Đa dạng hóa các kênh thanh toán xuyên biên giới

Cơ hội mới của thị trường thanh toán xuyên biên giới

Quy mô thanh toán toàn cầu có thể chạm mốc 320.000 tỷ USD vào năm 2032, đặt ra yêu cầu cấp thiết về đổi mới hạ tầng. Với vị thế là nền kinh tế năng động, Việt Nam đang đứng trước cơ hội tận dụng blockchain (công nghệ chuỗi khối), stablecoin (một loại tiền điện tử được thiết kế để duy trì giá trị ổn định bằng cách neo vào một tài sản tham chiếu bên ngoài) và sandbox (cơ chế thử nghiệm có kiểm soát) để thúc đẩy thanh toán xuyên biên giới, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và hội nhập tài chính toàn cầu.

Đây là nhận định của các chuyên gia tại hội thảo “Thanh toán xuyên biên giới: Xu hướng toàn cầu và giải pháp cho Việt Nam” do Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam tổ chức ngày 30/9 tại Hà Nội. Hội thảo có sự tham dự của cơ quan quản lý, định chế tài chính, tập đoàn công nghệ như Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Công an, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, Ban Cơ yếu Chính phủ, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, VPBank, TPBank, Viettel, 1Matrix…

Dẫn số liệu từ Ngân hàng Thanh toán Quốc tế (BIS), ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Ứng dụng Fintech (Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam) cho biết, ước tính quy mô thanh toán xuyên biên giới toàn cầu đã đạt gần 200.000 tỷ USD năm 2024 và có thể tăng lên 320.000 tỷ USD vào năm 2032.

Con số này cho thấy nhu cầu giao dịch xuyên biên giới đang trở thành một dòng chảy khổng lồ, giữ vai trò cốt lõi trong hệ thống tài chính quốc tế. Tại Việt Nam, Ngân hàng Thế giới ghi nhận quy mô kiều hối năm 2024 ước đạt 16-18 tỷ USD, tương đương khoảng 4% GDP, đưa Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia nhận kiều hối lớn nhất thế giới. Theo ông Trần Huyền Dinh, đây là nguồn lực quan trọng đóng góp cho cán cân thanh toán và đời sống hàng triệu hộ gia đình nhưng mức phí cao khiến dòng tiền này bị “bào mòn” đáng kể. Bên cạnh đó, với hơn 17 triệu khách quốc tế đến Việt Nam giai đoạn 2024-2025 và khoảng 500.000 người Việt Nam làm việc tự do trên nền tảng toàn cầu cũng đặt ra nhu cầu thanh toán xuyên biên giới nhanh, rẻ, minh bạch.

Ông Trần Huyền Dinh nhấn mạnh, blockchain và stablecoin không thay thế thanh toán các mô hình truyền thống hiện hữu trong thanh toán xuyên biên giới nhưng có thể giúp nâng cao hiệu quả thanh toán, tăng cường trải nghiệm người dùng, bảo mật, giảm phí giao dịch... Đặc biệt, với khả năng truy vết và minh bạch của nền tảng blockchain, các kênh toán on-chain như stablecoin sẽ giúp đảm bảo các quy định quốc tế về phòng chống rửa tiền, góp phần nâng cao minh bạch tài chính và hỗ trợ Việt Nam cải thiện đánh giá quốc tế về phòng chống rửa tiền, hướng tới thoát khỏi “danh sách xám” của Lực lượng Đặc nhiệm tài chính.

Hướng đi mới dành cho Việt Nam

Dưới góc nhìn của một tổ chức phát hành stablecoin hàng đầu thế giới, ông Matthew Crow, Giám đốc Phát triển của Tether cho rằng những hạn chế cố hữu của hệ thống thanh toán xuyên biên giới truyền thống về chi phí, tốc độ đang tạo dư địa cho các công cụ bổ sung. Trong xu thế đó, stablecoin nổi lên như một lựa chọn mới, không thay thế hạ tầng hiện hữu nhưng có thể hoạt động song song để cải thiện hiệu quả.

Sự dịch chuyển này không chỉ mang ý nghĩa toàn cầu mà còn đặc biệt liên quan tới các nền kinh tế đang phát triển, nơi kiều hối, du lịch và lao động số chiếm tỷ trọng lớn như tại Việt Nam. Việc kết hợp stablecoin vào các mô hình thử nghiệm có thể cung cấp thêm dữ liệu thực tiễn để đánh giá tính khả thi của một hạ tầng thanh toán đa dạng hơn, từ đó mở rộng khả năng hội nhập tài chính quốc tế.

Theo Tiến sĩ Võ Trí Thành, Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính tiền tệ quốc gia, rủi ro kinh tế vĩ mô là một trong những ưu tiên quản lý của các cơ quan nhà nước nên việc thanh toán xuyên biên giới là một kênh được quản lý chặt chẽ, gắn với quản lý tiền tệ, đặc biệt là quản lý kiều hối, du lịch... Các yếu tố quan trọng nhất đối với thị trường là tuân thủ pháp luật, quyền chọn của người tiêu dùng và xử lý tranh chấp.

Các chuyên gia đánh giá, việc đa dạng hóa các kênh thanh toán mà cụ thể là stablecoin có thể sẽ mở ra những cơ hội mới, đặc biệt là nâng cao khả năng minh bạch thị trường thanh toán. Tuy nhiên việc ứng dụng các kênh thanh toán mới cần đặc biệt quan tâm đến vấn đề lưu ký và tài sản lưu ký nhằm đảm bảo tính ổn định của thị trường. Ông Đỗ Văn Thuật, Giám đốc Giải pháp và Kiến trúc blockchain, Công ty 1Matrix cho biết, một báo cáo của Quỹ Tiền tệ Quốc tế năm 2025 ghi nhận 80% ngân hàng trung ương trên thế giới đang nghiên cứu hoặc thử nghiệm tiền tệ kỹ thuật số, báo hiệu một cuộc đua mới về hạ tầng thanh toán toàn cầu mà Việt Nam cần theo sát.

Ông Nguyễn Hải Nam, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng việc có thêm một kênh thanh toán mới là vừa cơ hội nhưng cũng là thách thức. Về pháp lý cũng có những điểm sáng là bước đầu Việt Nam đã hài hòa được sự phát triển của công nghệ, đổi mới sáng tạo với các hoạt động kinh tế truyền thống. Luật Công nghiệp Công nghệ số tạo hành lang pháp lý cho các hoạt động công nghệ mới như blockchain nhưng các quốc gia vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau về blockchain, stablecoin nên Việt Nam cần thận trọng, cân nhắc và áp dụng từng bước.

Hoàng Vân (TTXVN)