Cuốn sách Hoàng Đình Giong - Tiểu sử

Đồng chí Hoàng Đình Giong, người dân tộc Tày, sinh ngày 1/6/1904 trong một gia đình có truyền thống yêu nước và hiếu học tại làng Thôm Hoáng, xã Hạ Hoàng, sau chuyển sang làng Nà Toàn, xã Xuân Phách, châu Hòa An, nay là phường Đề Thám (Thành phố). Đồng chí có lòng yêu nước sâu sắc, sớm tiếp thu và truyền bá chủ nghĩa Mác - Lê Nin, tư tưởng cách mạng của Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc vào Cao Bằng và trở thành người cộng sản đầu tiên của tỉnh. Đồng chí là người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người con ưu tú của dân tộc Việt Nam và quê hương Cao Bằng.

Trọn cuộc đời, đồng chí Hoàng Đình Giong đã phấn đấu, hy sinh vì sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, luôn đặt lợi ích của Đảng và dân tộc lên trên hết. Đồng chí là tấm gương kiên trung, bất khuất, có lối sống giản dị, trong sáng, gắn bó với quần chúng nhân dân, được quần chúng nhân dân đặc biệt yêu mến, cảm phục, quý trọng. Ghi nhận những công lao và cống hiến xuất sắc của đồng chí, năm 1998, Đảng và Nhà nước ta đã truy tặng đồng chí Huân chương Hồ Chí Minh; năm 2009, truy tặng đồng chí danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân; năm 2018, công nhận đồng chí là lãnh đạo tiến bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam.

Nhằm ghi lại cuộc đời và những chặng đường hoạt động cách mạng vẻ vang của đồng chí Hoàng Đình Giong, năm 2022, Nhà xuất bản Chính trị quốc gia Sự thật xuất bản cuốn sách Hoàng Đình Giong - Tiểu sử. Cuốn sách thuộc Chương trình sưu tầm tài liệu, viết tiểu sử các đồng chí lãnh đạo tiến bối tiêu biểu của Đảng và cách mạng Việt Nam. Cuốn sách được những giáo sư, tiến sỹ, nhà nghiên cứu lịch sử tuyển chọn, tổng hợp, dày 308 trang, với kết cấu 6 chương ghi lại cuộc đời, sự nghiệp cách mạng của đồng chí Hoàng Đình Giong.

Cuốn sách Hoàng Đình Giong - Tiểu sử, là tư liệu quý để giáo dục truyền thống, tư liệu nghiên cứu bổ ích cho các nhà khoa học, độc giả.

Chương 1: Giới thiệu về quê hương, gia đình và những hoạt động yêu nước đầu tiên (1904 -1927). Hoàng Đình Giong sinh ra trong một gia đình giàu tinh thần yêu nước, có truyền thống hiếu học, đã hun đúc trong Hoàng Đình Giong tinh thần yêu nước, chống ngoại xâm, sớm đi theo con đường đấu tranh cách mạng giành độc lập dân tộc theo gương các bậc tiền bối. Ngay từ khi là học sinh Trường Bách Nghệ (Hà Nội) Hoàng Đình Giong đã tích cực tham gia phong trào yêu nước của học sinh Hà Nội; tham gia tổ chức lễ truy điệu nhà yêu nước Phan Chu Trinh rồi bị đuổi học. Năm 1927, đồng chí ra nước ngoài hoạt động, năm 1928 được kết nạp vào Hội Việt Nam cách mạng thanh niên do Nguyễn Ái Quốc sáng lập.

