Cựu SV kiện NEU đòi bồi thường 36 tỷ: Chuyên gia, luật sư nói việc xưa nay hiếm

Vừa qua, dư luận xôn xao trước câu chuyện ông Dương Thế Hảo - cựu sinh viên Khoa Kinh tế công nghiệp K26-27 hệ chính quy của Trường Đại học Kinh tế quốc dân khởi kiện, yêu cầu trường này bồi thường thiệt hại hơn 36 tỷ đồng.

Trong đơn, ông Hảo nêu, năm 1989, ông Hảo đã học xong chương trình và hoàn thành kỳ thi tốt nghiệp với tất cả các môn có kết quả từ đạt trở lên. Sau khi hoàn thành khóa học từ năm 1989 ông Hảo không nhận được bằng tốt nghiệp đại học, cho tới khi ông có đơn khởi kiện thì Trường Đại học Kinh tế Quốc dân mới trả bằng tốt nghiệp và hồ sơ cá nhân cho ông vào năm 2019.

Việc làm này của Trường Đại học Kinh tế quốc dân đã gây ra hàng loạt hậu quả, thiệt hại cho cá nhân ông Dương Thế Hảo và gia đình trong thời gian dài. Do vậy, ông Hảo yêu cầu Trường Đại học Kinh tế Quốc dân phải bồi thường thiệt hại cho ông số tiền khoảng hơn 36 tỷ đồng.

Ông Dương Thế Hảo - người khởi kiện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân.

Nếu người khởi kiện có đủ căn cứ chứng minh, trường có thể phải bồi thường

Liên quan đến câu chuyện nêu trên, trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường (Văn phòng Luật sư Chính Pháp, Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) chia sẻ, nếu nguyên đơn (người khởi kiện) có đầy đủ căn cứ chứng minh rằng Trường Đại học Kinh tế Quốc dân có lỗi và gây ra thiệt hại thì cơ sở giáo dục này có thể phải bồi thường.

Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường cho hay, trong các vụ án dân sự mà tòa án nhân dân thụ lý giải quyết về bồi thường ngoài hợp đồng, vụ việc cựu sinh viên Trường Đại học Kinh tế Quốc dân yêu cầu bồi thường hơn 36 tỷ đồng với lý do bị giữ bằng tốt nghiệp, hồ sơ cá nhân nêu trên là vụ án hi hữu.

"Theo quy định của pháp luật, các đương sự có quyền khởi kiện khi có căn cứ cho thấy quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm hại, tuy nhiên pháp luật về tố tụng dân sự cũng quy định người khởi kiện có quyền đưa ra yêu cầu khởi kiện nhưng cũng có nghĩa vụ phải chứng minh yêu cầu khởi kiện của mình là có căn cứ và hợp pháp.

Đối với vấn đề bồi thường thiệt hại ngoài hợp đồng (giữa các bên không có hợp đồng với nhau trước đó, thiệt hại phát sinh từ quan hệ dân sự, kinh tế mà không có thỏa thuận từ trước) thì vấn đề bồi thường thiệt hại dân sự chỉ đặt ra khi một bên có lỗi, gây ra thiệt hại cho bên kia", Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường cho hay.

Điều 584, Bộ luật dân sự số 91/2015/QH13 quy định căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại như sau:

Người nào có hành vi xâm phạm tính mạng, sức khỏe, danh dự, nhân phẩm, uy tín, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác của người khác mà gây thiệt hại thì phải bồi thường, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.

Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác.

Trường hợp tài sản gây thiệt hại thì chủ sở hữu, người chiếm hữu tài sản phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại, trừ trường hợp thiệt hại phát sinh theo quy định tại khoản 2 Điều này.

Theo Luật sư, trong quá trình giải quyết vụ án, tòa án nhân dân sẽ yêu cầu các đương sự cung cấp tài liệu minh chứng. Trong trường hợp cần thiết, tòa án sẽ xác minh thu thập chứng cứ để làm rõ quy trình đào tạo của cơ sở giáo dục này được thực hiện như thế nào; nguyên đơn được công nhận tốt nghiệp thời điểm nào; tại sao nguyên đơn không nhận bằng tốt nghiệp; lý do gì đến năm 2019 nguyên đơn mới nhận được bằng tốt nghiệp...

Theo quy định của pháp luật, sau khi sinh viên đủ điều kiện công nhận tốt nghiệp sẽ được cấp bằng và được trao bằng. Trên thực tế, có một số sinh viên không đủ điều kiện tốt nghiệp hoặc đã tốt nghiệp nhưng không đến nhận bằng. Nếu trường hợp sinh viên đã tốt nghiệp, đủ điều kiện cấp bằng mà cơ sở giáo dục không thực hiện thì đó là chuyện hiếm, cần làm rõ nguyên nhân phía sau.

Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường. Ảnh: NVCC.

Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường cho rằng, cần làm rõ về quy trình đào tạo, quy trình cấp bằng, điều kiện, thủ tục cấp bằng tốt nghiệp cũng như thực tiễn quá trình cấp bằng, nhận bằng trong trường hợp này tại Trường Đại học Kinh tế Quốc dân được thực hiện như thế nào.

"Đây là vụ án phức tạp cần phải làm rõ rất nhiều vấn đề, trong đó có quy trình đào tạo, thủ tục cấp bằng, yếu tố lỗi và đặc biệt là những thiệt hại vật chất, thiệt hại tinh thần có thể phát sinh, trên cơ sở đó thì mới có thể giải quyết vụ án một cách đúng đắn, công bằng, đúng pháp luật", Tiến sĩ, Luật sư Đặng Văn Cường chia sẻ thêm.

