Cuộc họp cuối cùng ở Xẻo Quít

Tháng 4/1975, tình hình ta - địch ở tỉnh nhà chuyển biến nhanh lẹ.

Thực hiện Nghị quyết tháng 3/1975 của Tỉnh ủy Sa Đéc (nay là tỉnh Đồng Tháp), quân dân các nơi trong tỉnh vừa phát triển lực lượng chánh trị của quần chúng, lực lượng võ trang, binh vận, vừa liên tục tấn công và nổi dậy phá kềm kẹp của địch, gỡ đồn tua, vận động làm tan rã hàng ngũ địch - xin điểm vài tin:

Du khách tham quan Khu Di tích Xẻo Quít (Ảnh tư liệu: M.X)

Đêm 5/4/1975, lực lượng võ trang thị xã Cao Lãnh bắn đầu đạn vào trận địa pháo địch ở Quản Khánh, làm hư 3 khẩu pháo 105 ly.

Ở Kiến Văn, ta tấn công kỳ tập (bất ngờ) lấy đồn Cả Tắc, thu 8 súng AR-15, 1 M.79, bức rút đồn Xáng Xéo.

Ở nam sông, đêm 7/4/1975, ta đánh hai phân chi khu Tân Khánh Tây và Tân Mỹ, bức rút đồn Mương Khai.

Đêm 9 rạng 10/4/1975, đặc công ta đánh sập cầu Hòa Khánh trong nội ô thị xã Sa Đéc, cắt đứt đường giao thông lộ Sa Đéc đi Vĩnh Long và cắt từng đoạn đường 23, 13.

Đêm 19/4/1975, ta bứt rút đồn Cả Đức ở Phong Mỹ. Du kích đứng chân trên kênh Nguyễn Văn Tiếp A và du kích Long Hiệp đứng chân phía Tây lộ 30.

Ở nam sông, Tiểu đoàn bảo an 441 sau đi giải tỏa vùng Lấp Vò, hàng ngũ rệu rã, phải về Tân Dương củng cố lại. Trong lúc đó, Tiểu đoàn bảo an 417 ở Cao Lãnh bị ta đánh tan rã, xóa phiên hiệu.

Bọn tề xã, ấp hoang mang cao độ, tên Cử ở Mỹ Xương, Phát ở Mỹ Hội, cùng tên Trưởng cuộc cảnh sát bỏ trốn.

Trong đợt tấn công đầu tháng 4/1975, tỉnh ta đã tiêu diệt 117 tên, làm bị thương 220 tên, bắt sống 41 tên, thu 63 súng, địch rã ngũ 234 tên. Nổi bật là lực lượng xã, ấp tại chỗ đã tự gỡ được đồn tua địch.

Và trong khí thế chiến thắng, thanh niên các nơi trong tỉnh, thanh niên trốn địch bắt lính, cả phòng vệ dân sự bỏ ngũ, tình nguyện gia nhập lực lượng võ trang giải phóng. Riêng huyện Châu Thành, 200 thanh niên vô du kích ấp, 60 thanh niên vô bộ đội huyện, tỉnh. Chi bộ từng xã khẩn trương xây dựng được lực lượng công kích và khởi nghĩa địa phận mình.

Ngày 15/4/1975, tại căn cứ Xẻo Quít, Thường trực Tỉnh ủy Sa Đéc tổ chức hội nghị nhận mệnh lệnh Tổng công kích - Tổng khởi nghĩa của Trung ương cục và Khu ủy. Bí thư các Huyện ủy: Mỹ An Phạm Văn Thành (Hai Hớn), Cao Lãnh Đinh Phước Hải (Tư Nam Sơn), Kiến Văn Võ Chí Công, cùng lãnh đạo Ban Quân sự, Ban An ninh và các ngành tỉnh đến dự.

Góc trái đầu trên hội trường treo hai tấm bản đồ miền Nam và tỉnh Sa Đéc. Võ Thái Hòa - Chánh Văn phòng Tỉnh ủy ngồi làm việc ở đó với chiếc ra-đi-ô luôn mở nghe đài Tiếng nói Việt Nam, Đài Phát thanh giải phóng và cả Đài Sài Gòn. Hễ có tin giải phóng thêm tỉnh nào là Thái Hòa lấy cây viết chì đỏ gạch chéo lên tỉnh đó. Đại biểu đến dự nói cười rôm rả.

