Đa dạng phương thức hoạt động, tập trung thanh tra đột xuất

Ông Trần Văn Bảy, Chánh Thanh tra TPHCM

Phóng viên: Thưa ông, Luật Thanh tra 2025 đề cập đến một số hình thức thanh tra mới phù hợp xu thế mới. Trong triển khai, Thanh tra TPHCM chú trọng điều gì để nâng cao hiệu quả và giảm áp lực công việc?

Ông TRẦN VĂN BẢY, Chánh Thanh tra TPHCM: Trong xu thế Chính phủ số, xã hội số cũng như bối cảnh cần triển khai thực hiện hiệu quả các hoạt động chuyên môn nghiệp vụ phi địa giới hành chính, việc tạo điều kiện thuận lợi cho các cá nhân, tổ chức liên quan đến hoạt động thanh tra tiết kiệm tối đa nhân lực, chi phí, thời gian nhưng vẫn đảm bảo chất lượng công việc, cơ chế hoạt động thanh tra trực tuyến, từ xa dựa trên dữ liệu điện tử là rất cần thiết. Do đó, ngay khi Luật Thanh tra năm 2025 được ban hành, Thanh tra TPHCM đã mời lãnh đạo Vụ Pháp chế - Thanh tra Chính phủ tập huấn việc thực hiện pháp luật thanh tra, nhất là những quy định mới. Đồng thời, tiến hành rà soát, thống kê lại trang thiết bị công nghệ thông tin sau sáp nhập để phục vụ hiệu quả nhất hoạt động thanh tra trực tuyến trong thời gian tới. Chúng tôi cũng sẽ chủ động phối hợp với các sở, ngành, cơ quan liên quan để tiếp nhận những dữ liệu điện tử cần thiết.

Việc không còn thanh tra cấp huyện, thanh tra chuyên ngành đặt ra thách thức lớn về việc bao quát địa bàn có quy mô rộng. Thanh tra TPHCM đã có giải pháp gì để đảm bảo không bỏ trống địa bàn, lĩnh vực và không gây đứt gãy trong công tác thanh tra tại cơ sở?

Sau sáp nhập, chúng tôi đã tham mưu UBND TPHCM thành lập Phòng Kiểm tra hoặc Phòng Kiểm tra - Pháp chế thuộc các sở. Điều này giúp duy trì và sử dụng hiệu quả đội ngũ công chức thanh tra có kinh nghiệm trong kiểm tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, đảm bảo các hoạt động quản lý Nhà nước diễn ra liên tục, không bị gián đoạn, không bỏ sót công việc, địa bàn, lĩnh vực. Chúng tôi cũng phân công theo từng lĩnh vực, địa bàn cho các phòng chuyên môn, nghiệp vụ; tổ chức tập huấn nghiệp vụ cho đội ngũ thanh tra viên của cơ quan và sẽ mở rộng cho công chức thực hiện nhiệm vụ này tại sở, ngành, địa phương. Bên cạnh đó, Sở Xây dựng sẽ “biệt phái” biên chế các đội thuộc phòng kiểm tra chuyên ngành phụ trách các khu vực, tăng cường lực lượng cho các địa phương. Sở NN-MT, Thanh tra TPHCM đều bố trí số lượng công chức phù hợp trực tiếp thực hiện nhiệm vụ tại cơ sở 2 và cơ sở 3 (tỉnh Bình Dương, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu trước sáp nhập) để xử lý kịp thời các tình huống phát sinh. Về cơ chế phối hợp, Thanh tra TPHCM đã ban hành quy chế làm việc, duy trì mối quan hệ chặt chẽ, thường xuyên với các sở, ngành, địa phương trong hướng dẫn, kiểm tra kết quả thực hiện công tác tiếp công dân, xử lý đơn, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Đồng thời, duy trì hoạt động tiếp công dân tại 3 cơ sở (TPHCM, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu và tỉnh Bình Dương trước đây)…

Luật Thanh tra được sửa đổi qua nhiều lần đều ghi nhận 2 hình thức thanh tra chính là thanh tra theo kế hoạch và thanh tra đột xuất. Trong bối cảnh mới, hình thức thanh tra nào được ưu tiên?

Theo tôi, việc thanh tra theo kế hoạch cần tiếp tục được duy trì để kịp thời chấn chỉnh những sai sót, nâng cao hiệu quả và tính đồng bộ trong thực hiện các hoạt động quan trọng, tác động trực tiếp đến quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, lợi ích của Nhà nước.

