Cựu Tổng thống Donald Trump có thể làm 'chệch hướng' phát triển xe điện toàn cầu?

Bất chấp tuyên bố của cựu Tổng thống Donald Trump tại một cuộc biểu tình ở Detroit hôm thứ Tư tuần trước rằng xe điện “quá đắt” và “không đi đủ xa”, người tiêu dùng ngày càng đòi hỏi nhiều hơn với xe điện vì chi phí giảm, số lượng phương tiện sẵn có ngày càng đa dạng và sự can thiệp của chính phủ.

Tuy nhiên, theo Cox Automotive, việc áp dụng xe điện diễn ra chậm - chỉ chiếm 7,2% thị trường trong quý trước, tăng từ mức 5,7% cùng kỳ năm trước. Chỉ riêng nhu cầu hữu cơ có lẽ không đủ để biện minh cho khoản đầu tư lớn của các nhà sản xuất ô tô vào công nghệ xe điện.

Đó là lý do tại sao các nhà sản xuất ô tô đang trông cậy vào các ưu đãi của chính quyền Biden để thúc đẩy nhu cầu của người tiêu dùng một cách giả tạo. Cơ quan Bảo vệ Môi trường của Biden đang thúc đẩy xe điện chiếm tới 2/3 số ô tô mới được bán ở Mỹ vào năm 2032 thông qua sự kết hợp giữa ưu đãi thuế.

Nếu không có những ưu đãi này, điều mà ông Trump muốn đảo ngược, kế hoạch của các nhà sản xuất ô tô Mỹ có thể sẽ thất bại.

Barry Rabe, giáo sư về chính sách công và chính sách môi trường tại Đại học Michigan, nhận định: “Khả năng thay đổi đột ngột chính sách sẽ gây sốc đối với ngành. Tôi không thể tưởng tượng được ngành công nghiệp này sẽ bị thay đổi liên tục cứ sau bốn hoặc tám năm”.

Và trong khi ông Trump có thể lên án xe điện, nhiều nhà lập pháp trong đảng của ông đang tận dụng những khoản đầu tư này và hoan nghênh quá trình chuyển đổi. Hơn một nửa số chuyên gia năng lượng sạch mới các dự án được công bố kể từ khi IRA được thông qua đều được đặt tại các quận do Đảng Cộng hòa lãnh đạo.

Georgia là nơi có nhiều việc làm về xe điện nhất được công bố và là nơi đặt trụ sở của các nhà máy lớn từ các nhà sản xuất lâu đời như Huyndai và Kia cho đến các công ty mới nổi về xe điện như Rivian. Thống đốc Đảng Cộng hòa của bang Brian Kemp đã cam kết biến Georgia trở thành “thủ đô di chuyển bằng điện” của đất nước.

Tương lai của các nhà sản xuất ô tô Mỹ

Theo Quỹ Bảo vệ Môi trường Mỹ, các nhà sản xuất ô tô đã công bố hơn 120 tỷ USD đầu tư vào xe điện và 143.000 việc làm mới ở Mỹ trong 8 năm qua, với hơn 40% số khoản đầu tư đó diễn ra kể từ khi IRA được thông qua.

Các nhà máy sản xuất pin của các nhà sản xuất ô tô Mỹ và nước ngoài như Nissan và Mercedes-Benz hiện đang được xây dựng tại các bang như Georgia, South Carolina và Alabama.

Các nhà sản xuất ô tô truyền thống hiện cũng đang chuyển hướng sang xe điện để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng mạnh mẽ dự kiến, các quy định môi trường khắt khe hơn ở cả các bang của Mỹ và nước ngoài, cũng như sự thúc đẩy từ Phố Wall.

Trong khi đó, các nhà đầu tư đã biến Tesla cho đến nay trở thành nhà sản xuất ô tô có giá trị nhất hành tinh, mặc dù doanh thu chỉ bằng một phần nhỏ so với các nhà sản xuất ô tô lớn khác và các nhà sản xuất ô tô khác đang ghen tị với sự tăng trưởng trên thị trường chứng khoán của hãng.

Xe điện đã vượt xa tốc độ tăng trưởng của ô tô động cơ đốt trong truyền thống (ICE) trong những năm gần đây. Theo một cuộc khảo sát của Cox vào mùa hè 2023, hơn 50% người mua hàng quan tâm đến việc mua một chiếc xe điện. 53% người tiêu dùng cho rằng xe điện cuối cùng sẽ thay thế các phương tiện chạy bằng ICE.

Do nhu cầu và quy định của người tiêu dùng, General Motors đã đặt mục tiêu loại bỏ dần việc bán tất cả các loại xe đốt trong vào năm 2035 và Ford cho biết họ hy vọng xe điện sẽ chiếm gần một nửa doanh số bán hàng của hãng vào năm 2030. GM thậm chí còn thay đổi logo của mình trông giống như một phích cắm điện.

Rabe cho biết: “Đối với một nhà sản xuất lớn, việc đặt cược rằng tương lai của phương tiện vận tải là các phương tiện chạy bằng ICE có vẻ như là một trường hợp ngày càng khó thực hiện hơn”.

Chiến lược xe điện của Biden

Đạo luật Giảm lạm phát của Đảng Dân chủ bao gồm các khoản vay hàng tỷ USD của chính phủ dành cho các nhà sản xuất ô tô để tài trợ cho kế hoạch xây dựng các nhà máy pin EV của họ. Người tiêu dùng có thể nhận lại khoản tín dụng thuế lên tới 7.500 USD đối với xe điện do Mỹ sản xuất.

