Cuộc vật lộn sinh tồn của các thị trấn nông thôn New Zealand

Thị trấn Ohakune, New Zealand. Ảnh: The Guardian

Thách thức sống còn

Ruapehu, một khu vực miền trung của đất nước, đang trở thành hình ảnh thu nhỏ cho bài toán phát triển mà New Zealand phải đối mặt.

Trong nhiều thế hệ, Ruapehu tồn tại nhờ hai trụ cột chính: những ngọn núi và các nhà máy. Núi Ruapehu – ngọn núi lửa đang hoạt động lớn nhất New Zealand – từng thu hút lao động và du khách đến làm việc, sinh sống và vui chơi.

Song song với đó, các nhà máy chế biến gỗ và bột giấy do Winstone Pulp International vận hành đã tạo công ăn việc làm ổn định cho hàng trăm gia đình địa phương.

Tuy nhiên, những trụ cột này dần lung lay. Biến đổi khí hậu khiến lượng tuyết suy giảm, mùa trượt tuyết ngắn lại, kéo theo làn sóng cắt giảm lao động.

Tháng 10.2024, hai nhà máy thuộc Winstone Pulp International tại thị trấn Ohakune đóng cửa do chi phí năng lượng tăng cao, khiến hơn 230 người mất việc và kéo theo hàng loạt doanh nghiệp phụ trợ lao đao.

Hệ quả là những thị trấn nhỏ như Ohakune và Raetihi chứng kiến cửa hàng đóng cửa hàng loạt, nhà cửa treo biển rao bán, còn người dân thì đứng trước lựa chọn khó khăn: ở lại trong bất ổn hay rời đi để tìm sinh kế.

Làn sóng rời bỏ nông thôn

Từ năm 2023, nhiều vùng nông thôn trên khắp New Zealand đã chứng kiến việc đóng cửa các nhà máy và xưởng sản xuất, khiến hơn 1.000 lao động mất việc.

Giá năng lượng cao, nhu cầu suy giảm và chi phí sản xuất leo thang đang làm suy yếu các nền kinh tế địa phương vốn phụ thuộc vào một hoặc hai ngành công nghiệp chủ lực.

Theo các chuyên gia, những khu vực như vậy đặc biệt dễ tổn thương trước cạnh tranh toàn cầu và biến đổi khí hậu. Khi động lực kinh tế bị “tắt”, tác động lan rộng không chỉ dừng ở việc làm mà còn là sự đứt gãy cộng đồng và bản sắc địa phương.

Số liệu của Stats NZ cho thấy, trong năm tính đến tháng 6.2025, có 7 trong số 16 khu vực của New Zealand ghi nhận số người rời đi nhiều hơn số người đến. Xu hướng này góp phần làm trầm trọng thêm tình trạng già hóa dân số, thiếu hụt lao động và suy giảm dịch vụ công tại các vùng nông thôn.

Di cư ra nước ngoài gia tăng

Không chỉ dịch chuyển trong nước, ngày càng nhiều người New Zealand lựa chọn rời khỏi đất nước.

Tính đến tháng 10 năm nay, hơn 71.000 người đã xuất cảnh, tăng 6% so với cùng kỳ năm trước, khiến New Zealand mất ròng hơn 45.000 công dân.

Gần 60% trong số này chuyển đến Úc – nơi có thu nhập cao hơn, thị trường lao động đa dạng hơn và cơ hội nghề nghiệp rộng mở hơn.

Các nhà kinh tế cảnh báo, nếu xu hướng này tiếp diễn, New Zealand sẽ đối mặt với nguy cơ suy giảm lực lượng lao động trong dài hạn, đồng thời gia tăng sự mất cân đối giữa các trung tâm đô thị lớn và các khu vực nông thôn.

TheoThe Guardian

N.THANH