Mặt khác, thời gian qua, các đoàn thanh tra đột xuất ngay khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật luôn đem đến những kết quả tích cực. Đặc biệt, việc thanh tra ngay khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm sẽ đảm bảo tính kịp thời trong phát hiện, xử lý hành vi vi phạm, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động quản lý Nhà nước trên các lĩnh vực. Cụ thể, mới đây, khi nhận được thông tin phản ánh từ báo chí về hành vi xây dựng trái phép tại phường Phước Thắng, chúng tôi đã lập đoàn thanh tra trực tiếp ngay khi có chỉ đạo của UBND TPHCM để hướng dẫn, hỗ trợ địa phương trong quản lý đất đai và trật tự xây dựng. Đồng thời, kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý nghiêm vi phạm nhằm đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.

Từ thực tiễn đó, Thanh tra TPHCM đề xuất và được UBND TPHCM chấp thuận, chỉ đạo triển khai thực hiện Đề án Nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, đổi mới phương thức hoạt động thanh tra theo hướng tập trung thanh tra đột xuất khi phát hiện dấu hiệu vi phạm pháp luật. Đề án sẽ là cơ sở quan trọng để Thanh tra TPHCM triển khai hiệu quả các đoàn thanh tra đột xuất, nhất là đối với các lĩnh vực thường xuyên phát sinh vi phạm, tiêu cực và đơn thư khiếu nại, tố cáo, phản ánh, kiến nghị.

Cán bộ, công chức Thanh tra TPHCM tiếp công dân. Ảnh: PHƯƠNG UYÊN

Được bổ sung nhiệm vụ “phòng, chống lãng phí”, cùng với vai trò giải quyết khiếu nại, tố cáo, Thanh tra TPHCM đang đứng trước những đòi hỏi cao hơn. Đâu là những giải pháp về chuyên môn, nghiệp vụ và công tác phối hợp?

Chúng tôi đã quán triệt các nghị quyết và kết luận của Trung ương, Thành ủy TPHCM, đồng thời tham mưu UBND TPHCM xây dựng chỉ thị để nâng cao hiệu quả công tác thanh tra, kiểm tra, tiếp dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực. Chúng tôi cũng ban hành kế hoạch tăng cường thanh tra chuyên đề các công trình, dự án có khó khăn, vướng mắc, chậm tiến độ, hoặc có nguy cơ gây thất thoát, lãng phí. Quan điểm của Thanh tra TPHCM là không có vùng cấm, không chỉ áp dụng cho hành vi tham nhũng, tiêu cực mà còn áp dụng đối với sự quản lý yếu kém, đùn đẩy trách nhiệm khi thực hiện nhiệm vụ, gây thất thoát, lãng phí tài nguyên, ngân sách nhà nước. Chúng tôi quán triệt rõ, hành vi dù không tham ô, tham nhũng nhưng để lãng phí vẫn làm suy yếu nguồn lực quốc gia; và xác định nhiệm vụ phòng, chống lãng phí ngang hàng với nhiệm vụ phòng, chống tham nhũng.

Sau hơn 2 tháng triển khai nhiệm vụ trong điều kiện mới, Thanh tra TPHCM có những đề xuất, kiến nghị gì để nâng cao hiệu quả hoạt động?

Ngành Thanh tra TPHCM đã hoàn thành nhiều nhiệm vụ trong sắp xếp, tinh gọn bộ máy. Để phát huy tối đa vai trò của mình, chúng tôi kiến nghị hoàn thiện thể chế, tạo dựng hành lang pháp lý để nâng cao hiệu quả hoạt động của thanh tra. Có chủ trương, giải pháp để tháo gỡ khó khăn, vướng mắc đối với các công trình, dự án, khu đất tồn đọng trên địa bàn thành phố, với tiêu chí không hợp thức hóa sai phạm nhưng phải tạo cơ sở để các công trình, dự án có thể tiếp tục triển khai, khơi thông nguồn lực rất lớn, nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng vốn, tài sản, thúc đẩy tăng trưởng nền kinh tế.

Thanh tra TPHCM cũng kiến nghị tăng cường chất lượng xử lý sau thanh tra đảm bảo chặt chẽ, khách quan, kịp thời; thực hiện nghiêm, triệt để các kết luận, kiến nghị xử lý sau thanh tra. Triển khai hình thức tiếp công dân trực tuyến; thanh tra trực tuyến, từ xa nhằm nâng cao hiệu quả, giảm áp lực công việc và hướng tới xây dựng nền thanh tra số; bổ sung cơ sở vật chất, trụ sở làm việc, đảm bảo biên chế, điều kiện hoạt động của cơ quan Thanh tra TPHCM, đảm bảo hoạt động xuyên suốt, không gián đoạn.

THU HƯỜNG thực hiện