Cuộc khủng hoảng của Phố Wall đã được ngụy trang bởi Big Tech

Số phận của chỉ số chứng khoán S&P 500 (S&P 500 index) - được các nhà đầu tư sử dụng như một thước đo sức khỏe của các công ty Mỹ và được các tổng thống coi là thước đo cách họ điều hành nền kinh tế - thường chỉ thuộc về hai công ty: Apple và Microsoft.

Điều này có nghĩa là rất khó để đầu tư vào thị trường chứng khoán Mỹ, chẳng hạn như thông qua quỹ 401(k) hay quỹ hưu trí, mà không phụ thuộc nhiều vào số phận của hai gã khổng lồ công nghệ.

Kỷ nguyên của Apple và Microsoft

Theo S&P Dow Jones Indices, hơn 15 nghìn tỷ USD tài sản, từ các quỹ hưu trí và tài trợ cho các công ty bảo hiểm, được liên kết với hoạt động của chỉ số S&P 500 theo một cách nào đó, với hơn 10 cent trên mỗi đô la được phân bổ cho chỉ số chung chảy vào định giá thị trường của Microsoft và Apple.

Đó là một hiện tượng được giải thích bằng cách xây dựng điểm chuẩn và nó được khuếch đại bằng cách công nghệ lấn át các ngành công nghiệp khác, trên thị trường và nền kinh tế. Điều đó có nghĩa là hai công ty cùng nhau có thể làm thay đổi hướng đi của thị trường, đôi khi che đậy sự hỗn loạn đã diễn ra bên dưới.

Các công ty tạo nên S&P 500, tính theo phần giá trị thị trường

Giao dịch vào tháng 3 là một ví dụ rõ ràng. Ngay cả sau sự thất bại của hai ngân hàng khu vực ở Mỹ và việc giải cứu một ngân hàng đầu tư toàn cầu ở châu Âu đã gây chấn động hệ thống tài chính và làm dấy lên lo ngại mới về nền kinh tế toàn cầu vốn đã mong manh, S&P 500 vẫn kết thúc tháng tăng 3,5%.

Apple và Microsoft chiếm khoảng một nửa số tiền đó, theo dữ liệu từ S&P. Cả hai dường như miễn nhiễm với cuộc khủng hoảng ngân hàng và được thúc đẩy bởi sự cuồng nhiệt đối với trí tuệ nhân tạo, với Apple tăng 11,4% trong tháng và Microsoft tăng 15,6%.

Fiona Cincotta, nhà phân tích thị trường chứng khoán tại StoneX, một công ty môi giới, cho biết các nhà đầu tư có thể cảm thấy khó chịu khi thấy chỉ số hoạt động quá khác so với những gì họ có thể dự đoán.

Chứng khoán Mỹ đã vượt qua tình trạng hỗn loạn ngân hàng để ghi nhận mức tăng vững chắc trong quý đầu tiên. Một số nhà đầu tư nói rằng hiệu suất có thể bị tác động nếu một cuộc suy thoái rộng rãi được dự đoán xảy ra.

Chỉ số S&P 500 đã công bố mức tăng 7% trong quý đầu tiên, kết thúc vào thứ Sáu (31/3), phục hồi sau khi giảm gần 20% vào năm 2022. Nasdaq Composite tăng 16,8% trong quý đầu tiên là mức tăng hàng quý lớn nhất kể từ năm 2020.

"Với các sự kiện trong vài tuần qua, chúng tôi nghĩ rằng, thị trường chứng khoán có nguy cơ định giá thấp hơn nhiều so với ước tính" - các chiến lược gia của Morgan Stanley cho biết trong một báo cáo đầu tuần này, lưu ý rằng mức tăng quá cao ngay cả "trước các sự kiện ngân hàng gần đây".

“Thật phi thường khi hai công ty có thể điều khiển nhiều quyền lực như vậy trong S&P 500” - bà nói. “Hai công ty này dường như đã một tay chỉ đạo chỉ số”.

Đó là sự thật ngay cả ở đỉnh cao của sự hỗn loạn ngân hàng. Vào thứ Hai, ngày 13/3, ngay sau khi chính phủ Mỹ tịch thu Ngân hàng Thung lũng Silicon và Signature Bank, các dấu hiệu hoảng loạn ở khắp mọi nơi: Một số ngân hàng khu vực đã trải qua ngày tồi tệ nhất trên thị trường chứng khoán, với First Republic Bank giảm hơn 60%, trong điều kiện hỗn loạn đến mức giao dịch nhiều cổ phiếu riêng lẻ bị tạm dừng khi các sàn giao dịch chứng khoán cố gắng hạn chế thiệt hại.

