Đa dạng hóa nguồn giống cây lâm nghiệp

Ngày 10/11, chúng tôi có mặt tại Công ty TNHH Một thành viên (MTV) Cửu Long Lạng Sơn (xã Hữu Lũng) - đơn vị tập trung sản xuất giống tương đối lớn của tỉnh. Công ty hiện có nhà xưởng ứng dụng công nghệ cao, khu vực cấy mô và khu vực ươm giống cây lâm nghiệp ngoài trời.

Công nhân Công ty TNHH MTV Cửu Long Lạng Sơn (xã Hữu Lũng) kiểm tra giống Bạch đàn nuôi cấy mô

Bà Nguyễn Thị Kim Huệ, đại diện Công ty TNHH MTV Cửu Long Lạng Sơn chia sẻ: Mỗi tháng, công ty sản xuất và cung cấp ra thị trường trong cả nước từ 3 - 3,5 triệu cây giống lâm nghiệp. Những năm gần đây, chúng tôi tập trung sản xuất các loại giống cây mới như Bạch đàn Cự vĩ DH 32-29, UP99, bạch đàn mầm mô Urophylla dòng U6 và Keo lai AH1, BV16, BV523… Việc tập trung vào giống cấy mô chất lượng cao, có nguồn gốc được tỉnh công nhận, giúp chúng tôi đáp ứng yêu cầu về chất lượng cây giống của người trồng rừng.

Có mặt tại một cơ sở sản xuất giống cây lâm nghiệp lâu năm khác là Hợp tác xã Dịch vụ nông lâm nghiệp Phong Vân (HTX Phong Vân, xã Đình Lập), chúng tôi chứng kiến các vườn ươm với hàng trăm luống cây giống được ươm thẳng hàng, xanh mướt. Đó là những cây giống Thông non được gieo ươm bằng hạt, được công nhân của HTX chăm sóc tỉ mỉ, chờ ngày đạt tiêu chuẩn để xuất vườn, chuyển giao đến tay người trồng rừng.

Ông Hoàng Văn Phong, Giám đốc HTX Phong Vân chia sẻ: HTX đã hoạt động lâu năm và hiện có 7 xã viên. HTX chủ yếu sản xuất cây Thông giống từ phương pháp gieo hạt. Mỗi năm chúng tôi cung cấp ra thị trường trên dưới 1,5 triệu cây, dự tính năm nay sẽ đạt sản lượng khoảng 2 triệu cây. HTX luôn xác định mình có vai trò là cầu nối giữa nguồn giống chất lượng cao, được công nhận với người trồng rừng do đó luôn chú trọng đảm bảo về chất lượng nguồn giống.

Trên đây chỉ là 2 trong số gần 740 cơ sở sản xuất giống cây lâm nghiệp tại tỉnh Lạng Sơn. Những năm gần đây, mỗi năm các cơ sở trong toàn tỉnh sản xuất và cung cấp từ 310 đến trên 380 triệu cây giống lâm nghiệp đem lại giá trị từ trên 250 - 300 tỷ đồng. Các loại giống gồm: Thông, Keo, Bạch đàn, Hồi, Quế, Lát hoa... và một số loài cây bản địa khác. Từ đầu năm 2025 đến nay, các cơ sở đã sản xuất, gieo ươm được trên 210 triệu cây, trong đó có 160 triệu cây đủ tiêu chuẩn xuất vườn.

Cán bộ Hạt Kiểm lâm khu vực Đình Lập kiểm tra quá trình sản xuất giống cây Thông tại HTX Phong Vân (xã Đình Lập)

Sự phát triển của giống cây lâm nghiệp không chỉ thể hiện qua số lượng mà còn được thể hiện rõ chủng loại nguồn giống được công nhận còn hiệu lực. Nếu như năm 2022, toàn tỉnh chỉ có 17 nguồn giống được công nhận còn hiệu lực thì đến hiện tại là 31 nguồn giống. Trong đó có 13 nguồn giống cung cấp hom, cành ghép loài cây Keo và Mắc ca; 16 nguồn giống cung cấp hạt loài cây Thông, Quế, Hồi (có cung cấp mắt ghép), Sở; 1 nguồn giống cung cấp cành triết cây Thanh mai; 1 nguồn giống cung cấp vật liệu nhân giống vô tính cây Lát hoa).