Sau phần điểm qua tình hình toàn miền, trong tỉnh những ngày qua, hội nghị đánh giá tình thế cách mạng chuyển biến nhanh chóng có lợi cho ta, địch đang cố bắt lính, đôn quân, vơ vét lúa gạo, tiền bạc, song trong thế rệu rã tinh thần và tổ chức sụp đổ không sao cưỡng lại nổi. Đồng chí Nguyễn Thế Hữu - Bí thư Tỉnh ủy nét mặt vui tươi nhận xét rằng, Nghị quyết tháng 3/1975 của Tỉnh ủy đến nay chưa đầy tháng mà nhiều chỉ tiêu không còn phù hợp nữa, phải điều chỉnh lại. Đồng chí chỉ ra ưu điểm và các khuyết điểm vừa qua, phê phán nơi còn tư tưởng trông chờ, ỷ lại, rĩ rép, chưa dám phóng tay phát động quần chúng, khẳng định lực lượng địch tuy còn đông, chúng còn chiếm các thị xã, thị trấn, đường giao thông thủy bộ, vùng đông dân nhiều của nhưng tinh thần hoang mang, suy sụp không cưỡng lại nổi. Thế ta đang lên, ta phải nắm lấy thời cơ đẩy mạnh 3 mũi tấn công địch thì nhất quyết giành được thắng lợi cuối cùng. Hội nghị bàn bạc sôi nổi các mặt, thống nhứt nhận định, quyết tâm xây dựng lực lượng 3 mũi tấn công võ trang, chánh trị, binh vận với tư thế 1 ngày bằng 20 năm, thực hiện nhiệm vụ: Tỉnh giải phóng tỉnh, huyện giải phóng huyện, xã giải phóng xã, vì thực tế trên địa bàn tỉnh ta không có bộ đội chủ lực khu hay miền, nên ta phải tự lực hoàn toàn. Đi vào chi tiết, tỉnh lãnh phần giải phóng hai thị xã Cao Lãnh và Sa Đéc, huyện Mỹ An giải phóng chi khu Mỹ An, huyện Kiến Văn giải phóng chi khu Kiến Văn, riêng huyện Cao Lãnh giải phóng Trung tâm Huấn luyện quân sự Trần Quốc Toản và khu phố Doi Me. Mỗi xã giải quyết mục tiêu là phân chi khu trên xã mình…

Hết ngày 15/4/1975, cuộc họp tiếp tục họp đêm 15/4, bàn thêm nhiều việc cụ thể, các đồng chí Bí thư Huyện ủy trở về gấp rút triển khai ngay ở cấp mình và phân công các Huyện ủy viên đến triển khai các xã vắng mặt, giúp xã kế hoạch, biện pháp giải phóng địa phương mình. Cuộc họp bàn cả việc vận động máy cày tư nhân vào cày đất giúp dân tản cư mới trở về quê, phát hoang lo vụ lúa mùa sắp tới. Thường trực Tỉnh ủy phân công nữ đồng chí Năm Mai đi đường công khai qua nam sông, phổ biến đến Ban Chỉ huy tiền phương nam sông về tinh thần cuộc họp nầy. Ở bên đó đang có đồng chí Trần Anh Điền (Tám Bé) - Ủy viên thường vụ Khu ủy trực tiếp chỉ đạo chiến trường nam sông.

Cuộc họp kéo dài đến rạng sáng ngày 16/4/1975. Đại biểu tạm xả hơi, đi rửa mặt, vệ sinh, ăn sáng rồi trở lại họp tiếp. Vách đầu hội trường treo lên tấm băng vải đỏ, cắt dán chữ trắng: Lễ nhận mệnh lệnh XXX (ký hiệu của Tổng công kích - Tổng khởi nghĩa). Phía trên là lá cờ Đảng và ảnh chân dung Bác Hồ.

Các đại biểu rất vui mừng và xúc động, ngồi xếp bằng ngay ngắn trên hai dãy ván lót dọc hội trường. Sau khi đọc mệnh lệnh Tổng công kích - Tổng khởi nghĩa của Trung ương Cục và Khu ủy khu Trung Nam bộ, tất cả đại biểu đều giơ thẳng nắm tay: “Xin thề”. Đồng chí Nguyễn Thế Hữu dõng dạc tuyên bố như một lời thề: “Đây là cuộc họp cuối cùng ở hội trường Xẻo Quít này. Lần họp sau phải ở thị xã Cao Lãnh đã giải phóng”.

Ngay trong cuộc họp, đồng chí Mười Long - Thường trực Ban Tuyên huấn được giao viết lời thề kêu gọi lấy danh nghĩa Ủy ban Mặt trận Dân tộc giải phóng và Ủy ban Nhân dân cách mạng gởi đồng bào và chiến sĩ trong tỉnh. Lời kêu gọi được viết và thông qua tại hội nghị và tức tốc gửi về nhà in giấy sáp, in ngay và gởi đến các nơi. Toàn văn lời kêu gọi như sau:

LỜI KÊU GỌI

CỦA ỦY BAN MẶT TRẬN DÂN TỘC GIẢI PHÓNG VÀ ỦY BAN NHÂN DÂN CÁCH MẠNG TỈNH SA ĐÉC

Đồng bào và chiến sĩ Sa Đéc yêu quý!

