Cuộc sống mới của người Việt gốc Lào nơi biên giới Buôn Đôn

Nghi thức tắm Phật trong Lễ hội Bunpimay của người Lào. Ảnh: Lê Hường

Bén duyên trên vùng đất mới

Buôn Đôn không chỉ là vùng đất huyền thoại với cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ, văn hóa đa dạng, giàu bản sắc. Nơi đây còn là xứ sở voi lừng danh một thời với nghề săn bắt, thuần dưỡng voi, những nghi lễ, tập tục liên quan đến voi. Đây cũng là nơi giao thương, buôn bán sầm uất của thương lái người Lào với đồng bào các dân tộc Tây Nguyên hàng trăm năm trước, để rồi họ bén duyên, an cư lạc nghiệp trên vùng đất này. Những người già ở vùng đất Buôn Đôn kể lại rằng, người Lào ngược dòng Sêrêpốk đến buôn bán giao thương, trao đổi hàng hóa với người dân Tây Nguyên khoảng cuối thế kỷ 18, đầu thế kỷ 19. Rồi một số thương lái quyết định ở vùng đất này sinh cơ, lập nghiệp. Trải qua bao biến cố, thăng trầm, đến nay, vùng đất Buôn Đôn đã có 107 hộ gia đình, với 398 khẩu là người Việt gốc Lào sinh sống, tập trung chủ yếu ở xã Krông Na.

Lớn lên trên vùng đất huyền thoại này, hòa mình vào cuộc sống dung dị, gần gũi cùng các dân tộc khác, ông Bun Mi Lào, buôn Trí, xã Krông Na hiểu rõ cuộc sống của cộng đồng người Việt gốc Lào nơi đây. Ông Bun Mi Lào chia sẻ: "Tôi nghe ông bà kể lại, ngày xưa, một số người Lào đã mang hàng hóa đến đây giao thương, buôn bán rồi ở lại đây sinh cơ, lập nghiệp. Người Lào sống bình dị, thuận hòa, giao thoa với các dân tộc khác. Họ kết hôn với những chàng trai, cô gái dân tộc Ê Đê, M’Nông, Gia Rai và sinh ra một thế hệ mang hai dòng máu Việt - Lào.

Cuộc sống của người Việt gốc Lào ở đây đã ổn định và từng ngày thay đổi, bà con không những tập trung chăm lo đời sống, phát triển kinh tế, mà còn luôn nhớ về cội nguồn, gìn giữ truyền thống của dân tộc mình. Bây giờ, kinh tế ngày càng phát triển, giao thông đi lại thuận lợi, đặc biệt, các thủ tục hành chính cũng không còn khó khăn, người Việt gốc Lào ở Buôn Đôn vẫn thường xuyên về quê thăm người thân, họ hàng”.

Tự hào là thế hệ thứ 3 của người Lào trên mảnh đất Buôn Đôn, bà Nang Bun Sốm Lào, Chủ tịch UBND xã Krông Na bộc bạch: "Bà con Lào ở đây được cấp ủy, chính quyền quan tâm để phát triển kinh tế, ổn định cuộc sống và tạo điều kiện về thăm quê, thăm người thân, dòng tộc bên Lào. Cuộc sống của người dân ở xã vùng biên này dung dị, gần gũi lắm. Nhiều người dân ở đây nói 2 - 3 thứ tiếng của các dân tộc nên không còn khoảng cách về ngôn ngữ, về văn hóa giữa các dân tộc".

Nghi thức buộc chỉ tay trong lễ hội truyền thống của người Lào. Ảnh: Lê Hường

Giữ gìn bản sắc riêng

Người Lào đến Buôn Đôn sinh sống mang theo những nét đẹp văn hóa, tín ngưỡng Phật giáo đẹp của vùng đất Triệu Voi. Điều đó thể hiện rõ trong Lễ hội Bunpimay mà Hội Hữu nghị Việt - Lào, chính quyền và nhân dân địa phương tổ chức thường niên với các nghi thức đúng theo phong tục truyền thống.

Ông Y Lươm Knul, Phó Chủ tịch UBND xã, kiêm Phó Chủ tịch Hội Hữu nghị Việt Nam - Lào xã Krông Na chia sẻ: "Tết cổ truyền của người Lào, hay còn gọi là Lễ hội Bunpimay không chỉ là dịp giao lưu văn hóa, mà còn mang đậm tính nhân văn, giúp những người Việt gốc Lào nhớ về nguồn cội, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa dân gian các dân tộc. Đây cũng là động lực quan trọng để mỗi người Việt gốc Lào vun vén, xây đắp cuộc sống trên quê hương mới, là hành động thiết thực tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc, vun đắp tình đoàn kết hữu nghị đặc biệt Việt - Lào thêm sâu sắc".

Đến nay, điệu múa, bài dân ca và nhạc cụ dân tộc Lào vẫn được các thế hệ lưu truyền. Đặc biệt, nơi đây hiện vẫn còn nhiều di sản mang đậm văn hóa Lào thuở xưa như cây bồ đề trên 100 tuổi tại buôn Yang Lành; ngôi nhà cổ của vua săn voi Y Thu K’Nul, người mang trong mình hai dòng máu Lào - M’Nông; khu nhà mồ của những người săn voi giỏi bậc nhất Bản Đôn nằm ở bìa rừng buôn Trí.

Ông Y Sy Thắt Ksơr, Phó Chủ tịch UBND huyện Buôn Đôn khẳng định: "Buôn Đôn là vùng đất giao thoa văn hóa. Ở đây không chỉ có văn hóa các dân tộc tại chỗ, mà còn có văn hóa của các dân tộc phía Bắc và đặc biệt là văn hóa Lào. Bà con dân tộc Lào từ khi sinh sống trên mảnh đất Krông Na đến nay luôn cùng các dân tộc kề vai sát cánh vượt qua mọi khó khăn, thử thách, đoàn kết giúp nhau phát triển kinh tế, giữ gìn, phát huy nền văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc. Bà con cũng tích cực tham gia các phong trào thi đua yêu nước, xây dựng Đảng, chính quyền ngày càng vững mạnh, đời sống vật chất, tinh thần của nhân dân từng nước được nâng lên".

Lê Hường