Cựu sinh viên kiện trường giữ bằng hàng chục năm là chuyện xưa nay hiếm thấy

Cùng trao đổi với phóng viên, ông Nguyễn Bá Thuyền – Đại biểu Quốc hội khóa XII, XIII, nguyên Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Lâm Đồng cho rằng, việc một trường đại học bị cựu sinh viên kiện, yêu cầu bồi thường vì không được trả giấy tờ, hồ sơ cá nhân và bằng cử nhân là việc xưa nay hiếm thấy.

Hơn thế nữa, trong câu chuyện này, Trường Đại học Kinh tế Quốc dân được xem là một trong những cơ sở giáo dục đại học có tên tuổi, do đó, để xảy ra sự việc nêu trên cũng ảnh hưởng ít nhiều đến danh tiếng nhà trường.

Ông Nguyễn Bá Thuyền – Đại biểu Quốc hội khóa XII, XIII, nguyên Ủy viên Ủy ban Pháp luật của Quốc hội. Ảnh: Quochoi.vn

Ông Thuyền bày tỏ: “Trường Đại học Kinh tế Quốc dân nên sớm làm rõ những băn khoăn của dư luận xoay quanh câu chuyện nêu trên, không nên để kéo dài gây bức xúc. Nhà trường không thể cứ im lặng, nếu có khúc mắc gì thì cũng cần làm sáng tỏ. Hơn thế nữa, việc không được trả hồ sơ cá nhân bản gốc suốt hàng chục năm đã ảnh hưởng rất lớn đến cuộc sống của cá nhân cựu sinh viên, nhà trường nên nhìn nhận và có trách nhiệm”.

Cũng theo nguyên Viện trưởng Viện Kiểm sát Nhân dân tỉnh Lâm Đồng, khi một sinh viên theo học tại một cơ sở giáo dục đại học, đích đến của họ là lấy được tấm bằng tốt nghiệp đại học để tìm kiếm cơ hội việc làm đúng chuyên ngành. Rõ ràng, không một trường nào có quyền giữ lại bằng cấp, hồ sơ cá nhân gốc của sinh viên, bởi vì đây là những giấy tờ rất quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến lộ trình sự nghiệp, đời sống cá nhân và thậm chí là cả gia đình của người đó.

“Trong giáo dục thì chữ “thật” phải được đặt lên làm đầu. Bởi đây là quốc sách, sản phẩm là trí tuệ, là con người. Nhà trường cần đảm bảo những quyền lợi, lợi ích chính đáng của người học. Ngoài ra, khi có những vấn đề liên quan đến người học, nhà trường cần rốt ráo xử lý, tránh xảy ra tình trạng đùn đẩy, để sự việc bị kéo dài, ảnh hưởng đến cuộc đời người ta như thế. Chúng ta cũng nhìn nhận thẳng thắn trách nhiệm của những cá nhân, đơn vị liên quan”, ông Thuyền nhấn mạnh.

Cùng nhìn nhận về vụ việc cựu sinh viên kiện Trường Đại học Kinh tế Quốc dân đòi bồi thường hơn 36 tỷ đồng, lãnh đạo một trường đại học tại Hà Nội chia sẻ, trong mọi trường hợp, sự minh bạch và đối thoại giữa sinh viên và nhà trường là rất quan trọng. Khi các bên có thể trao đổi cởi mở và giải quyết xung đột một cách hòa nhã, kiện tụng có thể được tránh, đồng thời vẫn bảo vệ được quyền lợi của sinh viên. Tuy nhiên, nếu sinh viên cảm thấy không được lắng nghe và nhà trường không có biện pháp giải quyết thích hợp, kiện tụng có thể là phương án để bảo vệ quyền lợi và tạo sức ép để yêu cầu sự cải thiện.

"Việc sinh viên kiện nhà trường có nhiều góc nhìn khác nhau, tùy thuộc vào tình huống và lý do cụ thể. Trong một số trường hợp, sinh viên có thể cảm thấy quyền lợi bị xâm phạm, như các vấn đề về chất lượng đào tạo, học phí, các quyền lợi trong khuôn viên trường, hoặc các cam kết trong quá trình tuyển sinh không được thực hiện", vị này cho biết.

Ngoài ra, vị lãnh đạo cũng chia sẻ thêm, hiện nay, việc lưu trữ và quản lý thông tin hồ sơ sinh viên được thực hiện theo quy định tại Thông tư 27/2016/TT-BGDĐT về thời hạn bảo quản tài liệu chuyên môn nghiệp vụ của ngành Giáo dục, do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo ban hành.

Theo đó, một số tài liệu phải lưu trữ vĩnh viễn, bao gồm: Quyết định trúng tuyển, danh sách trúng tuyển; văn bản phê duyệt danh sách học sinh nhập học hoặc phân lớp; bảng điểm tổng hợp kết quả học tập theo học kỳ, năm học, khóa học; quyết định công nhận tốt nghiệp và cấp bằng đại học; danh sách tốt nghiệp; và hồ sơ xét công nhận tốt nghiệp.

Trong khi đó, hồ sơ đăng ký dự tuyển, các bài thi, và sổ lên lớp…. chỉ được lưu trữ trong một thời gian nhất định theo quy định. Việc xác định một cá nhân có từng theo học tại trường hay không, nếu chỉ căn cứ vào hồ sơ cá nhân của người học là chưa đủ, vì những hồ sơ này có thể không còn được lưu trữ. Thay vào đó, cần dựa vào các tài liệu phải lưu trữ vĩnh viễn, chẳng hạn như quyết định trúng tuyển...

Phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam đã liên hệ với Trường Đại học Kinh tế Quốc dân để có thêm thông tin khách quan về vụ việc này. Nhà trường cho biết đã tiếp nhận thông tin và sẽ có phản hồi lại phóng viên.

Tuệ Nhi