Đề xuất cấm dùng AI tạo clip, hình ảnh bôi nhọ tổ chức, cá nhân

Chiều 30-9, Hội nghị đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách lần thứ 8 tiếp tục diễn ra, thảo luận về dự án Luật An ninh mạng.

Doanh nghiệp phải định danh địa chỉ internet

Dự thảo Luật An ninh mạng lần này bổ sung điều luật về bảo đảm an ninh dữ liệu. Theo đó, dữ liệu được coi là tài sản quốc gia, là nguyên liệu đầu vào quan trọng cho mọi hệ sinh thái số, quá trình chuyển đổi số.

Tuy nhiên, các quy định hiện hành mới tập trung vào khai thác, sử dụng, xử lý dữ liệu phục vụ chuyển đổi số, chưa có quy định cụ thể về bảo đảm an ninh dữ liệu. Do đó, việc bổ sung vào luật được cho là cấp thiết.

Dự luật cũng bổ sung quy định yêu cầu doanh nghiệp cung cấp dịch vụ trên không gian mạng phải định danh địa chỉ internet (IP) của tổ chức, cá nhân sử dụng dịch vụ và cung cấp cho lực lượng chuyên trách bảo vệ an ninh mạng để phục vụ công tác quản lý.

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thu Hà cho ý kiến về dự luật. Ảnh: Quốc Hội

Theo cơ quan soạn thảo, địa chỉ IP được ví như số nhà, địa chỉ cư trú ngoài đời thực, là cơ sở quan trọng nhất để xác định thông tin, vị trí, thiết bị đầu cuối truy cập trên internet. Hiện công tác định danh còn nhiều bất cập, tỉ lệ tra cứu địa chỉ IP có thông tin thuê bao không quá 40%, gây khó khăn lớn cho lực lượng công an.

Dự luật cũng bổ sung quy định về kinh phí bảo vệ an ninh mạng. Cụ thể, cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp nhà nước, tổ chức chính trị phải bảo đảm tối thiểu 10% tổng kinh phí triển khai đề án, dự án, chương trình, kế hoạch đầu tư, ứng dụng, phát triển công nghệ thông tin cho công tác bảo vệ an ninh mạng.

Ngoài ra, dự luật còn bổ sung quy định yêu cầu người đứng đầu phụ trách hệ thống thông tin quan trọng về an ninh quốc gia phải tham gia sát hạch và được cấp chứng chỉ an ninh mạng. Đây là yêu cầu trong bối cảnh nhiều tổ chức, doanh nghiệp chưa có đội ngũ nhân lực được đào tạo bài bản, việc xử lý sự cố còn chậm trễ, thiếu hiệu quả.

Trong quá trình thẩm tra, Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại của Quốc hội cho biết có ý kiến đề nghị rà soát toàn bộ hành vi bị nghiêm cấm để bổ sung vào dự thảo.

Một số ý kiến đề xuất bổ sung quy định nghiêm cấm hành vi sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) tạo dựng clip, hình ảnh có nội dung vu cáo, bôi nhọ, thông tin sai sự thật, giả mạo danh tính hoặc đặc điểm nhận dạng của người khác, làm ảnh hưởng quyền và lợi ích hợp pháp của tổ chức, cá nhân.

Cần tiêu chí cụ thể đánh giá thiệt hại

Đại biểu Quốc hội Nguyễn Thị Thu Hà (Quảng Ninh) cho rằng tiêu chí đánh giá thiệt hại kinh tế và quản trị người sử dụng cần có quy định cụ thể, có thể giao Chính phủ hoặc quy định ngay trong luật.

Theo bà Hà, tiêu chí cần dựa trên mức độ ảnh hưởng về kinh tế, số lượng người sử dụng bị tác động và giá trị tài sản liên quan. Đây là cơ sở để lượng hóa mức độ ảnh hưởng, tránh quy định chỉ mang tính định tính, chung chung.

Về phòng ngừa và xử lý phần mềm độc hại, dự thảo hiện quy định Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Bộ Quốc phòng và cơ quan liên quan. Đại biểu Hà đề xuất ngoài Bộ Công an và Bộ Quốc phòng còn cần có sự tham gia của Bộ KH&CN.

Theo bà, Bộ KH&CN có chức năng quản lý nhà nước về khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo; đồng thời có thẩm quyền về tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, năng lực quản lý. Bộ cũng có trung tâm nghiên cứu, phòng thí nghiệm quốc gia về an toàn – an ninh công nghệ thông tin, công cụ phòng chống phần mềm độc hại. Việc tham gia trực tiếp sẽ bảo đảm đồng bộ, phát huy nguồn lực kỹ thuật, giảm phụ thuộc vào giải pháp nước ngoài.

Về triển khai công tác bảo vệ an ninh mạng tại cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, dự thảo đang quy định người đứng đầu cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội có trách nhiệm triển khai bảo vệ an ninh mạng.

Theo bà Hà, quy định này còn chung chung, chưa làm rõ cơ chế, thẩm quyền, trách nhiệm cụ thể, cũng như nguồn lực, phương tiện hỗ trợ. Vì vậy cần quy định cụ thể thẩm quyền, cơ chế bảo đảm của người đứng đầu, như quyền quyết định phân bổ ngân sách, nhân lực, trang thiết bị để bảo vệ an ninh mạng trong phạm vi quản lý.

Bà cũng kiến nghị bổ sung trách nhiệm ban hành quy chế nội bộ về bảo vệ an ninh mạng; cơ chế phối hợp, kiểm tra, giám sát giữa các cơ quan chuyên trách. Cơ chế này cần linh hoạt, phù hợp mức độ quan trọng, quy mô từng hệ thống thông tin, gắn trách nhiệm người đứng đầu với nguồn lực cụ thể.

Trên cơ sở đó, bà Hà đề nghị sửa đổi luật theo hướng: người đứng đầu cơ quan, tổ chức có trách nhiệm triển khai hoạt động bảo vệ an ninh mạng thuộc quyền quản lý; chủ động quyết định về tổ chức, phương tiện, lực lượng trong phạm vi quản lý; đồng thời ban hành quy chế nội bộ nhằm nâng cao hiệu quả, tính chủ động.

Đại biểu tỉnh Quảng Ninh nhấn mạnh cần quy định Chính phủ hướng dẫn chi tiết nội dung này.

Phát biểu sau đó, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại Nguyễn Minh Đức cho biết sẽ tiếp thu một cách thấu đáo để hoàn thiện, chỉnh lý các dự thảo.

VIẾT LONG - MINH TRÚC