Chương 2: Tả về quá trình trưởng thành trong cuộc vận động thành lập Đảng (1927 - 1930). Là một thanh niên ưu tú đầy nhiệt huyết Hoàng Đình Giong tuyên truyền, giảng dạy các lớp huấn luyện cho cán bộ, với kiến thức sâu rộng và phương pháp giảng dạy truyền cảm, dễ hiểu anh đã làm sáng tỏ nhiều vấn đề lý luận, giúp học viên hiểu sâu, nhớ lâu, dễ thực hành. Tháng 12/1929, đồng chí Hoàng Đình Giong được kết nạp vào Đông Dương Cộng sản Đảng, được bầu làm Bí thư Chi bộ hải ngoại ở Long Châu, Trung Quốc. Đồng chí đã chỉ đạo tổ chức, phát triển phong trào cách mạng ở Cao Bằng và Lạng Sơn; chỉ đạo thành lập Chi bộ Đảng đầu tiên của tỉnh Cao Bằng ngày 1/4/1930 tại Nặm Lìn, xã Hoàng Tung, huyện Hòa An.

Tại Chương 3 của cuốn sách, kể về khoảng thời gian đồng chí Hoàng Đình Giong trở thành cán bội lãnh đạo của Trung ương Đảng. Sau khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, phong trào cách mạng của nhân dân Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mạnh mẽ. Trong những năm 1932 - 1935, đồng chí Hoàng Đình Giong hoạt động ở Cao Bằng, Hải Phòng, Quảng Ninh, trực tiếp lãnh đạo khôi phục, phát triển tổ chức Đảng ở các địa phương. Năm 1935, đồng chí là trưởng Đoàn đại biểu Xứ ủy Bắc Kỳ tham dự Đại hội lần thứ I của Đảng tại Ma Cao (Trung Quốc). Đồng chí được bầu vào Ban Thường vụ Trung ương Đảng Cộng sản Đông Dương (khóa I), phụ trách Xứ ủy Bắc Kỳ. Từ tháng 2/1936, đồng chí bị thực dân Pháp bắt giam, bị đầy đi biệt xứ ở đảo Mađagatxca (châu Phi). Chịu nhiều cực hình tra tấn của thực dân, đồng chí Hoàng Đình Giong vẫn luôn giữ vững tinh thần, khí chất kiên trung, bất khuất của người chiến sỹ cộng sản. Tại Sở Mật thám Hải Phòng, sau khi bị tra tấn tàn bạo, đồng chí vẫn khảng khái trả lời mạnh mẽ và đanh thép trước mặt Chánh Sở Mật thám: "Chúng tôi sống và chiến đấu vì mục đích cao cả là đánh đuổi bọn xâm lược giành lại giang sơn đất nước. Chúng tôi không đánh nước Pháp văn minh, không đánh nhân dân Pháp yêu tự do, công bằng, bác ái mà chỉ đánh bọn thực dân Pháp xâm lược thôi. Chúng tôi đứng lên đấu tranh vì quyền lợi chính đáng và sự sống còn của dân tộc mình. Trong cuộc chiến đấu mất còn giữa chúng tôi những người mất nước và các ngài những kẻ cướp nước, việc tôi bị bắt, hy sinh vì sự nghiệp chính nghĩa là lẽ thường".

Địa điểm lưu niệm đồng chí Hoàng Đình Giong, địa chỉ đỏ giáo dục truyền thống cách mạng.

Trong Chương 4, 5 của cuốn sách kể về đấu tranh, rèn luyện trong nhà tù đế quốc, tham gia đấu tranh giành và bảo vệ chính quyền cách mạng của đồng chí Hoàng Đình Giong. Tháng 10/1944 thoát khỏi nhà tù thực dân, trở lại Cao Bằng, đồng chí tiếp tục lãnh đạo phong trào cách mạng, là Trưởng ban khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám 1945 ở Cao Bằng. Cách mạng thành công, đồng chí nhận nhiệm vụ chỉ huy đoàn quân Nam tiến chi viện cho chiến trường miền Nam; được Bác Hồ đặt tên là Võ Văn Đức với hàm nghĩa văn võ song toàn. Đồng chí trải qua các chức vụ: Chủ nhiệm Chính trị Bộ (Chính ủy) Quân giải phóng Nam Bộ, Khu Bộ trưởng (Tư lệnh) Khu 9, Khu Bộ trưởng Khu 6.