Bên ngoài thị trường chứng khoán, lợi suất trái phiếu chính phủ tăng cao, giá dầu trượt dốc và đồng đô la suy yếu, tất cả cho thấy những hồi chuông cảnh báo về nền kinh tế đang vang lên trên các sàn giao dịch trên khắp thế giới.

Tuy nhiên, S&P 500 đã dành phần lớn thời gian trong ngày ở vùng tích cực và kết thúc với mức giảm gần như không đáng kể là 0,1%. Một lần nữa, tín dụng dành cho Microsoft và Apple, cả hai đều tăng đủ để chống lại sự sụt giảm 15% trong toàn bộ lĩnh vực ngân hàng khu vực vào ngày hôm đó.

Phần lớn điều này bắt nguồn từ cách S&P 500 được thiết kế. Giá trị của nó được tính bằng thước đo xem xét tổng vốn hóa thị trường của một công ty. Điều đó có nghĩa là biến động giá cổ phiếu của các công ty lớn nhất có sức nặng lớn nhất, bởi vì ngay cả những thay đổi nhỏ về giá trị của chúng cũng tạo ra hoặc phá hủy hàng tỷ đô la giá trị của cổ đông.

Những người hùng của Phố Wall

Apple với giá trị khoảng 2,4 nghìn tỷ USD và Microsoft với giá trị 2,1 nghìn tỷ USD, lớn đến mức khi kết hợp lại với nhau, hai công ty sẽ là lĩnh vực lớn thứ ba của chỉ số, sau công nghệ và chăm sóc sức khỏe. Chúng sẽ lớn hơn ngành năng lượng và gần bằng quy mô của ngành tài chính.

Biểu tượng Phố Wall bên ngoài Sở Giao dịch chứng khoán New York (NYSE) ở Thành phố New York, Mỹ.

Ảnh hưởng này là kết quả của sự thay đổi kéo dài hàng thập kỷ ở cả thị trường và nền kinh tế kể từ thời kỳ bong bóng dotcom (bong bóng của thị trường chứng khoán Mỹ, xảy ra vào mùa thu năm 90 khi mà các cổ phiếu của những công ty công nghệ cao, công ty khởi nghiệp và hoạt động trên internet với tên miền “.com” bị đầu cơ quá mức dẫn đến sụp đổ), một sự thay đổi tăng tốc sau cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.

Lãi suất thấp được đưa ra để hỗ trợ nền kinh tế sau cuộc đại suy thoái khiến việc vay mượn trở nên rẻ và thúc đẩy các nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận cao hơn từ các công ty rủi ro hơn, thúc đẩy tài chính và tăng trưởng cho các công ty công nghệ. Apple và Microsoft đã trở nên vượt trội.

Apple năm 2018 đã trở thành công ty Mỹ đầu tiên được định giá hơn 1 nghìn tỷ USD trên thị trường chứng khoán. Khi giá trị của nó tăng cao, các đối thủ của như Facebook (nay là Meta), Amazon, Netflix và Google (nay là Alphabet) - một nhóm được gọi là cổ phiếu FANG cũng vậy. Nhóm công ty này chỉ giúp nâng cao mức độ mới trong hơn một thập kỷ giá thị trường.

Kể từ đó, Apple và Microsoft đã trở nên lớn hơn rất nhiều, lớn hơn gấp đôi so với công ty lớn nhất tiếp theo.

Động lực này không hoàn toàn bất thường trong lịch sử của S&P 500, mặc dù nó là cực đoan và càng trở nên trầm trọng hơn do sự phát triển nhanh chóng của một số công ty công nghệ trong thời kỳ đại dịch (Vào cuối năm 2018, tỷ trọng chỉ số kết hợp của Microsoft và Apple thấp hơn của riêng Apple hiện nay). Công ty trước đó đạt được tỷ trọng 6,2% của Microsoft trong chỉ số là IBM vào giữa những năm 80 thế kỳ trước, dựa trên dữ liệu vào cuối mỗi năm dương lịch.

“Tôi không nghĩ đó là một vấn đề” - Howard Silverblatt, chuyên gia phân tích chỉ số cao cấp tại S&P Dow Jones Indices, cho biết. “Đây là giá trị của toàn bộ, và nếu Apple hoặc Microsoft tăng hay giảm, sẽ có tác động tỷ lệ thuận vì chúng có giá trị cao hơn. Nó được thúc đẩy bởi thị trường”.

S&P cũng tạo ra một chỉ số “trọng lượng bình đẳng”, trong đó mỗi cổ phiếu có tác động như nhau đối với nhóm rộng hơn. Vào tháng 3, chỉ số đó đã giảm 2,6%.

