dần trở nên hấp dẫn với một số nhóm người dùng cụ thể.

Trước hết là người ai xuyên đi du lịch nước ngoài hoặc làm việc với đối tác quốc tế. Với nhóm đối tượng này, một cặp tai nghe hoặc kính thông minh có thể dịch trực tiếp là công cụ tiết kiệm thời gian và giảm căng thẳng khi giao tiếp.

Thứ hai là giới trẻ và những người đang học ngoại ngữ, muốn khám phá công nghệ mới và các thiết bị đeo thông minh.

Thứ ba là người làm việc trong môi trường đa quốc gia, từ doanh nghiệp FDI đến các ngành dịch vụ, du lịch.

Nhìn chung, người dùng Việt Nam có những kỳ vọng cụ thể về thiết bị hỗ trợ dịch trực tiếp như sau:

Hỗ trợ tiếng Việt đầy đủ, cả chiều nói và nghe.

Độ trễ đủ thấp để không làm gián đoạn hội thoại.

Giá bán hợp lý, không chỉ dành cho phân khúc cao cấp.

Dễ sử dụng, không cần thao tác phức tạp.

Tôn trọng quyền riêng tư, đặc biệt với hội thoại cá nhân.

Sơn Vân