Trên các cương vị công tác, đồng chí Hoàng Đình Giong đã góp phần tổ chức xây dựng, phát triển lực lượng vũ trang Nam Bộ; xây dựng căn cứ địa U Minh; giải quyết vấn đề đoàn kết dân tộc giữa đồng bào Việt - Khơ me, đoàn kết tôn giáo, làm thất bại âm mưu chia rẽ dân tộc, tôn giáo của thực dân Pháp. Đồng chí đã để lại ấn tượng sâu sắc trong lòng đồng bào Khơ-me, được đồng bào, yêu quý, kính phục, gọi thân mật là "Cụ Vũ" (tức cụ “Vũ Đức”). Năm 1947, đồng chí anh dũng hy sinh trong một trận chiến đấu tại tỉnh Ninh Thuận.

Chương cuối của cuốn sách, nói về tấm gương sáng của người cộng sản tài năng, suốt đời phấn đấu hy sinh vì mục tiêu, lý tưởng của Đảng và dân tộc. Một trong những người cộng sản đầu tiên của Cao Bằng, người lãnh đạo cuộc vận động thành lập tổ chức đảng ở Cao Bằng và khu vực biên giới phía Bắc, người góp phần quan trọng khôi phục hệ thống tổ chức đảng và phong trào cách mạng ở Bắc Kỳ, nhà chỉ huy quân sự tài năng của Đảng và cách mạng Việt Nam. Dù ở cương vị nào, từ Chỉ huy Bộ đội Nam tiến, Chính ủy Giải phóng quân Nam Bộ, Khu bộ trưởng (Tư lệnh) Khu 9, Khu 6, với bản lĩnh, trí tuệ sáng suốt, đồng chí Hoàng Đình Giong đều đề ra những chủ trương đấu tranh đúng đắn trên các mặt trận quân sự, chính trị, ngoại giao…, xây dựng thế trận chiến tranh nhân dân, cùng với quân dân Nam Bộ đánh bại âm mưu “đánh nhanh, thắng nhanh” của thực dân Pháp.

Cuộc đời 43 năm của đồng chí tuy không dài nhưng đầy chiến công và tự hào. Đồng chí chiến đấu đến hơi thở cuối cùng và đi vào lịch sử. Một nhà lãnh đạo xuất sắc, một chỉ huy quân sự giàu bản lĩnh và kinh nghiệm, đã cống hiến cả cuộc đời cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và hạnh phúc của nhân dân. Để tưởng nhớ và tri ân công lao to lớn của đồng chí, Đảng bộ và nhân dân các dân tộc Cao Bằng đã dựng Tượng đài, xây dựng Địa điểm lưu niệm đồng chí tại làng Nà Toàn, phường Đề Thám (Thành phố). Trường Đảng của tỉnh Cao Bằng và một đường phố tại trung tâm Thành phố được đặt tên của đồng chí. Nhiều địa phương xây dựng bia tưởng niệm, đặt tên ông tại những đường phố to đẹp mang tên Hoàng Đình Giong.

Trọn cuộc đời gắn bó với sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, đồng chí Hoàng Đình Giong mang hết trí tuệ, sức lực để cống hiến cho Đảng và cách mạng Việt Nam. Đồng chí trở thành tấm gương sáng về ý chí cách mạng, lòng trung thành, tinh thần đoàn kết, ý thức tổ chức kỷ luật, sẵn sàng chiến đấu, hy sinh vì lý tưởng của Đảng, vì tương lai tươi sáng của cách mạng cho các thế hệ mai sau học tập, noi theo.

Cuốn sách là tư liệu giáo dục truyền thống, tư liệu nghiên cứu bổ ích cho các nhà khoa học, các độc giả quan tâm nghiên cứu về lịch sử nói chung, về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của đồng chí Hoàng Đình Giong - người con ưu tú của quê hương Cao Bằng.

H.C