Một thước đo thường được trích dẫn khác về hoạt động của Phố Wall, chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones là một chỉ số tính theo giá đã bị chỉ trích vì cách nó nhấn mạnh các công ty chỉ dựa trên giá cổ phiếu của họ.

Sau đó là các lĩnh vực cơ bản, cũng được S&P theo dõi trong các chỉ số riêng biệt. Các chỉ số này, có xu hướng thể hiện trực tiếp hơn nỗi đau ảnh hưởng đến các nhóm cổ phiếu con của họ, cho thấy lĩnh vực tài chính đã giảm gần 10% trong tháng 3, trong khi cổ phiếu năng lượng giảm 0,5% và các công ty bất động sản giảm 2,1%. Họ cũng chỉ ra rằng các phần khác của thị trường - như tiện ích - vẫn hoạt động tốt.

Bà Cincotta cho biết: “Có rất nhiều lĩnh vực hoạt động kém hiệu quả và chìm trong sắc đỏ trong suốt tháng, điều đó đã hoàn toàn bị lấn át và bị lu mờ bởi lợi nhuận của lĩnh vực công nghệ lớn”.

Công nghệ lớn đã trở thành thiên đường để nhà đầu tư chờ đợi

S&P Dow Jones Indices, cơ quan duy trì S&P 500 cũng như chỉ số Dow Jones, đã cố gắng giải quyết tác động của các trọng số cụ thể này, ít nhất là đối với các lĩnh vực khác nhau. Vào năm 2018, nó đã chuyển Alphabet và Meta ra khỏi lĩnh vực công nghệ và chuyển sang lĩnh vực truyền thông với Netflix, đồng thời để Amazon ở trong danh mục hàng tiêu dùng tùy chọn cùng với các nhà bán lẻ khác.

Kể từ đó, Meta, Amazon và Alphabet dần mất giá, trong khi Apple và Microsoft thì tăng trưởng. Lĩnh vực công nghệ trong S&P 500 cũng được hỗ trợ bởi sự xuất hiện của những gã khổng lồ mới như nhà sản xuất chip Nvidia, được định giá khoảng 3/4 nghìn tỷ đô la.

Là một trong 11 lĩnh vực tạo nên S&P 500, ngành công nghệ chiếm hơn 1/4 giá trị của chỉ số chứng khoán.

Trong tháng này, S&P đã tìm cách tái cân bằng chỉ số một lần nữa, chuyển một số công ty định hướng công nghệ lớn - như Visa và PayPal - sang lĩnh vực tài chính, nhưng tiếp tục củng cố sự thống trị của Apple và Microsoft với tư cách là hai đối thủ nặng ký về công nghệ.

Tất nhiên, điều này cắt giảm cả hai cách. Vào năm 2022, S&P 500 đã giảm gần 20%, một mức giảm lẽ ra sẽ nhỏ hơn nhiều nếu không có hoạt động tệ hại của lĩnh vực công nghệ. Apple và Microsoft chiếm khoảng 1/5 tổng mức giảm của chỉ số này vào năm ngoái.

Nhưng hiện tại, các nhà phân tích thấy lý do để công nghệ tiếp tục phục hồi.

Một lý do là sự phấn khích đối với trí tuệ nhân tạo. Microsoft có phần lớn trong OpenAI, công ty tạo ra ChatGPT và nhiều nhà đầu tư thấy trước công nghệ non trẻ này sẽ thúc đẩy giai đoạn tăng trưởng tiếp theo cho các công ty phát triển phần mềm cũng như các nhà sản xuất chip cung cấp bộ xử lý cho nó.

Các cổ phiếu công nghệ cũng đang được hưởng lợi từ mối lo ngại về các ngân hàng của đất nước, điều này đã khiến các nhà đầu tư nhanh chóng cắt giảm kỳ vọng về việc Cục Dự trữ Liên bang tăng lãi suất. Lĩnh vực này đặc biệt nhạy cảm với lãi suất và nếu không có suy thoái kinh tế sắp xảy ra, lãi suất thấp hơn trong tương lai sẽ là một động lực cho lĩnh vực này.

Và, các nhà phân tích cho biết, các công ty công nghệ lớn đã trở thành thiên đường để các nhà đầu tư có thể chờ đợi cơn bão hiện tại trên thị trường tài chính qua đi.

“Đó là một chu kỳ tăng giá lớn đối với công nghệ” - George Catrambone, người đứng đầu bộ phận giao dịch châu Mỹ tại DWS, một nhà quản lý quỹ, cho biết. “Tôi không nghĩ mọi người sẽ từ bỏ mô hình đó một cách dễ dàng”./.

Hoàng Lê (theo The New York Times)