Cựu Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol thua canh bạc chính trị vì một quyết định liều lĩnh
Là một cựu công tố viên trở thành tổng thống nhờ những bước đi táo bạo, ông Yoon Suk Yeol cuối cùng đã trở thành nạn nhân của sự liều lĩnh khi ông bị bãi nhiệm vì quyết định thiết quân luật chớp nhoáng vào đầu tháng 12.
Cựu Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk Yeol. (Ảnh: Reuters)
Sáng 4/4, Tòa án Hiến pháp Hàn Quốc thông qua đề xuất luận tội ông Yoon Suk Yeol (64 tuổi), bãi nhiệm ông khỏi chức vụ tổng thống vì lệnh thiết quân luật hồi tháng 12/2024. Phán quyết, được công bố bởi quyền Chánh án Tòa án Hiến pháp Moon Hyung-bae, có hiệu lực ngay lập tức.
Ông Yoon phủ nhận mọi hành vi sai trái, lập luận rằng nỗ lực thiết quân luật kéo dài sáu giờ của ông là để bảo vệ đất nước khỏi "các thế lực chống phá". Ông hiện vẫn phải đối mặt với phiên tòa hình sự về tội chủ mưu nổi loạn.
Nhiệm kỳ tổng thống của ông Yoon bị bao vây bởi những bê bối cá nhân liên quan đến phu nhân Kim Keon-hee, những cuộc cãi vã gay gắt với các đối thủ chính trị và những rạn nứt trong nội bộ đảng cầm quyền Sức mạnh Quốc dân.
Theo Han Dong-soo - một cựu thẩm phán từng là người đứng đầu bộ phận thanh tra tại văn phòng công tố dưới thời ông Yoon, cựu tổng thống đã tận dụng sự nghiệp luật sư của mình như một bệ phóng để giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2022.
"Yoon Suk Yeol là tổng công tố viên quyền lực nhất từ trước đến nay", ông Han nói. "Ông ấy đã tận dụng công việc của mình để hiện thực hóa kế hoạch trở thành tổng thống. Hành động của ông ấy rất táo bạo".
Ông Han nhắc lại phát biểu của cựu tổng thống tại một bữa tối vào năm 2020: "Nếu tôi học tại học viện quân sự, tôi đã dàn dựng một cuộc đảo chính".
Khi còn là công tố viên, ông Yoon đã chỉ đạo các cuộc điều tra cấp cao về những người có quyền lực chính trị, được coi là cuộc thập tự chinh chống tham nhũng, giúp ông giành thiện cảm của công chúng. Nhưng khi đã lên làm tổng thống, ông lại phải vật lộn để duy trì danh tiếng của mình.
Việc ông Yoon áp đặt lệnh thiết quân luật chớp nhoáng hồi đầu tháng 12 đã khiến ông bị tổn hại nghiêm trọng về mặt chính trị.
Từ sự nghiệp sáng giá đến cú ngã ngựa
Theo Yonhap, ông Yoon Suk Yeol đã thăng tiến ngoạn mục từ một công tố viên hàng đầu lên chức tổng thống trong khoảng ba năm. Nhưng giờ đây, ông đã trở thành tổng thống thứ hai của quốc gia này bị bãi nhiệm.
Sinh ra trong một gia đình giàu có ở Seoul, ông Yoon học rất giỏi. Ông từng theo học luật tại Đại học Quốc gia Seoul, nhưng sở thích tiệc tùng đã khiến ông liên tục trượt kỳ thi luật sư trước khi thành công trong kỳ thi thứ 9.
Ông trở nên nổi tiếng trên khắp Hàn Quốc vào năm 2016, với tư cách người dẫn đầu cuộc điều tra tham nhũng nhằm vào tổng thống khi đó là bà Park Geun-hye. Vai trò trong việc đưa bà Park vào tù, và sự trở lại đầy kịch tính với tư cách người đứng đầu Văn phòng Công tố quận trung tâm Seoul đã đánh dấu sự khởi đầu cho quá trình vươn lên mạnh mẽ của ông Yoon trong chính trường.
