Gia Lai: Địa điểm Vụ thảm sát Tân Lập - 1947 là Di tích quốc gia

Di tích lịch sử địa điểm tưởng niệm vụ thảm sát tại Tân Lập năm 1947 được xếp hạng Di tích quốc gia

Theo hồ sơ di tích, ngày 14.3.1947, quân và dân ta tiến công đồn Tú Thủy. Sau trận đánh này, quân Pháp ở các đồn Tú Thủy, Cửu Đạo, An Thạch thuộc vùng Đông Bắc An Khê đã phản ứng mạnh mẽ, điên cuồng càn quét, khủng bố trả thù, đặc biệt là đối với những khu vực chúng nghi ngờ đã nuôi giấu, giúp đỡ bộ đội Việt Minh.

Theo lời các nhân chứng kể lại, ngày 18.3.1947, binh sĩ Pháp càn vào làng Tân Lập.

Tại đây, sau khi lục soát và phát hiện các dấu vết liên quan đến việc bộ đội từng đóng quân như: Trại rạp, chỗ nấu ăn, nồi bung, nồi bảy (loại nồi đồng lớn), dây điện thoại... chúng liền đập phá nhà cửa, của cải, bò, heo… chúng lùa bắt tất cả người dân và thẳng tay bắn giết.

Người già, trẻ em, kể cả những phụ nữ đang mang thai đều bị chúng giết không thương tiếc.

Sau khi vơ vét của cải, lùa gia súc đi, gần 80 nóc nhà đã bị giặc Pháp đốt cháy, làng Tân Lập chìm trong biển lửa.

Cuộc thảm sát đã xóa sổ làng Tân Lập, số người may mắn thoát chết sau đó cũng bỏ đi nơi khác sống.

Họ chủ yếu đến cư trú tại làng Tân Tạo (nay thuộc xã Thành An, thị xã An Khê, tỉnh Gia Lai).

Sau này, khi dồn dân, thực dân Pháp buộc cư dân Tân Tạo đến ở tại khu vực Chợ Đồn (phường An Bình, thị xã An Khê) từ đó cho đến nay.

Năm 2015, UBND huyện Kbang đầu tư xây dựng nhà bia tưởng niệm khang trang.

Ngày 15.11.2016, Sở VHTTDL tỉnh Gia Lai phối hợp với UBND huyện Kbang tổ chức Hội thảo khoa học di tích “Vụ thảm sát Nhân dân làng Tân Lập năm 1947”.

Kết quả, Hội thảo đã thống nhất: Vụ thảm sát tại làng Tân Lập là có thật và khi đó, nơi này từng có khoảng 74 nóc nhà, 368 người bị giết hại trong cuộc tàn sát của thực dân Pháp vào ngày 18.3.1947.

Năm 2017, di tích “Vụ thảm sát nhân dân làng Tân Lập năm 1947” được UBND tỉnh Gia Lai công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh. Thời điểm này, địa điểm di tích thuộc thôn 1, xã Đak Hlơ, huyện Kbang, tỉnh Gia Lai nay sáp nhập vào xã Kông Bờ La.

Di tích nằm cách trung tâm huyện khoảng 20km, cách trung tâm TP. Pleiku khoảng 100km. Hàng năm, vào ngày 25.02 Âm lịch tại khu tưởng niệm diễn ra giỗ chung cho các nạn nhân vụ thảm sát.

NHƯ TRANG