Cả miền Nam ta đang sống những giờ phút quyết liệt sôi nổi nhất của cách mạng. Cuộc tấn công và nổi dậy của toàn quân, toàn dân ta trừng trị ngụy quyền Thiệu phá hoại Hiệp định Paris đang giành những thắng lợi vô cùng to lớn. Chỉ trong tháng, ta đã quét sạch địch trên 16 tỉnh và đang tiếp tục bao vây tiêu diệt địch ở những vùng còn lại. Ở tỉnh nhà, quân dân Sa Đéc cũng giành được thắng lợi rất to lớn, diệt trên 150 đồn bót, giải phóng nhiều vùng rộng lớn. Ngụy quân, ngụy quyền bị tiêu diệt và tan rã nghiêm trọng, đang đà sụp đổ hoàn toàn, không sao cưỡng lại nổi.

Thời cơ vùng lên đánh đổ chế độ tay sai phản động Nguyễn Văn Thiệu, giành toàn bộ chánh quyền về tay nhân dân ta đã điểm!

Nhiệm vụ thiêng liêng cấp bách của toàn quân, toàn dân ta hiện nay là nổi dậy, tấn công, tấn công và nổi dậy với khí thế sóng trào bão cuốn, liên tục, dồn dập cho đến khi giành thắng lợi hoàn toàn.

Đồng bào và chiến sĩ Sa Đéc yêu quý!

Trước trận chiến đấu cuối cùng để giải phóng miền Nam thống nhất Tổ quốc này, Ủy ban nhân dân cách mạng tỉnh Sa Đéc khẩn thiết kêu gọi:

Toàn thể đồng bào trong tỉnh, vùng giải phóng cũng như vùng bị địch kềm kẹp, vùng tôn giáo, thị xã, thị trấn, bất luận trai gái, trẻ già, đạo cũng như đời hãy đoàn kết đồng loạt đứng lên võ trang khởi nghĩa cướp chánh quyền. Ai có súng dùng súng, không có súng thì dao mác gậy gộc, diệt trừ bọn ác ôn ngoan cố, phá rã kềm kẹp, gỡ sạch đồn bót, tiêu diệt và làm tan rã sinh lực địch, nhứt tề giải phóng hoàn toàn xã ấp, phố phường, thị trấn, thị xã của mình. Đồng bào tôn giáo Hòa Hảo bấy lâu bị Mỹ-Thiệu kềm kẹp, vét người, vét của hết sức khắc nghiệt, nền đạo bị chà đạp đau thương. Đây là thời cơ duy nhứt để đồng bào vùng lên cứu đạo, cứu đời. Kiên quyết chống địch bắt lính, đôn quân, khẩn cấp kêu gọi người thân còn trong hàng ngũ giặc quay súng cùng nhân dân khởi nghĩa giành lấy chủ quyền.

Các lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng hãy giương cao cờ đồng khởi của Gò Quản Cung lịch sử, liên tục tấn công vào sào huyệt địch, đánh mạnh dứt điểm nhanh, phối hợp với nổi dậy khởi nghĩa của đồng bào.

Binh lính, sĩ quan, cảnh sát còn trong hàng ngũ Mỹ-Thiệu hãy nhận rõ thời thế, không để chết lây với Thiệu, chấm dứt ngay cuộc đời đen tối, quay súng lập công phối hợp cùng với nhân dân khởi nghĩa. Do dự, chần chờ lúc này là tự hại mình và đắc tội với Tổ quốc, nhân dân.

Một ngày bằng 20 năm! Thời gian là sức mạnh! Nắm chắc thời cơ, thần tốc xông lên, chúng ta kiên quyết giải phóng hoàn toàn tỉnh Sa Đéc yêu quý của ta.

Với truyền thống Cửu Long bất khuất, Đồng Tháp anh hùng, với khí phách tiến lên! quật cường của Đốc Binh Kiều, Thiên Hộ Dương, toàn quân toàn dân ta anh dũng tiến lên!

Toàn thắng nhất định về ta!

Ngày 15 tháng 4 năm 1975

Lời kêu gọi đó là tiếng trống trận, là tiếng kèn thúc giục toàn quân, toàn dân tỉnh nhà xông lên, hưởng ứng chiến dịch Hồ Chí Minh, đã tấn công địch, góp phần cùng quân dân miền Nam giải phóng hoàn toàn miền Nam, giải phóng tỉnh nhà.

Nguyễn Đắc Hiền