Theo đánh giá của Chi cục Kiểm lâm tỉnh và cơ quan chuyên môn, cơ bản chất lượng nguồn giống đảm bảo phục vụ việc sản xuất cây giống.

Bà Nguyễn Thị Kim Loan, Phó Chi cục trưởng Chi cục Kiểm lâm tỉnh Lạng Sơn cho biết: Việc đa dạng hóa nguồn gen, giống cây lâm nghiệp từ Keo, Thông quen thuộc đến các loài bản địa như Hồi, Sở, Trám, có ý nghĩa quan trọng. Nó không chỉ đáp ứng yêu cầu trồng rừng đa mục đích mà còn là giải pháp tăng khả năng chống chịu sinh thái của rừng trước sâu bệnh và biến đổi khí hậu. Cụ thể, số lượng nguồn giống được công nhận tăng qua từng năm là kết quả tích cực, giúp cây giống đáp ứng được yêu cầu sinh trưởng và cho năng suất cao nhất.

Cán bộ và người dân xã Khánh Khê kiểm tra rừng hồi

Để tăng số lượng và chất lượng giống cây lâm nghiệp, thời gian qua, ngành kiểm lâm tỉnh thường xuyên rà soát các cơ sở sản xuất cây giống lâm nghiệp trong toàn tỉnh, đồng thời tuyên truyền các cơ sở, gia đình, cá nhân có nguồn giống đảm bảo chất lượng, đủ điều kiện công nhận nguồn giống làm hồ sơ trình cấp có thẩm quyền công nhận. Chi cục Kiểm lâm tỉnh cũng phối hợp với các cấp, ngành liên quan tham gia nghiên cứu, ứng dụng các đề tài khoa học về giống cây lâm nghiệp...

Về phía người trồng rừng, nhờ đa dạng hóa nguồn giống đã thúc đẩy quá trình chuyển đổi cơ cấu cây lâm nghiệp; bà con đã và đang tích cực tập trung vào các loài cây có giá trị kinh tế cao, tạo việc làm và đem lại nguồn thu nhập ổn định hơn. Đơn cử, việc công nhận nguồn giống cho các loài cây kinh tế cao như Mắc ca và Hồi là một bước đi chiến lược. Mặc dù Mắc ca là cây trồng mới nhưng việc công nhận nguồn hom giúp người dân tự tin đầu tư. Tương tự, Hồi (có nguồn giống hạt được công nhận) và Quế (được sản xuất gieo ươm trong 6 tháng đầu năm 2025) là những cây đặc sản mang lại lợi nhuận bền vững…

Bà Hoàng Thị Niên, thôn Còn Quan, xã Đình Lập kể: Gia đình tôi có gần 30 ha rừng với Thông, Keo, Bạch đàn. Những năm trước, việc mua giống trôi nổi khiến rừng phát triển không đồng đều. Kể từ khi đưa giống mới (Thông, Keo, Bạch đàn), có năng suất, chất lượng cao vào trồng thì cây có sức chống chịu sâu bệnh, chống chịu tốt trước diễn biến thời tiết và sinh trưởng, phát triển nhanh hơn, cho năng suất cao, cho thu nhập ổn định hơn. Ví dự trước đây nếu trồng giống Bạch đàn cũ thì khoảng 6 - 7 năm gia đình tôi mới được thu hoạch nhưng trồng giống mới thì chỉ khoảng 5 năm.

Qua đây cho thấy, việc quan tâm đa dạng hóa nguồn giống cây lâm nghiệp là hướng đi đúng đắn, không chỉ góp phần nâng cao giá trị rừng, mang lại thu nhập ổn định cho người dân mà còn góp phần thực hiện tốt chiến lược phát triển lâm nghiệp bền vững của tỉnh.

MINH ĐỨC