Cuộc khủng hoảng ngành dược phẩm ở Anh
Sự bế tắc giữa chính phủ Anh và các tập đoàn dược phẩm về chính sách giá thuốc đang đẩy ngành dược phẩm giá gần 100 tỷ bảng Anh vào khủng hoảng, làm đình trệ nhiều dự án nghiên cứu, đe dọa hàng nghìn việc làm và khiến người bệnh có nguy cơ chịu thiệt trong tiếp cận điều trị.
Văn phòng của hãng dược phẩm AstraZeneca ở Macclesfield, Cheshire, Anh. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo tờ The Guardian ngày 30/10, căng thẳng giữa chính phủ Anh và các công ty dược phẩm lớn về giá thuốc trong hệ thống y tế quốc gia (NHS) đã leo thang, đe dọa nghiêm trọng đến hoạt động đầu tư và nghiên cứu y học của nước này. Dù Bộ trưởng Tài chính Rachel Reeves cam kết sẵn sàng điều chỉnh chính sách giá để tạo môi trường đầu tư hấp dẫn hơn, giới phân tích cho rằng nỗ lực này có thể đến quá muộn để đảo ngược tình thế.
Ngành dược phẩm sinh học của Anh hiện sử dụng khoảng 163.600 lao động, đóng góp 98,4 tỷ bảng Anh doanh thu mỗi năm, song đang chứng kiến làn sóng rút vốn và hủy bỏ dự án chưa từng có. Cú sốc đầu tiên xảy ra hồi tháng 9, khi tập đoàn dược phẩm Mỹ Merck (MSD) bất ngờ hủy bỏ dự án trung tâm nghiên cứu trị giá 1 tỷ bảng tại London. Quyết định này đã kích hoạt phản ứng dây chuyền - kéo theo việc tạm dừng hoặc hủy bỏ các khoản đầu tư trị giá gần 2 tỷ bảng Anh trong năm 2025, khiến hơn 1.000 việc làm rơi vào nguy cơ bị cắt giảm.
Giới chức London cho rằng tình hình trở nên phức tạp hơn do tác động từ chính sách giá thuốc toàn cầu. Tổng thống Mỹ Donald Trump đã gây áp lực buộc các tập đoàn dược quốc tế phải giảm giá thuốc tại Mỹ - thị trường lớn nhất thế giới - trong khi tại châu Âu, các hệ thống y tế công thường ép giá thấp hơn nhiều.
Để giảm căng thẳng, Bộ trưởng Khoa học Patrick Vallance cho biết chính phủ đang xem xét tăng mức chi trả của NHS cho các công ty dược phẩm thêm khoảng 25%, song giải pháp này có thể khiến ngân sách quốc gia, vốn đang thâm hụt nặng, càng thêm căng thẳng trước kỳ công bố ngân sách vào ngày 26/11.
Trong khi các cuộc đàm phán vẫn chưa ngã ngũ, giới chuyên môn cảnh báo rằng cuộc khủng hoảng này đang gây tổn hại trực tiếp đến bệnh nhân - những người trông đợi vào các loại thuốc tiên tiến và phương pháp điều trị mới.
Ông Giles Lomax, Giám đốc điều hành tổ chức từ thiện Spinal Muscular Atrophy (SMA - teo cơ tủy sống), bày tỏ lo ngại sâu sắc: “Nếu bế tắc tiếp diễn, người bệnh sẽ là những người chịu thiệt thòi nhất. Đối với các bệnh thần kinh cơ như SMA, mỗi ngày chậm trễ trong điều trị đều có thể ảnh hưởng đến sự sống còn”.
Ông Lomax, cha của hai đứa trẻ mắc SMA, dẫn ví dụ về Zolgensma - loại thuốc điều trị SMA có giá 1,8 triệu bảng một liều nhưng có thể giúp trẻ mắc bệnh phát triển bình thường nếu được tiêm sớm. “Chi phí điều trị bằng thuốc này cao, nhưng so với việc chăm sóc một bệnh nhân SMA mất 300.000 bảng mỗi năm, về lâu dài lại tiết kiệm cho hệ thống y tế”, ông nói.
Ở góc nhìn khác, các nhà nghiên cứu trẻ và chuyên gia trong ngành cũng cảm nhận rõ sức ép. Anh David Poolman, 22 tuổi, vừa tốt nghiệp Đại học Bath, chia sẻ rằng cơ hội việc làm trong lĩnh vực dược phẩm đang khan hiếm hơn bao giờ hết. “Chỉ riêng vị trí trợ lý nghiên cứu mà tôi ứng tuyển đã có tới 170 người cạnh tranh”, anh nói.
Các chuyên gia lâu năm trong ngành cảnh báo khủng hoảng hiện nay có thể kéo theo hệ lụy lâu dài. Giáo sư Janet Hemingway, cựu Giám đốc Trường Y học Nhiệt đới Liverpool, cho biết thị trường thuốc kháng sinh đang “sụp đổ” vì giá quá thấp khiến doanh nghiệp không còn động lực đầu tư nghiên cứu. “Nếu xu hướng này lan sang các lĩnh vực khác như ung thư, Anh có thể rơi vào tình cảnh phải dựa hoàn toàn vào ngân sách nhà nước hoặc các quỹ từ thiện như Bill & Melinda Gates Foundation để phát triển thuốc mới”, bà cảnh báo.
Trong khi đó, ông Michael Wiseman, Giám đốc dự án tại British Land, cho biết việc tập đoàn dược phẩm Mỹ Merck rút lui khỏi kế hoạch xây dựng trung tâm nghiên cứu tại King’s Cross đã để lại khoảng trống lớn trong khu vực được kỳ vọng trở thành “thung lũng khoa học” của London. “Khi MSD đầu tư vào London năm 2017, đó từng là bước ngoặt lớn cho ngành dược Anh. Nhưng giờ, khoảng 10% diện tích phòng thí nghiệm trên cả nước đang bị bỏ trống - mức cao nhất trong 12 năm qua”, ông cho biết.
Dù vẫn lạc quan rằng các công ty công nghệ sinh học nhỏ có thể lấp đầy khoảng trống, ông Wiseman thừa nhận ngành dược phẩm Anh đang đứng trước thời điểm thử thách lớn nhất trong nhiều thập kỷ.