Dự luật cơ sở hạ tầng riêng biệt của chính quyền Mỹ cũng cung cấp 7,5 tỷ USD để tài trợ cho mạng lưới các trạm sạc để cung cấp năng lượng cho xe điện.

Những ưu đãi này được thiết kế để giảm chi phí mua và sản xuất xe điện ở Mỹ.

Các chuyên gia cho rằng các nhà sản xuất ô tô truyền thống của Mỹ đang đứng sau Tesla và các nhà sản xuất Trung Quốc trong cuộc đua xe điện và họ cần những khoản trợ cấp đó để duy trì tính cạnh tranh.

“Chúng tôi nhận thấy mình đang tụt hậu trong công nghệ pin”, Jon McNeill, người đồng sáng lập DVx Ventures và cựu chủ tịch của Tesla cho biết, nếu muốn duy trì khả năng cạnh tranh trong ngành, chúng tôi phải đầu tư để kiếm lợi nhuận và bắt kịp. McNeill nằm trong Hội đồng quản trị của General Motors. “Nếu chúng ta buông máy tăng tốc, chúng ta có thể phải nhường lại ngành. Điều đó không tốt cho bất kỳ người Mỹ nào”.

Kế hoạch của Trump nhằm hạn chế xe điện

Trump đã đụng độ với các nhà sản xuất ô tô trong nhiệm kỳ của ông tại Nhà Trắng.

Khi còn đương chức, Trump đã đảo lộn ngành công nghiệp ô tô bằng cách đề xuất thay thế các tiêu chuẩn nhiên liệu thời Obama bằng một kế hoạch kêu gọi mức tăng hàng năm thấp hơn đáng kể.

Trump cũng nới lỏng các quy định về ô nhiễm không khí và số dặm. Nhưng các nhà sản xuất ô tô đã phản đối Trump và đồng ý đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe hơn do California đặt ra thay vì các quy định của chính quyền Trump.

Bây giờ, Trump tiếp tục muốn dừng việc thúc đẩy xe điện.

Tại một nhà máy sản xuất pin ở Detroit hôm thứ Tư, Trump nói rằng nước Mỹ không cần những gì nhà máy này sản xuất.

Trump nói: “Chúng tôi vừa đi ngang qua nhà máy này và xe điện sẽ khiến các nhà sản xuất ô tô phá sản. Họ không cần bất cứ thứ gì trong số này. Những thứ bạn làm ở Michigan, họ không cần những thứ đó”.

Viết trên Truth Social vào cuối tuần qua, ông Trump cho biết xe điện là một “trò lừa bịp” và “tất cả những chiếc xe này sẽ được sản xuất tại Trung Quốc”. Trump tuyên bố xoay trục EV thậm chí sẽ phá hủy ngành công nghiệp ô tô của Mỹ và giết chết việc làm.

Một số công nhân ô tô đã bày tỏ lo ngại về quá trình chuyển đổi xe điện. Trump đã nói chuyện với những người lao động không thuộc công đoàn ở Michigan vào thứ Tư và giải quyết những lo ngại đó.

Cuộc đình công của công nhân ô tô 87 năm trước đã biến đổi nước Mỹ như thế nào?

Trump đã cam kết đảo ngược các quy định mới đầy tham vọng về ô nhiễm ô tô của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ, có thể yêu cầu xe điện chiếm tới 2/3 số ô tô mới bán ra ở Mỹ vào năm 2032. Và quan điểm về chính sách của cựu Tổng thống của Trump cũng có thể khiến người tiêu dùng gặp khó khăn hơn trong việc tận dụng khoản tín dụng thuế 7.500 USD cho xe điện có trong Đạo luật giảm lạm phát và tắt hàng tỷ USD tài trợ và bảo lãnh cho vay mà chính quyền Biden đã cấp cho các công ty để thúc đẩy công nghệ xe điện.

Các đề xuất của ông Trump có thể làm suy yếu các khoản đầu tư vào xe điện của các công ty Mỹ và trao quyền kiểm soát tương lai xe điện ngày càng tăng cho các nhà sản xuất nước ngoài.

Sự tức giận ở Anh

Chính phủ Anh tuần trước cho biết họ sẽ trì hoãn lệnh cấm bán ô tô chạy bằng khí đốt và dầu diesel mới trong 5 năm, từ 2030 đến 2035, khiến các nhà sản xuất ô tô tức giận cảnh báo động thái này sẽ làm suy yếu nỗ lực chuyển sang sử dụng xe điện của ngành.

Thủ tướng Anh Rishi Sunak cho biết: “Chúng tôi sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình chuyển đổi sang xe điện”.

Nhưng các nhà sản xuất ô tô cho biết sự chậm trễ sẽ gây ra sự nhầm lẫn.

“Hoạt động kinh doanh của chúng tôi cần ba điều từ chính phủ Anh: tham vọng, cam kết và tính nhất quán. Việc nới lỏng vào năm 2030 sẽ làm suy yếu cả ba”, Chủ tịch Ford Anh Lisa Brankin cho biết trong một tuyên bố.

Stellantis, công ty sở hữu các thương hiệu Fiat, Peugeot và Citroën, đã lặp lại lời kêu gọi làm rõ ràng và cho biết họ cam kết đạt được doanh số bán xe hơi và xe tải mới 100% không phát thải ở Anh vào cuối thập kỷ này.

Hoàng Lâm