Năm 2019, ông trở thành tổng công tố viên của Hàn Quốc, dẫn đầu cuộc điều tra tham nhũng nhằm vào một đồng minh thân cận của Tổng thống Moon Jae-in.
Điều đó khiến ông trở thành người được phe bảo thủ yêu mến, khi họ trở nên thất vọng với những chính sách tự do của ông Moon. Sau đó, ông Yoon được coi là ứng viên sáng giá cho chức tổng thống vào năm 2022.
Nhiệm kỳ tổng thống của ông có sự khởi đầu đầy khó khăn khi ông di rời văn phòng tổng thống ra khỏi Nhà Xanh. Việc này làm dấy lên câu hỏi liệu quyết định của ông Yoon có liên quan đến phong thủy hay không. Nhưng tổng thống phủ nhận mọi sự liên quan với thầy cúng.
Khi ông Yoon từ chối sa thải các quan chức cấp cao sau vụ giẫm đạp trong lễ hội Halloween năm 2022 khiến 159 người thiệt mạng, ông đã bị cáo buộc bảo vệ những người thân cận của mình. Một trong số đó là Bộ trưởng An toàn Lee Sang-min, một người bạn tốt nghiệp cùng trường trung học với ông Yoon.
Trước lùm xùm thiết quân luật, năm giữa nhiệm kỳ của Tổng thống Yoon cũng đã bị lu mờ bởi vụ bê bối liên quan đến vợ ông - bà Kim Keon-hee - khi bà bị cáo buộc nhận một chiếc túi xách Christian Dior đắt tiền làm quà tặng.
Ông Yoon đã lên tiếng xin lỗi sau khi vụ bê bối được coi là nguyên nhân chính dẫn đến thất bại của đảng Sức mạnh Quốc dân (PPP) cầm quyền trong cuộc bầu cử quốc hội hồi tháng 4. Nhưng ông vẫn tiếp tục bác bỏ lời kêu gọi điều tra vụ bê bối, cũng như điều tra cáo buộc thao túng giá cổ phiếu liên quan đến vợ và mẹ vợ ông. Văn phòng điều tra cũng quyết định không truy tố đệ nhất phu nhân.
Ông Yoon và phu nhân. (Ảnh: Reuters)
Những rắc rối cá nhân đã khiến nhiều người quên đi những thành tựu đáng chú ý trước đó của ông Yoon trong vai trò tổng thống.
Nỗ lực táo bạo của ông nhằm đảo ngược căng thẳng ngoại giao kéo dài hàng thập kỷ với nước láng giềng Nhật Bản và cùng Tokyo tham gia hợp tác an ninh ba bên với Mỹ được coi là thành tựu chính sách đối ngoại của ông.
Khả năng gắn kết ở cấp độ cá nhân của ông Yoon, đặc điểm mang lại thành công ban đầu cho ông, đã được thể hiện tại một sự kiện của Nhà Trắng vào năm 2023, khi ông bước lên sân khấu và hát vang ca khúc nhạc pop thập niên 1970 "American Pie" trước sự kinh ngạc của Tổng thống Joe Biden và đám đông.
Bãi bỏ đặc quyền
Các tổng thống Hàn Quốc hoàn thành nhiệm kỳ 5 năm sẽ được hưởng chế độ đãi ngộ đặc biệt, chẳng hạn như nhận lương hưu tương đương 95% lương tại nhiệm, được chăm sóc bởi một đội ngũ nhân viên gồm bốn người, được hỗ trợ điều trị y tế.
Với việc bị bãi nhiệm giữa nhiệm kỳ, ông Yoon sẽ không tiếp tục nhận được một số chế độ phúc lợi, không còn được chôn cất tại nghĩa trang quốc gia khi qua đời, nhưng vẫn sẽ tiếp tục được bảo vệ an ninh với tư cách là cựu tổng thống, dù mức độ bảo vệ sẽ giảm đáng kể so với khi ông còn đương chức.
Đội an ninh dự kiến sẽ tập trung bảo vệ nơi ở của ông Yoon, nhưng cựu tổng thống sẽ không được cung cấp đoàn xe hộ tống khi di chuyển.
