Cứu nhà giữa tâm lũ

Lũ lụt cuối năm 2021 ở miền Trung. Ảnh: Minh Hoàng.

Sáng 18/4, tại Đường Sách TP.HCM, cuốn sách Từ một dự án cộng đồng đến Quỹ Sống và Cẩm nang Nhà Chống Lũ chính thức ra mắt bạn đọc. Ấn phẩm gần 300 trang là kết tinh của 11 năm đồng hành cùng người dân vùng bão lũ - nơi mà mỗi mùa mưa về là một lần đánh cược với sự sống. Cuốn sách là một phần tiếp nối của sáng kiến cộng đồng Nhà Chống Lũ được khởi xướng vào năm 2013. Đến nay, chương trình đã hỗ trợ xây dựng hơn 1.230 ngôi nhà an toàn tại 11 tỉnh, thành trên cả nước.

86 năm tuổi đời là 86 mùa lũ

Ở xã Đại Hưng (Đại Lộc, Quảng Nam), có một bà cụ 86 tuổi, sống cùng con dâu và cháu nội trong căn nhà gỗ dựng sát bờ sông. Mỗi mùa lũ về, cả nhà lại tất tả đưa bà lên gác, nhìn nước lũ cuốn trôi nhiều thứ mà bất lực. Có năm, nước lên quá nhanh, bà cụ chỉ kịp bám vào cột nhà chờ người đến cứu. 86 tuổi đời là 86 mùa lũ không ngơi nghỉ. Nhưng giờ, sức bà đã yếu, chân không còn nhanh, trong khi dòng lũ thì chưa bao giờ chậm lại.

Chị Jang Kều - Người sáng lập Quỹ Sống và sách Từ một dự án cộng đồng đến Quỹ Sống và Cẩm nang Nhà Chống Lũ. Ảnh: Hoàng Yến.

Câu chuyện của bà cụ 86 tuổi chỉ là một lát cắt nhỏ trong bức tranh về hàng nghìn gia đình đang sống trong bất an giữa vùng lũ. Năm 2025, Quỹ Sống và Nhà Chống Lũ dự kiến xây tặng 40 căn nhà an toàn cho những hoàn cảnh đặc biệt như bà. Nhưng ngoài 40 căn ấy, vẫn còn biết bao mái nhà tạm bợ trải dài khắp Quảng Nam, Quảng Trị, đồng bằng sông Cửu Long... nơi chỉ cần một đợt lũ là có thể cuốn trôi cả tài sản, thậm chí là mạng sống.

Chia sẻ tại buổi ra mắt sách, chị Jang Kều - người sáng lập Quỹ Sống - cho biết: “Có nơi từng xây đến 600 căn nhà chống lũ, nhưng sau một mùa bão, chỉ còn 2 căn trụ vững. Nếu không có giải pháp bài bản, bền vững và có thể nhân rộng, thì mọi nỗ lực cũng chỉ như miếng vá tạm thời giữa cơn lũ lớn”.

Một cuốn sách để đọc và để hành động

Không chỉ ghi lại những câu chuyện cảm động về hành trình thiện nguyện, Từ một dự án cộng đồng đến Quỹ Sống và Cẩm nang Nhà Chống Lũ được kỳ vọng sẽ trở thành một cuốn cẩm nang thực hành giúp cộng đồng, nhà quản lý và các tổ chức xã hội có thể chủ động ứng phó với thiên tai, thay vì chỉ phản ứng bị động sau mỗi trận bão.

Hình ảnh một ngôi nhà trước và sau khi được hỗ trợ bởi dự án Nhà chống lũ. Ảnh: Quỹ Sống.

Cuốn sách giới thiệu 9 mô hình thiết kế và xây dựng nhà an toàn được nghiên cứu, thử nghiệm và triển khai thực tế tại các vùng chịu ảnh hưởng nặng nề bởi bão lũ, ngập úng và sạt lở đất. Từ miền Trung khô cằn đến miền Tây sông nước, mỗi mô hình đều có hướng dẫn chi tiết về kỹ thuật xây dựng, cách lập kế hoạch, lựa chọn vật liệu linh hoạt theo địa hình, khí hậu và điều kiện sống của người dân địa phương.

Nhà báo Nguyễn Thế Thanh, người đã đồng hành cùng nhiều dự án cộng đồng, nhận định: “Cứu trợ sau thiên tai không thể mãi chỉ là những chuyến xe lương thực, mà phải là giải pháp để người dân có thể đứng dậy và chủ động ứng phó với bão lũ. Không ai có thể đi từng nơi chắp vá từng mái nhà, nhưng nếu có mô hình đơn giản, thiết thực và hiệu quả thì chính người dân cũng có thể tự tay dựng lại cuộc đời mình”.

Điểm đặc biệt là toàn bộ lợi nhuận từ việc phát hành sách sẽ được dùng để xây dựng tiếp 40 căn nhà an toàn trong năm tới. Ngoài ra, độc giả cũng có thể lựa chọn mua sách để gửi tặng trực tiếp đến người dân vùng lũ như một hành động thiết thực góp phần lan tỏa tri thức và tinh thần sẻ chia.

Không tô hồng, không lý tưởng hóa, cũng không kêu gọi thương cảm, cuốn sách là lời mời gọi đầy tính thực tiễn: hãy cùng nhau hành động vì một xã hội mà mỗi mái nhà đều đủ sức đứng vững trước giông bão và mỗi người dân đều có quyền được sống an toàn trong chính tổ ấm của mình.

Hoàng Yến